Қазақстанның құс шаруашылығы кіші кешені: күрке тауық етін өндіру

Мақсаты – Қазақстандағы құс шаруашылығының даму жағдайына талдау жасау, негізгі проблемалар спектрін белгілеу және оларды шешу тетіктерін ұсыну болады.

Әдістері – экономикалық-математикалық модельдеу, экономикалық-статистикалық, диалектикалық.

Нәтижелері - құс шаруашылығының басқа түрлерінен күркетауық етін өндірудің артықшылықтары анықталған. Құс шаруашылығы секторының, сондай-ақ 2019-2021 жылдар аралығында республиканың жетекші өңірлерінде жемшөп дайындаудың көрсеткіштері келтірілген. Күркетауық етін алудың маңызды артықшылығы-басқа құс етіне қарағанда бір қаңқадан еттің үлкен шығуы, бұл жоғары экономикалық тиімділікті көрсетеді. Авторлар құс өсіру кешенінде ет бағытының жұмыртқаға қарағанда артықшылығы бар екенін айтады, өйткені құс етін оның барлық түрлерінен сатуға болады. Күркетауық етін өндіруде жемшөп базасын ұтымды пайдалану қажеттілігі анықталған. Азықтарды пайдалану әдістері қарастырылған, атап айтқанда ылғалды, құрғақ және аралас өңдеу, олардың құрылымы көрсетілген. Мысалы, араластырғыштар, яғни дәнді дақылдар, дәндер, су, сарысу, сүт, шырынды жем, сорпа және дәрумендер қосу арқылы ақуызы бар концентрацияланған ылғалды өңдеуден өтеді. Құрғақ жем қажетті минералдар мен дәрумендермен байытылған түйіршіктердегі немесе жер түріндегі толық құрама жемнен тұрады. Едендік өсіру жүйесі және газ түріндегі жылыту сияқты күркетауық етін алу кезінде инновациялық технологияларды пайдалану әдеттегі жүйемен салыстырғанда жылыту тарифтерін төмендетуге, электр энергиясының шығындарын 20%-дан астам қысқартуға мүмкіндік беретіні анықталды.

Қортындылар – құс шаруашылығы секторын дамыту - Қазақстан Республикасының азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудегі әлеуметтік тиімді және неғұрлым перспективалы бағыт болып табылады. Азық базасын жақсарту, техника мен арнайы жабдықты сатып алуға, ет және жұмыртқа бағытындағы шаруашылықтардың модульдік өндірістік конструкцияларын салуға, құс шаруашылығы кәсіпорындарының инвестициялық қызметін жеңілдікпен субсидиялауға, сондай-ақ жемдік астықтың тұрақтандыру қорларын қалыптастыруға байланысты қаржылық шығындардың бір бөлігін (30%) өтеу бойынша ұсынымдар әзірленген.

1. Steven, G., Pratt, M.D. “Super Healthy Living” [Electronic resource].- 2018.- URL://http:www.superhealthyliving.com/superfoods (date of access: 21.06.2021).

2. Davis, K.F. Meeting future food demand with current agricultural resources / K.F. Davis // Global Environmental Change. - 2016. - Vol. 39. - P. 125–132.

3. De Olde, E.M. Assessing sustainability at farm-level: Lessons learned from a comparison of tools in practice / E.M. De Olde // Ecological Indicators. - 2016. - Vol. 66.- P. 391-404.

4. Gutzler, C. Agricultural land use changes–a scenario-based sustainability impact assessment for Brandenburg, Germany / C. Gutzler //Ecological indicators.-2015.-Vol.48.-P.505-517.

5. Minviel, J.J. Effect of public subsidies on farm technical efficiency: a meta-analysis of empirical results / J.J. Minviel, L. Latruffe // App-lied Economics.- 2017.- Vol. 49.- №2.-P.213-226.

6. Mogaji, K.A. Regional prediction of groundwater potential mapping in a multifaceted geology terrain using GIS-based Dempster– Shafer model / K.A. Mogaji, H.S. Lim, K. Abdullah // Arabian Journal of Geosciences. -2015. - Vol. 8. - № 5. - P. 3235–3258.

7. Попов, Н.А. Экономика сельского хозяйства/ Н.А.Попов.- М: "Экмос", 2017.-352 с.

8. Абдикадирова, А.А. Производственные инфраструктурные объединения в агропромышленном комплексе / А.А. Абдикадирова, Ж.А. Дулатбекова, М.Ш. Кушенова // Проблемы агрорынка.- 2020.- №4.- С.118-124. https://doi.org/10.46666/2020-4-2708-9991.14.

9. Азретбергенова, Г.Ж. Повышение экономической эффективности аграрного сектора в регионах Казахстана / Г.Ж. Азретбергенова, А.О. Сыздықова, Б.Б. Бимендеев // Проблемы агрорынка. – 2020.- №2. – С.75-81.

10. Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан [Электронный ресурс].-2021.-URL: https://stat.gov.kz/official/dynamic (дата обращения: 24.06.2021).

11. Тагаев, М.К. Деятельность компании ТОО «Ордабасы кус» [Электронный ресурс].- 2019.-URL:https:// www. http://ordabasy-kus.kz/ (дата обращения: 25.06.2021).

12. Кожабаева, С. Птицеводство Казахстана: проблемы и пути их решения /С. Кожабаева, А. Бактымбет // Проблемы агрорынка.– 2021.-№1.- С.115-121. https://doi.org/10.46666/2021-1-2708-9991.14.