Шығыс Қазақстан облысы Үржар ауданының мал шаруашылығы: жағдайы мен проблемалары

Мақсаты – Шығыс Қазақстан облысы Үржар ауданының мал шаруашылығын дамытудың қазіргі жағдайын зерделеу, ет-сүт өнеркәсібінің әлеуетін арттыруды тежейтін себептерді анықтау.

Әдістері – монографиялық, талдау және синтез, статистикалық-экономикалық, есептік-құрылымдық, баланстық.

Нәтижелері - 2016-2020 жылдардағы мал шаруашылығы саласы қызметінің нәтижелері талданған; алынатын мал шаруашылығы өнімінің саны; мал мен құс басының саны, олардың өнімділігі сияқты көрсеткіштердің серпіні көрсетілген; ауыл шаруашылығы құралымдарының санаттары бойынша өндіріс құрылымы, сондай-ақ олардың ауыл шаруашылығы өнімдерінің жалпы көлеміндегі және мал санындағы жеке қосалқы шаруашылықтардың үлесі талданған. Мақалада мал шаруашылығы субкомплексі өнімдерін шығарудың әлеуетті мүмкіндіктері, өз ресурстарымен қамтамасыз етілуі, ауыл шаруашылығы өндірісінің тұрақты өсуі, сүт өндіру бойынша облыста көшбасшы орын, жаңғыртылған сүт-тауар фермаларын құру, халықтан сүт сатып алуды ұйымдастыру және облыстың басқа аудандарына өз сүт өнімдерін өткізу ұсынылған. Жүргізілген зерттеу негізінде ауданның мал шаруашылығын дамытудағы негізгі проблемалар анықталған, оның ішінде ұсақ тауарлы; алынатын мал шаруашылығы өнімдерінің басым бөлігінің халықтың үй шаруашылықтары секторында шоғырлануы, асыл тұқымды малдың аз үлесі, мал өнімділігінің төмен деңгейі, машина-трактор паркі мен жұмыс істеп тұрған қайта өңдеу кәсіпорындарының техникалық және технологиялық жарақтандырылуы; былғары-үлбір шикізатын дайындау мен өңдеудің дамыған инфрақұрылымының жоқтығы анықталған. Авторлар шикізатпен жеткілікті қамтамасыз етілуіне және инфрақұрылымның болуына қарамастан қайта өңдеу объектілерінің (ет, сүт) желісі нашар дамығанын, кепілдік мүліктің жетіспеушілігі орын алғанын, үлгілік мал көмінділерінің жоқ екенін атап көрсетеді.

Қорытындылар – саланың шығыны аз, экологиялық, бәсекеге қабілетті өнімін өндірудің инновациялық технологияларын игеру қажет, бұл қоршаған ортаға теріс әсерді, материалдық шығындарды азайтуға, жер және су ресурстарын тиімді пайдалануға мүмкіндік береді. Теориялық және практикалық нәтижелер бойынша ұсыныстар әзірленген.

1. Последствия пандемии отразились на экономике Казахстана сильнее, чем кризисы последних десятилетий [Электронный ресурс].-2021.- URL:https://inbusiness.kz/ru/news/posledstviya-pandemii-otrazilis-na-ekonomikekazahstana-silnee-chem-krizisy-poslednih-desya-tiletij /(дата обращения: 1.08.2021).

2. Государственная программа развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2017-2021 гг.-Астана, 2017.- 94 c

3. Статистический сборник «Сельское, лесное и рыбное хозяйство в Республике Казахстан». Комитет по статистике МНЭ РК [Электронный ресурс].- 2021.– URL: http//www.stat.gov.kz/ (дата обращения: 10.08. 2021).

4. Тажибаева, Р.М. Государственная поддержка аграрного сектора Казахстана/Р.М. Тажибаева//Проблемы агрорынка.-2021.- №1.- С.44-49. DOI:10.46666/2021-1-2708-9991.05.

5. Отчет о реализации Программы развития территорий Урджарского района на 2016-2020 годы [Электронный ресурс].-2021.- URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/vkourzhar/documents/details/130306?lang=ru/

6. (дата обращения: 4.08.2021).

7. Кажиева, Ж.Х. Животноводческий подкомплекс Восточно-Казахстанской области: оценка состояния и целевые ориентиры/ Ж.Х. Кажиева//Проблемы агрорынка.-2021. - № 1. - С.108-114.DOI:10.46666/2021-1-2708-9991.13.

8. Программа развития территории Урджарского района Восточно-Казахстанской области на 2021-2025 гг.- с. Урджар, 2021.– 22с.

9. Вологодская, Г.Д. Важнейший ресурс развития/ Г.Д. Вологодская// Казахстанская правда.-2020.-4 ноября –С.2.

10. Фермеры ВКО активно увеличивают поголовье племенного скота [Электронный ресурс].-2019.- URL:http://nform.kz/ru/fermeryvko-aktivno-uvelichivayut-pogolov-e-plemennogo-skota/ (дата обращения: 12.08.2021).

11. Конуспаев, Р.К. Агроөнеркәсіптік кешендегі әртараптандыру стратегиясы // Р.К. Конуспаев, Т.Ж. Демесинов, Т.А. Таипов // Проблемы агрорынка.- 2021.- №(2).- С.3137. DOI: 10.46666/2021-2.2708-9991.03.