Сібір федералды округінің мысалында астық пен оны қайта өңдеу өнімдерінің экспорты: қазіргі жағдайы, оңды үрдістер

Азық-түлік экспорты мемлекеттің экономикалық әл-ауқатының ең сезімтал индикаторларының бірі болып табылады, ол халық тұтынатын өнімнің жоғары сапасын және импорттан тәуелсіздікті қамтамасыз етуді куәландырады. Сонымен бірге елдің салмағы мен халықаралық беделі нығаюда. Сібір федералды округі (СФО) – Ресейде және одан тыс жерлерде сұранысқа ие ең ірі астық өндіруш болып табыладыі. Зерттеудің мақсаты – СФО-дан астық және оны қайта өңдеу өнімдерін жеткізудің ағымдағы жай-күйін талдау, даму проблемалары мен перспективаларын айқындау. Жұмыстың әдіснамалық негізі ғалымдардың дәнді дақылдардың халықаралық сауда теориясы саласындағы еңбектері, сондайақ осы саланы реттейтін заңнамалық және нормативтік-құқықтық актілер болды. Зерттеу барысында: дерексіз-логикалық, экономикалық-статистикалық, статистикалық топтар, монографиялық әдістері мен тәсілдері қолданылған. Нәтижелері – Сібір федералды округінен бидай, қара бидай, арпа, сұлы, ұн, жарма, макарон өнімдері экспортының қазіргі жағдайына талдау жасалды. Негізгі бағыты – СФО-дан астық экспорты болып табылатын осы саланың дамуына кедергі келтіретін себептер көрсетілген. Сібір федералды округінің астық нарығының дамуына және өнімді экспорттауға әсер ететін күшті және әлсіз жақтар, мүмкіндіктер мен қауіптер анықталған. Астық пен оны қайта өңдеу өнімдерін өткізудің неғұрлым тартымды нарықтары айқындалған. Оларды кеңейтуге бағытталған практикалық сипаттағы шаралар әзірленген; СФО-дан 2025 жылға дейінгі экспортты дамыту перспективалары көрсетілген. Оның экспорттық әлеуеті туралы қортындылар тұжырымдалған. Экспортқа бағдарланған астық көлемінің өсуіне ықпал ететін басым бағыттар бойынша ұсынымдар әзірленген. Зерттеу нәтижелері бойынша дайындалған ұсыныстар астық экспортын одан әрі ұлғайту және СФО экономикасын тұрақты көтеру үшін негіз болып табылады.

1. Алтухов, А.И. Новые тенденции в развитии зернового хозяйства и рынка зерна в России / А.И. Алтухов // Экономика сельскохозяйственных и перерабатывающих предприятий.-2008. -№ 1.С. 21-25.

2. Курцев, И.В. Устойчивое развитие агропромышленного комплекса Сибири: предпосылки, факторы, пути: монография / И.В.Курцев.Новосибирск: РАСХН. Сиб. Отделение СибНИИЭСХ, 2005.373 с.

3. Афанасьев, Е.В. Основные проблемы и направления развития рынка зерна в Сибирском Федеральном округе / Е.В. Афанасьев // Новости науки в АПК: научно-практический журнал.–2019.-№ 3 (12).-С. 528-532.

4. Сайт Долгосрочная стратегия развития зернового комплекса Российской Федерации до 2035 года [Электронный ресурс]. – 2019.URL: https://http://static.government.ru/media/files/y1IpA0ZfzdMCfATNBKGff1cXEQ142yAx.pdf / (дата обращения: 10.04.2021 г.).

5. Папцов, А. Г. Прогноз научно-технологического развития отрасли растениеводства, включая семеноводство и органическое земледелие России, в период до 2030 года / А. Г. Папцов, А. И. Алтухов, Н. И. Кашеваров, П. М. Першукевич, А. С. Денисов, Е. В. Рудой [и др.]. – Новосибирск: издательство Новосибирский государственный аграрный университет «Золотой колос», 2019. – 100 с.

6. Афанасьев, Е.В. Основные проблемы и направления развития рынка зерна в Сибирском федеральном округе/ Е.В. Афанасьев // Новости науки в АПК.-2019.-№3(12).С.528-532.

7. Хан, Ю.А. Приоритеты зерновой политики Казахстана в условиях Евразийского экономического союза / Ю.А. Хан // Проблемы агрорынка. -2015. -№ 2.С. 53-64.

8. Сайт Федеральной таможенной службы [Электронный ресурс]. – 2021.-URL: https://www.customs.ru (дата обращения: 09.04.2021 г.).

9. Сайт Алтайского филиала федерального государственного бюджетного учреждения "Федеральный центр оценки безопасности и качества зерна и продуктов его переработки" [Электронный ресурс].–2020.URL: https://www.fczerna.ru / (дата обращения: 28.03.2020 г.).

10. Афанасьев, Е.В. Концептуальные основы развития агропродовольственного рынка Сибири / Е.В. Афанасьев, А.А.Быков, С.М. Головатюк // АПК: Экономика, управление. -2019. -№ 8. -С. 40-49.

11. Головатюк, С.М. Актуальные проблемы равновесного развития агропродовольственного рынка Сибири // Перспективы развития агропромышленного комплекса: региональные и межгосударственные аспекты: Междунар. науч.-практ. конф.Новосибирск, 2018.С. 153-156.

12. Афанасьева, И.И. Проблемы и перспективы развития логистической инфраструктуры экспорта зерна в России / И.И. Афанасьева, И.В. Гаврилов // Вестник Ростовского государственного экономического университета (РИНХ).-2015.-№2(50).-С.18-22.

13. Митько, О.А. Логистические технологии перевозки и экспорта Российского зерна: тенденции и перспективы / О.А. Митько // Вестник Ростовского государственного экономического университета (РИНХ). 2015.- № 4 (52).С 33-40.

14. Жидков, С.А. Российский экспорт зерна требует совершенствования / С.А. Жидков // АПК: экономика, управление. 2011. -№ 4.С. 52-56.

15. Булатов, Д.С. Как развивается экспорт российского продовольствия / Д.С. Булатов // Пищевая промышленность. -2018. - № 4. -С. 30-32.

16. Экспорт из Сибирского федерального округа [Электронный ресурс].-2020.-URL: https://ru-stat.com/ (дата обращения: 09.04. 2021).

17. Зыряева, Н.П. Формирование рынка сельскохозяйственной продукции в условиях политики импортозамещения / Н.П. Зыряева // Вестник Чувашской сельскохозяйственной академии. 2017. -№ 1 (1). -С. 86-91.