Ірі қара малдың жас малын өсіруге оңтайлы азықтандыру рационының әсері

Сүтті малды азықтандыру мен ұстаудың өнімді және басқа қасиеттерді қалыптастыруға мақсатты әсері малдардың даму заңдылықтарына негізделген. Сүтті кезеңінде бұзаулардың тұқымдық ерекшеліктеріне қарамастан, тірі салмақтың жоғары өсуін қамтамасыз ететін оңтайлы рационды құру негізінде азықтандыру керек. Мақсаты – жас төлді өсіру кезеңінде оның өнімділігінің генетикалық көрінісіне ықпал ететін жаңа буынның атаулы жемшөп қоспаларын қолдана отырып, теңдестірілген азықтандыру жүйесінің тиімділігін негіздеу. Әдістері – жынысы, жасы, май мөлшері, тірі салмағы мен шығу тегі ескеріле отырып, аналогтардың жұптары принципі бойынша екі тәжірибелік топ құрылды. Зерттеулер Алматы облысының үш шаруашылығында Гольштейн тұқымының қашарларында жүргізілді. Нәтижелері – 12 айлық жасында азықтандыру компоненттерін оңтайландырғаннан кейін шаруашылық рационы алған жас малдардың сиырларға қарағанда тірі салмағы жоғары болды. Осылайша, "Dinara-Ranch "Агрофирмасы" ЖШС-да ол 3,14% ға, "Айдарбаев" ШҚ 4,06% ға, "адал "АӨК" ақ-4,52% ға жоғары болды. Тірі салмақтың орташа тәуліктік өсуі сәйкесінше 9,11%, 7,62 және 7,59% артты. Қорытындылар – тәжірибелер жүргізу кезінде "Адал" АӨК" АҚ-да төлдердің азықтық  рационын оңтайландыру рентабельділікті 46,3% ға арттырғаны анықталған, жалпы экономикалық тиімділік 7 618 теңгені, "Айдарбаев" ШҚ: 46,3% және 9 312 теңгені, "Dinara-Ranch "Агрофирмасы" ЖШС: 31,1% және 4 588 теңгені құрайды. Бұл мәселелерді шешу ірі өнеркәсіптік кешендер үшін де, фермалар үшін де маңызды. Азықты неғұрлым ұтымды пайдалану, биологиялық белсенді заттарды қолдану, малдарды ұстауға қолайлы жағдай жасау жолдарын іздеуге ерекше рөл берілген.

1. Тагиров Х.Х. Особенности роста и развития молодняка чёрно-пёстрой породы и её помесей с породой обрак / Х.Х. Тагиров, А.А. Гильмияров, И.В. Миронова // Известия Оренбургского государственного аграрного университета. 2010. № 3 (27). С. 81-83.

2. Косилов В.И. Рациональное использование генетических ресурсов красного степного скота для производства говядины при чистопородном разведении и скрещивании / С.И. Мироненко, А.А. Салихов // Зоотехния.2010.№ 2С. 125-127.

3. Алтухов А.И. Молочное скотоводство России: экономические проблемы и пути их решения / А.И.Алтухов, Е.И.Семенова // Экономика сельского хозяйства России. – 2019. №2. С. 33-38.

4. Шляхтунов В.И. Выращивание молодняка крупного рогатого скота / В.И. Шляхтунов // Выращивание молодняка. – Витебск, 2015. 184 с.

5. Сизова Ю.В. Влияние кормления на рост и развитие телят / Ю.В.Сизова // Зоотехния. -2016. №2. С. 106-108.

6. Левахин В.И. Продуктивность молодняка крупного рогатого скота в зависимости от технологии выращивания и кормления / В.И. Левахин, И.А.Бабичева, М.М.Поберухин // Вестник Российской академии сельскохозяйственных наук. 2011г. № 3. С.62-63.

7. Таджиев К.П. Интенсивная технология выращивания молодняка молочного скота / К.П.Таджиев, Б.У.Умирзаков и др. // Интенсивная технология направленного выращивания телят и ремонтных телок крупного рогатого скота молочных пород в Казахстане. Алматы, 2017. 68 с.

8. Омбаев А.М. Зоотехнический и биохимический контроль за полноценностью кормления / А.М.Омбаев, Н.А.Жазылбеков, М.Б.Калмагамбетов, М.А.Кинеев, Б.М.Кошен, Т.Н.Карымсаков // Основы опытного дела в животноводстве и пастбищном кормопроизводстве. –Алматы, 2017. -196 с.

9. Калашников А.П. Нормы кормления и рационы для молочных коров / А.П.Калашников, В.И.Фисинин, В.В.Щеглов // Нормы и рационы кормления сельскохозяйственных животных. – М., 2003г. 360с.

10. Хромова Л.Г. Методы постановки зоотехнических опытов / Л.Г. Хромова // Методика и организация зоотехнических опытов. Воронеж, 2012г. 78 с.