Астық және оны қайта өңдеу өнімдерінің нарығы: өзекті мәселелер және оларды шешу жолдары

Мақсаты – астық және оны қайта өңдеу өнімдері нарығының ағымдағы жай-күйін бағалау, оның жұмыс істеу ерекшеліктері мен одан әрі даму перспективаларын айқындау.

Әдістері – экономикалық–статистикалық және аналитикалық болып табылады, бұл елдің астық өнімдерінің қосалқы кешенінде орын алатын негізгі тенденцияларды анықтауға, ресурстардың балансын құруға, сондай-ақ дәнді дақылдар мен астық өнімдерін пайдалануға мүмкіндік берді. Нәтижелері - осы проблеманы зерделеу процесінде өз өнімі көлемінің қысқаруы нәтижесінде астық балансының ресурстық бөлігі және оны талданып отырған кезеңде қолданудың төмендегені анықталған. Қазақстандағы астық нарығы экспортқа бағдарланған. Талдау республикада дәнді дақылдар мен оларды қайта өңдеу өнімдерімен өзінөзі қамтамасыз етудің жоғары деңгейін куәландырады. Астық өнеркәсібі ішкі нарықтың қажеттіліктерін толығымен қанағаттандыратыны, сол арқылы елдің азық-түлік қауіпсіздігі деңгейінің өсуіне ықпал ететіні анықталған. Ұн өндірісі мен экспорты көлемінің қысқаруының теріс үрдісі анықталған. Астықты қайта өңдеу қуаттарының болуы және нақты пайдаланылуы талданған. Авторлар ықтимал өңдеу көлемінің нақты көрсеткіштерден едәуір асып кетуін атап өтеді. Экспорттаушы елдер бөлінісінде ұн экспорты бойынша мәліметтер келтірілген. Астық өнімдері нарығының экспорттық әлеуетіне бағалау жүргізілген. Қазақстанның астық пен ұн экспортының айтарлықтай резервіне ие екендігіне баса назар аударылған.

Қорытындылар - логистикалық жүйедегі, шикізат пен ұнды тасымалдаудағы проблемаларды мемлекеттік реттеу шаралары, сондай-ақ ұн тарту саласын, нарықтық инфрақұрылымды дамытуды, оның ішінде мемлекеттік-жекешелік әріптестік қағидаттарында пәрменді қолдау бағыттары ұсынылған.

1. Мизанбекова, С.К. Зерновое хозяйство – основа функционирования зернопродуктового подкомплекса / С.К. Мизанбекова, Б.Б. Калыкова, Д.А. Айтмуханбетова // Проблемы агрорынка.-2021.-№2.-С.130-137.

2. Джолдасбаева, Г.К. Развитие зерновой отрасли Республики Казахстан / Г.К. Джолдасбаева, У.С. Есайдар, К.А. Кирдасинова//Проблемы агрорынка.- 2018.-№3.-С.45-53.

3. Гриднева, Е.Е. Современные тенденции развития рынка пшеницы в Республике Казахстан / Е.Е. Гриднева, Г.Ш. Калиакпарова, О.С. Гусева // Проблемы агрорынка.-2018.-№ 2.-С.148-154.

4. Казахстану необходимы новые подходы к развитию АПК [Электронный ресурс].- 2020.-URL: https://www.apk-inform.com/ru/news/1507642 (дата обращения: 02.07.2021).

5. Послание Главы государства К.-Ж. Токаева народу Казахстана. Казахстан в новой реальности: время действий.- 2020.-URL: https://www.akorda.kz/ru/addresses/addresses_of_president/poslanie-glavy-gosudarstva-kasym-zhomarta-tokaeva-narodu-kazahstana-1-sentyabrya-2020-g (дата обращения: 14.07.2021).

6. Государственная программа развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2017-2021 гг.-Астана, 2018.- 94 c.

7. Трухачев, В.И. Аграрная экономика Ставропольского края: векторы развития: монография / В.И.Трухачев, Е.И.Костюкова, А.Н.Герасимов и др.- Ставрополь: АГРУС Ставропольского государственного аграрного университета, 2015.-512 с.

8. Нуралиев, С.У. Экономическая политика и ее роль в повышении конкурентоспособности продукции АПК / С.У. Нуралиев // Экономика сельскохозяйственных и перерабатывающих предприятий.-2018.-№5.- С.8-10.

9. Статистический бюллетень "Баланс ресурсов и использования основных продуктов сельского хозяйства Республики Казахстан 2016-2020 годы". Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан [Электронный ресурс].- 2021.- URL: http://www.stat.gov.kz (дата обращения: 25.07.2021).

10. Статистический бюллетень «Баланс производственных мощностей». Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан [Электронный ресурс].-2020.- URL: http://www.stat.gov.kz (дата обращения: 10.07.2021).

11. "Тауар-ел' бөлінісінде СЭҚТН 4 таңбасы бойынша экспорты және импорты. Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігі Ұлттық статистика бюросы [Электрондық ресурс].- 2021.- URL: http: //www.stat.gov.kz/ (қаралған күні: 02.07.2021).

12. Ответные тарифные меры в отношении импорта из Узбекистана нецелесообразны [Электронный ресурс].- 2020.- URL: https://www.apk-inform.com/ru/news/1508584 (дата обращения: 30.06.2021).

13. Почему Казахстан перестал быть мировым лидером по экспорту муки [Электронный ресурс].-2021.- URL: https://informburo.kz/stati/pocemu-muka-kazaxstana-nikomu-ne-nuzna (дата обращения: 27.06.2021).

14. Rakhimzhanova, G. The experience of the state support of innovative activity in the developed countries / G. Rakhimzhanova, M. Kenzhebolatova // Problems of AgriMarket.- 2013.- № 3. -С. 25-28.

15. Мизанбекова, С.К. Совершенствование организации внешнеторговых операций на рынке зерна / С.К. Мизанбекова, А.В. Богомолов, И.Т. Мизанбеков // Международные научные исследования.- 2020.- №1(26).- С.157-165.