Қазақстан Республикасының Түркістан облысындағы мелиорацияны ескере отырып, ауыл шаруашылығы алқаптарының сапасын арттыру

Топырақ құнарлылығын сақтау және арттыру мәселесі олардың жағдайының кҥрт нашарлауына, тозуының артуына байланысты өзекті болып отыр. Республикада егіншілікті одан әрі дамыту оның құрылымын жетілдірумен, инновациялық ресурс ҥнемдейтін технологиялар мен кешенді мелиорация жҥйелерін неғұрлым кеңінен қолданумен айқындалады. Мақсаты – мақалада Тҥркістан облысындағы суару жҥйелерін ескере отырып, ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді пайдалану мәселелері қарастырылады. Әдістері – сандық-нәтижелі көрсеткіштерді алу ҥшін статистикалық өңдеу, сондай-ақ салыстырмалы талдау мен синтез, жҥйелік тәсіл. Нәтижелері – негізгі индикаторларды алу агроөнеркәсіптік кешен дамуының кҥшті және әлсіз жақтарын анықтайтын техникалық-экономикалық көрсеткіштерді анықтау ҥшін есептеулер жҥргізуге мҥмкіндік берді, бұл перспективада Қазақстанның аграрлық секторы салаларында инвестициялық жобаларды құру болжамын әзірлеуге мҥмкіндік береді. Облыстың жер қорын жер санаттары бойынша бөлу көрсетілген, ауыл шаруашылығы алқаптарының құрамына тҥрлері бойынша талдау, оларды мелиорациялық топтар бойынша бөлу берілді. Авторлар отандық агроөнеркәсіптік кешен салаларын қарқындату әлеуеті мелиоративті құрылыстарды қайта құру арқылы суармалы жерлердің ауданын қалпына келтіру болуы мҥмкін екенін атап өткен. Жерді ұтымды пайдалану және олардың сапасын жақсартуға бағытталған жұмыстарды дұрыс орындау кезінде аймақтық ерекшеліктерді, ирригациялық құрылғылардың техникалық деңгейі мен тиімділігін ескере отырып, ауыл шаруашылығы жерлерінің өнімділігі артады. Қорытындылар – мелиоративті және реттелмеген аудандардың ерекшеліктері мақсатты әлеуметтік-өндірістік қызметті білдіреді, оның міндеті әртҥрлі табиғи ресурстармен және қолайлы қоршаған ортамен қамтамасыз ету болып табылады. Мелиорация – ауыл шаруашылығы өндірісін қарқындатудың маңызды факторы, ол өнімділіктің өсуіне, мал шаруашылығының берік жемшөп базасын құруға кең резервтер ашады. Мелиорациялық су шаруашылығы жҥйесінің цифрлық платформасын әзірлеу керек. Нәтижесінде - егістік өсімдік шаруашылығының нәтижелілігінің айтарлықтай артуы орын алады.

1. Земельный Кодекс РК (с изменениями и дополнениями на 16.01.2021 г.) [Электронный ресурс].-2022.-URL: https://online.zakon.kz/document/?doc_id=1040583#pos=3083;-60 (дата обращения: 13.06.2022).

2. Послание Главы государства К.-Ж.Токаева народу Казахстана «Единство народа и системные реформы – прочная основа процветания страны» [Электронный ресурс].– 2021.URL: https://www.akorda.kz/ru/poslanieglavy-gosudarstva-kasym-zhomarta-tokaeva-narodu-kazahstana-183048 (дата обращения: 05.09.2021г.).

3. О состоянии и использовании земель Республики Казахстан за 2019 год: сводный аналит. отчет / Комитет Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами. – Нур-Султан, 2020. – 254 С.

4. Aubry, C. Shortening food supply chains: A means for maintaining agriculture close to urban areas? The case of the French metropolitan area of Paris. Food Policy / C.Aubry & L.Kebir .-2013.-N. 41.P. 85–93.

5. Об утверждении Государственной программы развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2017-2021 годы. Постановление Правительства Республики Казахстан от 12 июля 2018г. No 423 [Электронный ресурс].-2018.-URL:https://www.adilet.zan.kz/rus/docs/P1800000423 (дата обращения: 23.09.2020).

6. Гендельман, М.А. Научные основы землеустройства и кадастр/М.А. Гендельман, Ж.К. Крынбаев.Астана: Фолиант, 2004.-172с.

7. Aitkhozhayeva, G. Land Policy and Land Market Activity in Kazakhstan. Journal of Environmental Management and Tourism/ G.Aitkhozhayeva, K.Tireuov.-2019.-Vol.10.-N3.-P. 590-596. https://doi.org/10.14505//jemt.10.3(35).13.

8. Официальный интернет-ресурс акимата Туркестанской области [Электронный ресурс].2022.URL: https://www.turkistan.gov.kz/ (дата обращения: 13.06.2022).

9. Управление сельского хозяйства Туркестанской области [Электронный ресурс].2019.URL: https://www.lenta.inform.kz/ru/na-3-8uvelichilsya-obem-selskohozyaystvennoy-produkcii-v-turkestanskoy-oblasti_a3442098 (дата обращения: 13.05.2022).

10. Жуманазаров, К.Б. Специфика методов подготовительных работ и устройства территории на ландшафтно-экологической основе / К.Б. Жуманазаров, А.А.Жакупов, Е.Н. Жайлаубаев // Наука и Мир».2019. -No 5 (69).С.85-91.