Аймақаралық алмасу - астық шаруашылығын мамандандыруды тереңдетудің шарты

Мақсаты - астық шаруашылығында және тұтастай алғанда аграрлық секторда мамандану процестерін күшейту және тереңдету факторы ретінде өңіраралық алмасу мәселелерін қараудың жаңа тәсілдерінің қажеттілігін негіздеу.
Әдістері - талдау және синтездеу, фактілерді жинақтау және іріктеу, олардың арасындағы байланыстарды орнату, салыстыру.
Нәтижелері - мақалада аймақаралық сауданы дамыту Қазақстанның аграрлық нарығын жоғары сапалы тағам өнімдерімен молықтыруға, олардың ассортиментін кеңейтуге, ауыл шаруашылығы шикізаты мен азық-түлігін өндіруге, өткізуге жұмсалатын жиынтық шығындарды қысқартуға, оларды отандық тауар өндірушілердің кепілді өткізуін қамтамасыз етуге бағытталғаны көрсетілген. Республиканың әлем мемлекеттерімен тауар айналымына, тағам өнімдерінің экспорты мен импортына талдау ұсынылған. 2019 жылмен салыстырғанда 2020 жылы ауыл шаруашылығының жалпы өнімінің, оның ішінде өсімдік шаруашылығы мен мал шаруашылығының көлемі туралы ақпарат берілген. АӨК-де бұрын қалыптасқан аумақтық-салалық еңбек бөлінісі, биоклиматтық әлеуетті тиімсіз пайдалануға әкеп соқтырған, өндірістің қысқаруына және өнімнің қымбаттауына, оның сапасының төмендеуіне, өңіраралық байланыстардың нашарлауына әкеп соққан азық-түлік тауарларымен барынша өзін-өзі қамтамасыз етуге бағдарлануына байланысты бұзылғаны атап өтілген. Аймақтар бойынша дәнді дақылдар өнімділігіндегі айырмашылықтар, астық нарығы инфрақұрылымының жеткіліксіз жаңартылуы және көлік құралдарының жоғары тарифтері көрсетілген.
Қортындылар - Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасын, Бизнестің жол картасы – 2025 іске асыру елдегі астық өндірісін мамандандырудың артықшылықтарын кеңейтуге мүмкіндік береді. Агроқұрылымдардың аймақаралық алмасуға белсенді қатысуын жандандыру, тауар ресурстарын ұлғайтудың ішкі резервтерін іздестіру, жүк ағындарының оңтайлы бағыттарын іздестіру қажет.

1. Крылатых, Э.Н. О методологии анализа агропродовольственных рынков как базы прогнозирования их развития / Э.Н. Крылатых, Е.Ю.Фролова //Экономика сельскохозяйствен-ных и перерабатывающих предприятий. – 2021. - № 5.- С.2-7.

2. Алтухов, А.И.Проблемы развития АПК страны и необходимость их ускоренного решения/А.И. Алтухов //Экономика сельского хозяйства России.-2018.-№ 4. - С. 2-14.

3. Тиреуов, К.М. Продовольственная безопасность как важный фактор социальноэкономического развития страны / К.М Тиреуов, С.К.Мизанбекова// Аграрная экономика. Национальная академия наук Беларуси.- 2020. - № 3.- С. 63- 72.

4. Каренов, Р.С. Состояние и приоритеты перехода агропромышленного комплекса страны на новый качественный уровень устойчивого развития/ Р.С. Каренов, Б.Г. Нурпеисов, А.Б.Токсамбаева // Вестник КарГУ. Серия Экономика. – 2019.- № 2.- С. 172 – 182.

5. Молдашев, А. Б.Продовольственная безопасность Казахстана / А.Б. Молдашев, М.Т. Кантуреев, А.Г. Мадиева // Проблемы агрорынка. – 2020.- №1. –С.11-18.

6. Алтухов, А.И. Пространственное развитие сельского хозяйства страны: проблемы и возможные пути решения / А.И.Алтухов // АПК: экономика, управление. – 2020. -№12. – С.48 -55.

7. Керимова, У. К. Специализация в сельском хозяйстве Казахстана / У.К.Керимова, С.А. Турекулов, Ж.Е. Есильбаева // Проблемы агрорынка. – 2020. - №1.- С 81-86.

8. Волкова, Е.В. Актуальные тренды формирования и развития экономического потенциала перерабатывающих предприятий АПК / Е.В. Волкова // Вестик Национальной акаде-мии наук Беларуси. Серия аграрных наук. -2019. –Т. 57.- №1. - С.51-62.

9. Петрунина, И.В. Развитие интеграционных связей в АПК / И.В. Петрунина, Д.Н. Осянин // Экономика сельскохозяйственных и перерабатывающих предприятий.- 2020. - № 7. – С.57-62.