Ауылдық аумақтардың әлеуметтік және инженерлік инфрақұрылымы: Қазақстанның ауыл халқының әл-ауқатын жаңартуға және жақсартуға бағдарлану

Мақсаты – ауылдық аумақтарды дамыту үшін әлеуметтік және инженерлік инфра құрылымның маңыздылығын, оның демографиялық жағдайға, ауыл тұрғындарының табыс деңгейіне қаншалықты әсер ететінін көрсету; проблемаларды шешудің тиімді жолдарын негіздеу. Зерттеу барысында экономикалық-статистикалық, дерексіз-логикалық, монографиялық, салыстырмалы талдау, жүйелеу, логистикалық әдістері қолданылған. Нәтижелері – мемлекеттік қолдау шаралары мен бағдарламаларына, қазақстандық ауылдың тұрақты дамуы үшін әзірленген ұлттық жобаларға қарамастан, ауылдық жерлерде жағдайды қиындататын бірқатар себептер анықталды, олардың негізгілері демографиялық үдерістер, қабілетті халықтың көші-қоны болып табылады. тұрғындардың әл-ауқаты, сатып алу қабілетінің төмендігі, судың жетіспеушілігі, жол төсеміне, көлікке, интернетке, әлеуметтік қызмет көрсету нысандарына қолжетімділіктің жеткіліксіздігі, оларды реттеу мен күтіп ұстаудың нормативтік-құқықтық базасының жетілмегендігі болады. Қазіргі заманғы әлеуметтік және инженерлік-техникалық талаптарға сәйкес келмеуі және ескіруі салдарынан урбанизацияға, ауыл азаматтары мен ауылдық елді мекендер санының азаюына талдау жүргізілген. Нәтижесінде 1991 жылы 2021 жылмен салыстырғанда АЕМ саны 20%-ға, 2022 жылы 2008 жылмен салыстырғанда 6,4%-ға азайған. Қорытындылар – ауылдық аумақтарды дамытуға кешенді көзқарас қажет. Осы мақсатта әлеуметтік және инженерлік қызмет терге мұқият назар аудару керек. Соны мен қатар өндірісті кеңейтуге, кірістілікті арттыруға, ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің материалдық әл-ауқатын қамтамасыз етуге, сондай-ақ ауылдық аудандарды жайластыруға, олардың халқы үшін қолайлы жағдайлар жасауға бір мезгілде ықпал ететін іс-шараларды әзірлеу талап етіледі. Мемлекеттік бағдарламаларды іске асыру шеңберінде осы мәселелерді шешу құрылысқа және рекон струкциялауға, күрделі және ағымдағы жөндеуге, су және жылумен жабдықтауды, тұрғын үй-коммуналдық кешенді жаңғыртуға бағытталуы тиіс.

1. Нукешева, А.Ж. Қазақстанның ауылдық жерлерінің әлеуметтік инфрақұрылымы / А.Ж. Нукешева, Д. Женсхан, Р.С.Мусина // Агарлық нарық проблемалары. – 2018. No 4.Б. 178-184.

2. Қaзaқстaн Республикaсының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық Стaтистикa бюросының мәлiметтерi [Электрондық ресурс].2022. URL: https://www.stat.gov.kz (қаралған күні: 10.06.2022).

3. Косымбаева, Ш.И. Ауылдық жерлерде әлеуметтік инфрақұрылымын басқаруды жетілдіру/ Ш.И. Косымбаева, А.Ж. Нукешева, Г.М. Кадырова // Вестник университета «Туран». 2019.-No 3(83).-Б. 169-173.

4. Скляр, Р.В. «Aуыл – ел бесiгi»: нәтижелері мен жоспарлары [Электрондық ресурс].-2019.-URL: https://www.strategy2050.kz/ru/news/auyl-el-besigi--rezultaty--i-plany (қаралған күні: 09.06.2022).

5. Нигметов, К.К. Проблемы развития сельских территорий. Сайт «Институт экономических исследований» [Электронный ресурс].2022.URL: https://www.economy.kz/ru/Novosti_instituta/id=4348 (дата обращения: 12.06.2022).

6. Женсхан, Д. Қазақстанның ауылдық аудандарының әлеуметтік-экономикалық дамуы / Д.Женсхан, Ш.Е. Альпеисова // Проблемы агрорынка.-2021. No1.Б. 147-154.

7. Попова, С.А. Типология сельских территорий по уровню развития инженерной инфраструктуры / С.А. Попова, Е.Е. Смотро-ва, Е.А. Колпакова// Интеллект. Инновации. Инвестиции.-2020.-No6.С. 69-78.

8. Тлеубердинова А.Т. Анализ Обеспеченности транспортной инфраструктурой сельских районов Республики Казахстан / А.Т. Тлеубердинова, В.Б. Кулик., К.В. Кулик // Вестник университета «Туран». 2021.-No 3(83).-С. 103-111.

9. Проваленова, Н.В. Ключевые проблемы и основные направления развития социальной инфраструктуры сельских территорий / Н.В Проваленова, А.А. Касимов // Вестник Нижегородского государственного инженерно-экономического института. 2021. -No 3 (118) С. 93-104.

10. Коваленко, Е.Г. Проблемы и механизмы развития сельских территорий /Фундаментальные исследования. – 2012. – No 3-3. – С. 687-690.

11. Иргалиев, А.А. В 2021 году на развитие 480 сел направят 105 млрд тг МНЭ РК. Официальный информационный ресурс Премьер-Министра Республики Казахстан [Электронный ресурс].2021.URL: https://www.primeminister.kz/ru/news/v-2021-godu-narazvitie--480-sel-napravyat-105-mlrd-tg-mne-rk-2033431 (дата обращения: 15.06.2022).