АӨК цифрлық трансформациясы: мәселелер және оларды шешу

Аграрлық сектордағы тиімсіз ақпараттық орта ӛндіріс шығындарының ұлғаюын негіздейді, бұл ӛз кезегінде шетелдік аналогтармен салыстырғанда азық-түлік тауарларына қаржылық қолжетімділік деңгейін және ауыл шаруашылығы ӛнімдерінің бәсекеге қабілеттілігін тӛмендетеді. Мақсаты – АӚК жұмыс істеудегі және оның әлеуетін іске асырудағы цифрландырудың рӛлін айқындау. Әдістері – экономикалық-статистикалық, жүйелік тәсіл, салыстырмалы талдау. Нәтижелері – агроӛнеркәсіптік ӛндірістегі цифрлық трансформацияның негізгі үрдістері қаралған. "Цифрлық Қазақстан" және Қазақстан Республикасының агроӛнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламаларының мақсаттары мен міндеттері кӛрсетілген. Ауыл шаруашылығында цифрлық технологияларды енгізудің алғышарттары мен олардың артықшылықтары анықталған. Отандық кәсіпорындарда ақпараттық-коммуникациялық жүйелерді пайдалануға талдау жүргізілген. Аграрлық саланы жаңғыртудың ӛзекті проблемалары мен саланың цифрлық инфрақұрылымын қалыптастыруды қиындататын факторлар, цифрлық процестер базасында жобаларды әзірлеуде мемлекеттік-жекешелік әріптестіктің маңыздылығы негізделген. Қорытындылар – цифрлық экономика элементтерін шаруашылық жүргізуші субъектілердің қолдануы агробизнесті сақтауға және кӛбейтуге, табиғи ресурстарды ұтымды пайдалануға ықпал етеді. АӚК цифрландырудың деректердің ақпараттық ауқымын жетілдіру негізінде ӛндірілетін және экспортталатын ӛнімдердің кӛлемін арттыруға бағдарланған негізгі бағыттары айқындалған. Аграрлық секторы дамыған елдердің әлемдік тәжірибесі инновациялық бағдарламалық қамтамасыз етуді пайдалана отырып, IT-платформалардың таралуы технологиялық артта қалуды жедел еңсеруде оңтайлы шешімдер қабылдауға, бірқатар азық-түлік позициялары бойынша импортқа тәуелділікті азайтуға, цифрлық құзыреттері бар кадрлар тапшылығына, шығындарды ӛтеуге және жоғары пайда алуға ықпал ететінін куәландырады.

1. Даулиева, Г.Р., Ережепова, А.А., Бакытжан С.С. Цифровые системы в сельском хозяйстве Республики Казахстан: вектор успеха [Электронный ресурс]. - 2022. - URL: https://www.doi.org/10.46666/2022-2.2708-9991.05 (дата обращения: 25.07.2022).

2. «Цифрлық Қазақстан» мемлекеттік бағдарламасы. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 12 желтоқсандағы №827 қаулысы. [Электрондық ресурс].-2022.-URL: https://www.adilet.zan.kz/kaz/docs/P1700000827 (қаралған күні: 04.05.2022).

3. 2017 жылғы 14 ақпандағы №420 Қазақстан Республикасының агроӛнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы [Электрондық ресурс].-2022.-URL: https://www.adilet.zan.kz/kaz/docs/P1800000423 (қаралған күні: 04.05.2022).

4. Жумашева, С.Т. Цифровизация как основа инновационного потенциала аграрного производства Казахстана / С.Т. Жумашева, А. Муханова, Ж.Б. Смагулова //Проблемы агрорынка. - 2020. - №2. – С. 45-52.

5. Искусственный интеллект и цифровые фабрики: как внедряются элементы Индустрии 4.0 на казахстанских предприятиях [Электронный ресурс].-2019.-URL:https://www.primeminister.kz (дата обращения: 08.05.2022).

6. Итоги развития сферы сельского хозяйства за 2021 год и планы на предстоящий период [Электронный ресурс].-2022.–URL: https://www.primeminister.kz/ (дата обращения: 04.05.2022).

7. Есполов, Т.И. Цифровизация АПК требование нового времени / Т.И. Есполов // Современное образование.- 2018.- №1(109).С. 26-29.

8. Цифровизация полей Карагандинской области [Электронный ресурс].-2015.-URL: https://www.kazagrex.kz/tpost (дата обращения: 12.05.2022).

9. Есенгалиева, С.М. Агроӛнеркәсіптік ӛндірісті цифрландырудың ғылыми негіздері/ С.М. Есенгалиева, А.И. Гиззатова, Б.К. Рахимгалиев //Проблемы агрорынка. – 2021. №2. – Б.55-61.

10. Уалиева, Б.Б. Использование цифровых технологий в агропромышленном комплексе Казахстана/ Б.Б. Уалиева//Науки Европы. – 2021. - № 77. - C.14-15.

11. Sultangazinov, А. Development of Kazakhstan's social and economic potential based on public-private partnership activation. / A. Sultangazinov, Z. Smagulova, М. Amirova, A. Kadyrova, S. Kaidarova, S. Zolotareva //Revista Espacios. - 2017. - Vol. 38. - N.34 - Р. 35-47.