Қазақстан ауыл халқының өмір сүру деңгейі әлеуметтік-экономикалық санат ретінде

Зерттеу Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі Ғылым комитетінің Қазақстан экономикасы мен қоғамының теңгерімді аумақтық дамуының тұжырымдамасы мен тетіктерін әзірлеу бағдарламалық-нысаналы қаржыландыруы шеңберінде жүргізілген.

Мақсаты - бірқатар көрсеткіштер бойынша республиканың ауылдық аумақтары халқының тұрмыс деңгейін салыстырмалы талдау және оларды топтастыру.

Әдістері - дерексізлогикалық, монографиялық, графикалық, салыстырмалы және кластерлік талдау.

Нәтижелері – ел өңірлерінің ауылдық аумақтарының өмір сүру деңгейін салыстыру үшін ауылдық жерлердің тұрғындары санының өсу қарқыны; ауыл халқының жалпы санындағы жұмыспен қамтылғандар мен өзін-өзі жұмыспен қамтығандардың үлесі; ауыл тұрғындарының табыстары; материалдық әл-ауқат деңгейі ең төменгі күнкөріс деңгейінен төмен тұрғындардың үлесі; азық-түлік тауарлары мен ақылы қызметтерге шығыстардың үлесі сияқты индикаторларды негіздей отырып, облыстар топтастырылды. Жүргізілген кластерлік талдау нәтижелері ұсынылған және өмір сүру жағдайлары, әлеуметтік қорғалуы және өзіне тән проблемалары ұқсас облыстар топтары бөліп көрсетілген, бұл олардың әрқайсысы үшін ауылда өмір сүру деңгейін арттырудың өңірлік саясатының негізгі бағыттарын айқындауға мүмкіндік береді.

Қортындылар – авторлар өңірлік және жергілікті мемлекеттік құрылымдар, Қазақстанның еңбек және халықты әлеуметтік қорғау саласындағы басқару органдары үшін қызығушылық тудыратын ауылдық аудандардың тыныс-тіршілігін қамтамасыз ету дәрежесін арттыруға бағытталған іс-шараларды өткізу, Ауылдық аумақтар тұрғындарының әлеуметтік-экономикалық жағдайын жақсарту жөніндегі бағдарламалық құжаттарды дайындау бойынша ұсынымдар әзірлеген.

1. Послание Главы государства К.-Ж. Токаева народу Казахстана «Казахстан в новой реальности: время действий» [Электронный ресурс]. - 2020.-URL: https://www.akorda.kz/ru/addresses/addresses_of_president/poslanie-glavy-gosudarstva-kasym-zhomarta-tokaeva-narodu-kazahstana-1-sentyabrya-2020-g (дата обращения: 21.06.2021).

2. Bernard, J. Rural quality of life-poverty, satisfaction and opportunity deprivation in different types of Rural territories [Electronic resource]. - 2018. Available at: https://doi.org/10.2478/euco-2018-0012 (date of access: 12.06.2021).

3. Watson, P. Economic diversity, unemployment and the great recession tson, S. Deller [Electronic resource].-2017. Available at: https://doi.org/:10.1016/j.qref.2016.12.003 (date of access: 16.06.2021).

4. Li, L-H. Balancing Rural and Urban Development: Applying Coordinated Urban-Rural Development (CURD) Strategy to Achieve Sustainable Urbanisation in China [Electronic resource].-2017.Available at: https://doi.org/10.3390/su9111948 (date of access: 17.05.2021).

5. Wojewódzka-Wiewiórska, A. Between the Social and Economic Dimensions of Sustainability in Rural Areas - In Search of Farmers’ Quality of Life [Electronic resource].- 2020. Available at: https://doi.org/10.3390/su12010148 (date of access: 19.05.2021).

6. Ballas, D. Happy people or happy places? A multilevel modeling approach to the analysis of happiness and well-being [Electronic resource].- 2011. Available at: https://doi.org/10.1177/0160017611403737(date of access: 21.05.2021).

7. Sorensen, J.F.L. Rural-urban differences in life satisfaction: evidence from the European Union / J.F.L. Sorensen // Regional Studies.- 2014.-Vol.48.- n.9.-Р.1451-1466.

8. Boncinelli, F. The determinants of quality of life in rural areas from a geographic perspective: the case of Tuscany / F. Boncinelli, G. Pagnotta, F. Riccioli & L. Casini // Review of Urban and Regional Development Studies. - 2015. -Vol.27. - n.2. -Р.104-117.

9. Новикова, А.Г. На развитие сёл Казахстана выделили 2 трлн тенге. Почему ничего не меняется и что делать? [Электронный ресурс].- 2020.- URL: https://informburo.kz/stati/na-razvitie-syol-kazahstana-vydelili-2-trln-tengepochemu-nichego-ne-menyaetsya-i-chto-delat.html (дата обращения: 21.06.2021).

10. Айдапкелов, Н.С. Официальная статистическая информация. Основные социально-экономические показатели. Население. Оперативные данные [Электронный ресурс].- 2020.- URL:https://old.stat.gov.kz/faces/wcnav_externalId/homeNumbersPopulation?_afrLoop=11662527898022240#%40%3F_afrLoop%3D11662527898022240%26_adf.ctrl-state%3D10o847lhbq_38 (дата обращения: 15.04.2021).

11. Айдапкелов, Н.С. Социально-экономическое развитие Республики Казахстан [Электронный ресурс].- 2020.- URL: http://stat.gov.kz (дата обращения: 19.05.2021).

12. Айдапкелов, Н.С. Мониторинг развития села. Статистический бюллетень. Регионы. Публикации [Электронный ресурс].-2020.- URL: http://stat.gov.kz (дата обращения: 10.04.2021).