Астықты өткізу жүйесі азық-түлік нарығы тұрақтылығының шарты ретінде

Астық нарығының тиімді жұмыс істеуі елдің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге ықпал етеді.
Мақсаты – астық өткізу жүйесін жетілдіру мәселесі қарастырылуда.
Әдістері – салыстырмалы талдау, статистикалық-экономикалық, логикалық, жалпылау.
Нәтижелері – агроөнеркәсіптік кешенді дамыту басымдықтары контексінде астық ресурстарының әлеуетіне баға берілді. Қазіргі уақытта астықтың өткізу арналарының көлемі мен құрылымының өзгеруі байқалады: абсолютті көрсеткіштердің және оны мемлекетке өткізудің салыстырмалы үлесінің төмендеуі және еркін нарықта сатудың ұлғаюы байқалады. Дәнді дақылдарды сақтауға қатысты жағдай көрсетілген, бұл ірі элеваторлардың жұмысында агрохолдингтердің жұмыс істеуіне, негізінен астық егетін өңірлердің аумағында орналасқан ірі астық компаниялары мен трансұлттық корпорациялардың пайда болуына байланысты үрдістер белгіленгенін көрсетеді. Сонымен қатар көптеген ауыл тауар өндірушілерінің өз астық қоймалары жоқ, өткізу кооперативтеріне біріктірілмеген, бұл оларға жоғары сапалы дәнді дақылдардың ірі тауарлық партияларын қалыптастыруға, айналым шығындарын азайтуға мүмкіндік бермейді. Сонымен қатар, олар астық тазалау және астық кептіру техникасымен жеткілікті жабдықталмаған, нәтижесінде шикізат базистік кондицияларға дейін жете алмайды.
Қортындылар – республика экономикасында басты орынға ие астық саласы-күрделі және серпінді дамып келе жатқан көпфункционалды тетік. Оны дамытудың негізгі бағыттарының бірі - сыртқы сауданың тиімділігіне айтарлықтай әсер ететін, ауылшаруашылық өнімдерін өндірудің орындылығын, елдің нан және жем-шөппен қамтамасыз етілуінің сенімділігін анықтайтын дәнді дақылдарды сату жүйесі болады. Сатылатын тауар ресурстары мен өндірушілерге жеткізілетін астық өнімдері бағасының сәйкессіздігі, өндірістік инфрақұрылымды дамыту проблемалары шешілмеген күйінде қалып отыр. Астық сақтауға арналған сыйымдылықтардың жеткіліксіздігі, ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерін астықты төмен бағамен сатуға мәжбүрлейтін элеваторлар мен астық қабылдау пункттері қызметтерінің жоғары тарифтері орын алып отыр.

1. Алтухов, А.И. Сельскохозяйственному производству страны необходима новая концепция размещения и специализации // Экономика сельскохозяйственных и перерабатывающих предприятий. -2019.- № 8.- С.7-14.

2. Tireuov, К. Integration processes – the component of the effective implementation of public-private partnerships / K. Tireuov, S. Mizanbekova, l. Pechenaya // Problems of AgriMarket. -2021. - N. 2. - Р.70- 78.

3. Алтухов, А.И. Парадигма продовольственной безопасности России: монография / А.И. Алтухов. – М.: Фонд «Кадровый резерв», 2019. – 682 с.

4. Узун, В.Я. Роль экспорта и импорта в развитии сельского хозяйства России / В.Я. Узун, Е.А. Шишкина.//Экономика сельскохозяйственных и перерабатывающих предприятий. – 2020. - №2.-С.13-20.

5. Мизанбекова, С.К. Зерновое хозяйство – основа функционирования зернопродуктового подкомплекса / С.К. Мизанбекова, Б.Б. Калыкова, Д.А. Айтмуханбетова // Проблемы агрорынка- 2021.-№ 2.- С.130- 137.

6. Быков, А.А. Экспорт зерна и продуктов его переработки на примере Сибирского федерального округа: сложившаяся ситуация, позитивные процессы /А.А. Быков //Проблемы агрорынка.- 2021.- №2.- С.138-146.

7. Бабин, В. Бережливое производство как внутренний фактор устойчивого развития аграрного экспорта / В.Бабин, Ю.Бабина //АПК: экономика, управление. - 2020. -№1.- С.16–27.

8. Гусаков, Е. Резервы повышения устойчивости и алгоритм экспортоориентированной кластерной политики АПК/ Е. Гусаков //Аграрная экономика.– 2019.- №8. - С. 45 49.

9. Анисимова, О.С. Пути обеспечения управления сбытом продукции растениеводства / О.С. Анисимова, И.В. Ткаченко // Фундаментальные исследования.– 2020.– № 11. – С. 26-31.

10. Изтаев, А.И. Инновационные технологии и логистика перерабатывающих производств АПК / А.И. Изтаев, Т.К. Кулажанов, А.Д. Сапарбаев.- Алматы: ТОО «Фортуна Полиграф», 2019. - 752 с.