Қазақстан Республикасының қант саласы: қазіргі жай-күйі және жаңғырту резервтері

Мақсаты – Қазақстанның қант саласының жай-кҥйі мен мәселелерін зерттеу. Әдістері – Қазақстан Республикасы стратегиялық жоспарлау және реформалар жөніндегі агенттігінің аумақтық әкімшілігінің, ұлттық статистика бюросының, сала сарапшыларының және шаруашылық жҥргізуші субъектілердің жалпыға қолжетімді ашық дереккөздерінен, ғылыми әдебиеттерінен, қызметтік материалдарынан салалық ақпаратқа талдау жҥзеге асырылған. Нәтижелері – еліміздің солтҥстік және/немесе шығыс өңірлері ҥшін жабық жобаның тұжырымдамалық моделі негізгі көрсеткіш болып табылады, ол айтарлықтай егіс алқаптарымен, суық кҥзгі және қысқы кезеңдерімен ерекшеленеді, бұл қант қызылшасын ұзақ сақтауға ықпал етеді (мәжбҥрлі желдету жҥйелерін қолдана отырып, кагаттарды дұрыс төсеу кезінде). Қаржы моделін қалыптастыру кезінде қант өнеркәсібінің тұрақты дамуын қамтамасыз ету ҥшін кластерлік тәсілдің қажеттілігі негізделген. Қорытындылар – мақалада 2019/2020 жылғы әлемдік қант өндірісі туралы материал, республикадағы қант өнімдерінің қосалқы кешеніне шолу, қызылша өсірудің негізгі аймақтары және олардың климаттық жағдайлары келтірілген. Қазақстанның азық-тҥлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету проблемаларын қарастыра отырып, Қазақстандағы қант нарығы өнеркәсіп пен ел халқын қажетті көлеммен толық көлемде қамтамасыз етпейтіні атап өтілген. Солтҥстік және солтҥстік-шығыс аудандар ҥшін ұсынылған жоба тұжырымдамасы блок-схема тҥрінде ұсынылған. Авторлар бұл дақылды lanticrogers канадалық компаниясының (Табер қ., Канада, Альберта провинциясы) ҥлгісі бойынша өнім алуға кедергі бола алмайтын, ҥйреншікті оңтҥстік өңірлермен (Алматы және Жамбыл облыстары) салыстырғанда, климаттық жағдайлары неғұрлым қатаң Солтҥстік Қазақстан және Павлодар облыстарында өсіру тәжірибесі бар екенін атап өткен.

1. Food, Beverage and Grocery Overview, Plunkett’s. Food Industry Market Research [Electronic resource].2021. Available at: https://www.plunkettresearch.com/industries/food-beverage-grocery-market-research/ (date of access: 12.06.2022).

2. Sugar Formula [Electronic resource].2020. Available at: https://www.byjus.com/sugar-formula/?ref=stevehacks (date of access: 12.06.2022).

3. Sugar Uses / The Sugar association [Electronic resource].-2020. Available at: https://www.sugar.org/sugar/uses/ (date of access: 12.06.2022).

4. Сахароносные культуры. Сахарная свекла [Электронный ресурс].2020.-URL: https://www.groont.ru/plantgrowing/sugarcrops/1.html (дата обращения: 12.06.2022).

5. Калькулятор площади круга [Электронный ресурс].-2020.-URL: https://www.calc.ru/ploshchad-kruga.html (дата обращения: 12.06.2022).

6. Shahbandeh, M. Sugar Industry – statistics & facts, May 31 [Electronic resource].2022.-Available at: https://www.statista.com/topics/1224/sugar/#dossierContentsouterWrapper (date of access: 12.06.2022).

7. International Sugar Organization, About Sugar, The Sugar Market [Electronic resource].2022. Available at: https://www.isosugar.org/sugarsector/sugar (date of access: 10.07.2022).

8. В Казахстан импортировали почти 239 тыс. тонн сахара [Электронный ресурс].2020.URL: https://www.kapital.kz/economic/90024/v-kazakhstan-importirovali-pochti-239tysyach-tonn-sakhara.html (дата обращения: 10.07.2022).

9. Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан [Электронный ресурс].2022.URL: https://www.stat.gov.kz/official/industry/14/statistic/6 (дата обращения: 12.06.2022).

10. РГП «Казгидромет» Министерство Экологии, Геологии и Природных Ресурсов Республики Казахстан [Электронный ресурс].-2022.URL: https://www.kazhydromet.kz/ru/klimat/klimat-kazahstana-po-oblastyam (дата обращения: 12.06.2022).

11. Alberta Climate. Information Service (ACIS) Data Products & Tools. Agroclimatic AtlasofAlberta [Electronic resource].-2022. Available at: https://www.agriculture.alberta.ca/acis/ (date of access: 12.06.2022).

12. Taber Beet Factory, Lantic Rodgers [Electronic resource].-2022. Available at: https://www.lanticrogers.com/en/about-us/ locations/ (date of access: 18.06.2022).

13. Ганенко, И. Свеклосахарная отрасль теряет до 20% урожая. [Электронный ресурс].-2016.URL: https://www.agroinvestor.ru/technologies/article/24140-sveklosakharnayaotrasl-teryaet-do-20-urozhaya/ (дата обращения: 12.06.2022).

14. Bateman, D. How to Store Sugar Beets [Electronic resource].2018. Available at:https://www.germains.com/us/how-to-store-sugar-beets/#:~:text=Ventilation%20piles%20are%20also%20used,processing%20and%20utilizing%20factory%20capacity (date of access: 12.06.2022).

15. Журавлева, Е. В Казахстане заработает сахарный завод на 93 млд тенге [Электронный ресурс].-2020.-URL: https://www.lsm.kz/kogda-realizuyets-saharnyj-proekt-za-93mlrd-tenge (дата обращения: 12.06.2022).

16. Ботва свеклы – корм. Корма и кормление [Электронный ресурс].2021.-URL: https://www.direct.farm/post/botva-svekly-korm-9724 (дата обращения: 18.06.2022).

17. В Казахстане разработают Концепцию производства сахара [Электронный ресурс].2022.URL: https://www.kapital.kz/economic/104136/v-kazakhstane-razrabotayut-kontseptsiyu-proizvodstva-sakhara.html (дата обращения: 18.06.2022).

18. Святова, О.В. Рынок сахара в системе обеспечения страны продовольствием / О.В Святова, Н.В. Дорхова, С.А. Быканова, Л.В. Мухина // Вестник Курской государственной сельскохозяйственной академии.-2015.No 3.-С.12-15.