Қазақстанның Қызылорда облысының күріш өсіру саласы: даму үрдстері мен перспективалары

Авторлар Қызылорда облысының күріш өсіру саласындағы қалыптасқан жағдайды қарастыруда: күріштің егіс алаңы 87 300 га құрады, бұл Қазақстанда өндірілетін күріш өнімінің 90%-ын өндіруді қамтамасыз етуге мүмкіндік берді. Ақ астықтың орташа өнімділігі гектарына 54,5 ц құрайды. Жоғары өнімді сұрыптарды пайдалану есебінен соңғы бес жылда күріш жармасын өндіру 39% - ға, күріштің жалпы түсімі екі есеге артты. Статистика комитетінің деректері бойынша, оның өңірдегі көлемі 2020 жылы 2019 жылмен салыстырғанда 15 мың тоннаға, өңделген күріш 81,2% - ға (60-тан 107,5 мың тоннаға дейін) өскен. Қызылорда облысында 2020 жылы га-дан 61,8 ц алынды, қамбаға 550 мың тоннадан астам күріш себілді. Зерттеу нәтижелері күріш жармасына ішкі сұранысты толық қамтамасыз ететін республика бойынша алынған өнімнің едәуір мөлшеріне қарамастан, ауыл шаруашылығы өндірісінің негізгі саласы және ауыл халқының табыс көзі күріш шаруашылығын одан әрі дамыту, оның экспорттық әлеуетін арттыру болып табылатынын көрсетті. Облыстағы күріш өсіру кешенінің даму қарқыны және осы дақылға әлемдік сұраныс деңгейі талданған. Өңірдегі күріш өндірісінің мәселелері мен перспективалары көрініс тапқан. Бұл мәселені зерттеу республика үшін күріш өсіру саласының маңыздылығын анықтауға мүмкіндік береді, өйткені күріш елде де және шетелде де сұранысқа ие болуда. Саладағы субсидиялар талданып, олардың тиімділігіне баға берілді. Күріш өнеркәсібін субсидиялау бойынша ұсынымдар әзірленген.

1. Статистический сборник «Сельское, лесное и рыбное хозяйство в Республике Казахстан. Комитет по статистике МНЭ РК [Электронный ресурс]. – 2019. – URL: http://www.stat.gov.kz/ (дата обращения: 18.02.2021).

2. Қызылорда облысының әкімдігінің ресми интернет сайты [Электрондық ресурс].- 2019.- URL: http://www.e-kyzylorda.gov.kz/?q=ru/content/ekonomika (қаралған күні: 23.01.2021).

3. Тлесова А.Б. Қазақстанның аграрлық саласы: инновациялық даму / А.Б.Тлесова, С.Ч. Примбетова, Ш.М.Кантарбаева // Проблемы агрорынка.-2018.-№2.-Б.34-43.

4. Лысенко, Ю.А. Краткий обзор рынка рисоводства РФ / Ю.А. Лысенко, И.Н. Чуев // Экономика и управление народным хозяйством. – Серия: Экономика и Право. - М.,2019.-С.40-43.

5. Обзор развития рисоводства в государствах членах Евразийского экономического союза в 2013-2017 годы, ЕЭК, Департамент агропромышленной политики. - М., 2018.- 24с.

6. Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы.– Астана, 2017.- 94 б.

7. Мұханова, А.Е. Роль фермерских хозяйств в развитии агропромышленного комплекса Кызылординской области Казахстана / А.Е.Мұханова, Ж.Б. Смагулова, Ж. Жайлаубаева // Проблемы агрорынка. - 2020.- №3. – С.147-155.

8. Анализ рынка сельского хозяйства в Казахстане: валовый продукт, занятость населения, производственные системы, госпрограмма развития АПК, сельскохозяйственные организации [Электронный ресурс]. –2019 . – URL: http://www.marketingcenter.kz/ (дата обращения: 20.01.2021).

9. Әбдіқадырова А. Ауыл шаруашылығы өндірістік инфрақұрылымының жұмыс істеуінің шетелдік тәжірибесі / А.Әбді-қадырова, Ж. Дулатбекова // Проблемы агрорынка.-№ - 2019.- №2. – Б.101-103.

10. Молдашев А.Б. АПК Казахстана: проблемы развития и поиск их решения // Проблемы агрорынка. -2016.- №3. – С.7-13.