Алматы облысында сүтті бастапқы қайта өңдеу кәсіпорындарын орналастыру

Мақсаты - республиканың және Алматы облысының сүт саласы кәсіпорындарының қазіргі жай-күйіне және орналасуына жүргізілген талдау негізінде, атап айтқанда, оның дамуын тежейтін негізгі факторларды анықтау, қалыптасқан проблемаларды шешу жөнінде ұсынымдар әзірлеу. Әдістері – монографиялық, есептеу-конструктивті, аналитикалық, экономикалық-статистикалық, логикалық жалпылау.

Зерттеу нәтижелері - сүт өнімдерін өндірушіден тұтынушыға "өндіру-өңдеу-өткізу" технологиялық тізбегі бойынша, әсіресе сүтті бастапқы өңдеу бойынша тиімді жылжыту инфрақұрылымының дамымағандығын; көбінесе сүт өңдеу кәсіпорындарының бар өндірістік қуаттары мен олардың шикізат аймақтарының даму деңгейі арасындағы қажетті пропорциялардың сәйкессіздігін растайды. Осы өңірдің әрбір ауданының өндірістік әлеуетін және халықтың сүт өнімдеріне қажеттілігі көлемінің есебін негізге ала отырып, сүтті механикалық қоспалардан тазарту, салқындату, сақтау және аудандар бөлінісінде тасымалдау бойынша сүт бағытындағы ауыл шаруашылығы кооперативтерін (АШӨК) құру болжамы ұсынылған. 2021-2022 жылдар кезеңінде 77 АШӨК, оның ішінде 64 сүтті бастапқы қайта өңдеу жөніндегі кооперативтер құру қажет.

Қортындылар – ұсақ шаруашылықтарды ауыл шаруашылығы кооперативтеріне біріктіру ұсынылады. Аудандық деңгейде кооперативтік сүт қабылдау пунктін ұйымдастырудың экономикалық тиімділігі негізделген. Сүт өңдеу кәсіпорындарын орналастырудың қолданыстағы схемаларын зерделеу негізінде облыстың аумақтық бірліктерінде жаңа кооперативтік сүт қабылдау пункттерін оқшаулау бойынша ұсыныстар әзірленген. Сүт өнімдерін өндіретін кәсіпорындарға негізгі өндірістік қорларды жаңарту үшін инвестициялар қажет. Авторлар кооперативтік қағидаттардың мүмкіндіктері мен артықшылықтарын, ауылшаруашылық кооперациясының әлеуетті резервінің әлі де толық жүзеге асырылмағанын атап өткен.

1. Статистика сельского, лесного и рыбного хозяйства в Республике Казахстан за 2020 г. Комитет по статистике МНЭ РК [Электронный ресурс].-2020.-URL:https://stat.gov.kz (дата обращения: 23.08.2021).

2. Национальный проект по развитию агропромышленного комплекса РК на 2021-2025 годы. Министерство сельского хозяйства РК [Электронный ресурс].-2020.-URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/moa?lang=ru (дата обращения: 23.08.2021).

3. Послание Главы государства К.-Ж. Токаева народу Казахстана «Конструктивный общественный диалог – основа стабильности и процветания Казахстана» [Электронный ресурс].-2020.-URL:https://akorda.kz (дата обращения: 23.08.2021).

4. Промышленность Казахстана и его регионов за 2020г. Комитет по статистике МНЭ РК [Электронный ресурс].- 2021.- URL: https://www.stat.gov.kz (дата обращения: 23.08.2021).

5. Акимбекова, Г.У. Эффективность и оптимизация размещения производственных мощностей и сырьевых зон перерабатывающих предприятий в приоритетных отраслях АПК РК (молочной, мясной, зерновой): методические рекомендации / Г.У. Акимбекова, А.Б. Баймуханов, У.Р. Каскабаев.– Алматы: КазНИИ экономики АПК и РСТ, 2020, 59 с.

6. Heigermoser, Maximilian, Glauben, Thomas. COVID-19, the oil price slump and food security in low-income countries [Electronic resource].- 2020.- URL: http://www.iamo.de/en/publiccations/iamo-policy-briefs/ (date of access: 23.08.2021).

7. Shomshekona, B.K. Cooperation of Small Forms of Management in the Republic of Kazakhstan // B.K. Shomshekona // Espacios.- 2017.- Vol. 38.- N 62.-P. 13-23.

8. Monitoring development of agricultural co-operatives in Kazakhstan Electronic resource].-2019.-URL:http://www.oecd.org/Eurasia/com-petitiveness-programme/central-asia/Kazakh-stan-Monitoring-Agricultural-Cooperatives (date of access: 23.08.2021).

9. Послание Главы государства К.-Ж. Токаева народу Казахстана «Казахстан в новой реальности: время действий» [Электронный ресурс].-2021.-URL:https://akorda.kz (дата обращения: 23.08.2021).

10. Об утверждении Правил субсидирования по возмещению части расходов, понесенных субъектом агропромышленного комплекса, при инвестиционных вложениях. [Электронный ресурс].- 2021.- URL: https://adilet.zan.kz (дата обращения 23.08.2021).

11. Об утверждении Правил субсидирования ставок вознаграждения по кредитам и лизингу технологического оборудования на приобретение сельскохозяйственных животных, а также лизингу сельскохозяйственной техники [Электронный ресурс]. -2021. - URL: http://www.adilet.zan.kz (дата обращения: 23.08.2021).

12. Данные Управления сельского хозяйства Алматинской области. [Электронный ресурс].- 2021.- URL: https://ush.zhetisu.gov.kz/ (дата обращения: 23.08.2021).