Агроөнеркәсіптік өндірістегі инновациялық процестер: басқарудың аймақтық ерекшеліктері

Қазақстандағы агроөнеркәсіптік кешенді дамытудың қазіргі жай-күйі осы салада ірі ауқымды өндірісті қамтамасыз ететін инновацияларды қолдану дәрежесінің жеткіліксіздігімен сипатталады. Жоғары тәуекелдер, сала рентабельділігінің төмен деңгейі және өңірлік ерекшеліктер инновациялық белсенділіктің өсуіне кедергі келтіреді. Осыған байланысты инновациялық дамуды басқарудың тетіктері мен технологияларын әзірлеу өзекті болады.
Мақсаты – республика өңірлерінің ерекшелігін ескере отырып, аграрлық сектордағы инновациялық қызметті реттеу проблемаларын зерттеу, оны жетілдіру бойынша ұсыныстар мен ұсынымдар әзірлеу.
Нәтижелері – авторлар жаңа технологияларды енгізу АӨК-нің ғылымды қажетсінуін арттыру арқылы шаруашылықтарды кооперациялау қажеттілігін күшейтетінін айтады. Қазіргі уақытта ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің техникалық-технологиялық көрсеткіштері, бизнес-процестердің тиімділігі дамыған мемлекеттерден едәуір артта қалып отыр. Көптеген жетілдірілген бағалау және талдау үлгілеріне қарамастан, ауылшаруашылық құрылымдарының өнімділігін анықтау әдістері мен әдістеріне қатысты мәселелер үнемі өзгеретін жағдайларға бейімделу үшін терең зерттеуді қажет ететіні көрсетілген.
Қортындылар – агроөнеркәсіптік өндірісті жаңғыртудың басты факторларының бірі өнімнің сапасы мен бәсекеге қабілеттілігін арттыру есебінен ішкі азық-түлік нарығы мен экспорттық ресурстардың көлемін ұлғайту болып табылады. Мемлекеттік реттеу, менеджмент және қолдау аграрлық бейіндегі кәсіпорындарды дамудың сапалы жаңа ауқымына ауыстыру мақсатында техникалық, технологиялық, ұйымдастырушылық идеялар мен әзірлемелерді нақты практикалық шешімдерге айналдыруға ықпал ететін үздіксіз процесс – өңірлік деңгейдегі инновациялық саясаттың негізін құрайды. Ұлттық инновациялық жобаларды іске асыру үшін құқықтық, экономикалық және басқару параметрлерін ескеру қажет. Агроөнеркәсіптік кешеннің шаруашылық жүргізуші субъектілері ғылыми мекемелермен тығыз ынтымақтастықта жұмыс істеуі, өз өндірісі тұжырымдамасының неғұрлым перспективалы және инновациялық болуы мүмкін өзгерістері туралы консультациялық ақпарат алуы тиіс.

1. Молдакенова, E.K. Ways of develepoment of the system of the regional aspect of managing innovative processes in the APC / E.K. Молдакенова, K.K. Baygabulova, B.T Onaeva // National Academy of sciences of the Republic of Kazakhstan. – 2018. – Vol. 6, Issue 332. – P. 203-209.

2. Есполов, Т.И. Табигатты пайдалану экономикасы / Т.И Есполов, О.А. Абралиев, – Алматы: «Айтұмар», 2006. – 256 б.

3. Назаренко, В.И. Россия и зарубежные страны: модели аграрной политики / В.И. Назаренко. – М.: Памятники исторической мысли, 2008. – 474 с.

4. Мамай, О.В. Аймақ экономикасының аграрлық секторын инновациялық дамытудың əдіснамалық негіздері: монография / О.В. Мамай.- Самара: Самарский государственный аграрный университет, 2009. – 112 б.

5. Соламатин, В.А. Инновацинные процессы в АПК: сущность и направления развития/ В.А. Соламатин//Теория и практика общественного развития.-2011.-№8.-С.295-299.

6. Ыдырыс, С.С. Аграрлық саладағы инновациялық қызметті басқарудың аймақтық аспектілері /, С.С. Ыдырыс, Ж.О. Тохаева // Аграрлык нарык проблемалары, теоретикалық жəне ғылыми практикалық журнал. – 2018. – №3. – Б. 91-98.

7. Молдакенова, Е.К. Агроөнеркəсіп кешенінің инновациялық дамуы: мемлекеттік ретте // Инновационные подходы и технологии для повышения эффективности производства в условиях глобальной конкуренции: Матер. Междунар. науч.-практ. конф., посв. памяти Е.Т. Тулеуова. – Семей: Государственный университет им. Шакарима, 2016.- С. 493-496.

8. Коженко, Я.В.. Современные тренды инновационного развития экономики / Я.В. Коженко, А.В. Катаев, Т.М. Катаева.– Уфа: ОМЕГА САЙНС, 2016. – 108 с.

9. Алтухов, А.И. Инновационная деятельность – стратегическое направление развития аграрной сферы экономики / А.И. Алтухов // Прикладные экономические исследования. – 2016. – №3. – С. 19-25.

10. Ушачев, И.Г. Трубилина И.Т., Оглоблина Е.С., Санду И.С. Инновационная деятельность в агропромышленном комплексе России/И.Г. Ушачев, И.Т. Трубилина, Е.С. Оглоблина, И.С. Санду.- М.: Колос, 2007.- 280 с.

11. Тлесова, А.Б. Қазақстанның аграрлық саласы: инновациялық даму / А.Б. Тлесова, С.Ч. Примбетова, Ш.М. Кантарбаева // Проблемы агрорынка.– 2018.– №2.–Б. 34-43.

12. Молдакенова, Е.К Қазақстанда агроөнеркəсіптік кешеннің даму заңдылықтары / Е.К. Молдакенова // Тұран университетінің Хабаршысы. – 2016. – №2(70). – Б. 235-239.

13. Есполов, Т.И. Методическая рекомендация по развитию технико-технологического обеспечения АПК Казахстана на период до 2020 г. / Т.И. Есполов, М.К. Калиаскаров, К.А. Ахметов, Р.А. Асаев, С.А. Кешуов, А.С. Усманов. - Алматы: Айтұмар, 2017. - 114 с.

14. Moldakenova E.K. Innovative strategy of agricultural industry development of the Republic of Kazakhstan /E.K. Moldakenova, B.S. Tolysbaev, V.I. Suslov// Karagandy Memlekettik University of Khabarshys. - 2017. - No. 4 (88). - P. 145-151.

15. Григорук, В.В. Экономические и социальные проблемы производителей и потребителей органического продовольствия / В.В. Григорук // Проблемы агрорынка. – 2017. – № 3. – С. 7-13.