Ауылдық жерлердегі халықтың әл-ауқатын арттыруға ықпал ететін АӨК-дегі кәсіпкерліктің ерекшеліктері

Мақсаты – мақала аграрлық сектордағы кәсіпкерлік қызметті дамытуға және оған әсер ететін институционалдық факторларды қарауға арналған.

Әдістері – кәсіпкерлік белсенділік көрсеткіштерін бағалау кезіндегі салыстырмалы талдау; ауыл шаруашылығы саласындағы кәсіпкерліктің ерекшеліктері анықталған аналитикалық; агробизнес өкілдерінің құзыреттілігін арттыруға әсер ететін проблемаларды анықтау үшін дерексіз-логикалық. Автор ресурстық көзқарасты қолданады және агроөнеркәсіптік өндірістегі шағын және орта бизнестің ресурстары мен мүмкіндіктерін талдауға назар аударады.

Нәтижелері – зерттеу Қазақстан үшін Global Entrepreneurship Monitor (GEM) ұлттық есептерін пайдалана отырып жүргізілді және фермерлердің кәсіпкерлік дағдыларын зерделеуді және олардың кәсіпкерлік қызметке бағдарлануын көрсетеді. Кәсіпкерлер өздерінің ұтқырлығы мен алғырлығының арқасында нарық жағдайында тез және уақтылы қайта құрылып, өңірлер экономикасының тұрақтылығына ықпал ететіні атап өтілді.

Қортындылар – шаруашылық жүргізудің шағын және орта нысандарының даму дәрежесі нарықты тауарлармен молықтыруға, бәсекелестіктің өсуіне, жұмыспен қамтуға, ауылдың әлеуметтік дамуына әсер етеді. Негізгі гипотеза Агроөнеркәсіптік кешендегі кәсіпкерлікті кеңейтуге, қажетті мемлекеттік қолдауға, логистикалық орталықтарды ұйымдастыруға, аграрлық сектор үшін мамандар даярлауға және ауылдық жерлерде инфрақұрылым құруға бағытталған. Кәсіпкерлік бастаманың өсуімен ауылшаруашылық өнімдерінің сыртқы нарыққа шығу мүмкіндігі тығыз байланысты. Қайта өңдеу кәсіпорындарының кластерлерін құру қажет, бұл республикадағы кәсіпкерлік белсенділікті арттыруға үлкен серпін береді.

1. Alsos, G.A. Kinship and Business: How Entrepreneurial Households Drive Business Growth / G.A. Alsos, S. Carter, & E. Lynggren // Entrepreneurship and Regional Development. – 2014. - Vol. 26.- N1-2. - P. 97-122.

2. Bergmann, H. Moving from nascent entrepreneurship: measuring inter-ethnic differences in the transition to new business ownership / H. Bergmann, W. Stefan // Small Business Economics. – 2013. - Vol. 41.-N4. - P. 945–959.

3. Britz, W. Agricultural Comprehensive Assessment Tools. Current state and problems / W. Britz, M. van Ittersum, A. Lansink & T. Heckeley // Biological and Applied Economics. – 2012. - Vol. 1.-N 2. - P. 125–150.

4. Seunecke, P. Going beyond entrepreneurial skills: Key Factors Driving Entrepreneurship Learning in Multifunctional Agriculture / P. Seunecke, T. Lance and J.S. Whiskerke // Journal of Rural Research. – 2013. - Vol. 32. - P. 208-219.

5. Беспалый, С.В. Влияние пространственных факторов на развитие пригородных сельских территорий Павлодарской области Республики Казахстан / С.В. Беспалый // Проблемы агрорынка. -2020.-№1.- С. 165-171.

6. Deakins, D. Entrepreneurial skills and regulation: evidence from rural primary sector entrepreneurs / D. Deakins, J. Bensemann &, M. Battisti // International Journal of Entrepreneurial Behavior and Research. – 2016. - Vol. 22.-N2. - P. 234–259.

7. Discua Cruz, A. Intrafamily entrepreneurship: formation and membership in family entrepreneurial teams / A. Discua Cruz, C. Howorth & E.Hamilton // Theory and Practice of Entrepreneurship. – 2013. - Vol. 37.-N 1. - P. 17– 46.

8. Giannakis, E. Highly volatile economic performance of European agriculture / E.Giannakis and A. Brueggemann A // Land Use Policy. – 2015. - Vol. 45. - P. 26–35.

9. Bespalyy, S.V. Non-standard employment in rural areas of Pavlodar region of the Republic of Kazakhstan / S.V Bespalyy, K.K. Abuov, L.I. Kashuk// Problems of AgriMarket. - 2020. - Vol. 2. – P. 163 – 171.

10. Grandet, J. Starting a new venture in the agricultural sector is a critical resource and opportunity / J. Grandet // Journal of Rural Research - 2011. - Vol. 27 .-N 2. - P. 220-233.