ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫНДА СҮТ ӨНДІРУ ЖӘНЕ ҚАЙТА ӨҢДЕУ

Осы зерттеудің мақсатты критерийлері - Шығыс Қазақстан облысында сүт өндірісі мен қайта өңдеу перспективаларының қазіргі жай-күйін, елдің сүт өнімдері өндірісінде жетекші болып табылатындығын көрсету. Мақалада 2015-2019 жылдар кезеңінде осы өңірдің сүт саласының дамуына келесі көрсеткіштер: сүт өндіру көлемі және сүт өнеркәсібі өнімдерінің негізгі түрлері, сүт өңдеу кәсіпорындарының орташа жылдық өндірістік қуатын пайдалану деңгейі; халықтың сүт өнімдеріне қажеттілігі және оларды нақты тұтыну бойынша егжей- тегжейлі талдау берілген. Шығарылатын өнім ассортиментінің саны, оның ішінде өңделген сұйық сүт, кілегей, сары май, ірімшік, сүзбе талданды. Облыстың сүт саласын дамытудың өндірістік қуаттар жүктемесінің жеткіліксіз деңгейі, санитарлық нормалар талаптарына сәйкес келмейтін пайдаланылатын шикізаттың тапшылығы мен төмен сапасы, ескірген материалдық-техникалық база сияқты негізгі проблемалары айқындалған. Өңірдегі сүт зауыттарын шикізатпен қамтамасыз етудің өзекті мәселелерін шешу үшін ірі және орта көлемдегі мамандандырылған сүт шаруашылықтарын қалыптастыру, ауыл шаруашылығы кооперациясының ауқымын кеңейту қажет. Кооперацияланатын шаруашылықтардың қызметін мемлекеттік қолдау және ынталандыру эпидемиологиялық стандарттар мен еңбек гигиенасын сақтау, толыққанды ветеринариялық және асыл тұқымдық жұмыс жүргізу салдарынан өңірдің сүт саласындағы шикізат өндірісін ұлғайтуға, оның сапасын арттыруға ықпал ететін болады, сондай-ақ ауылда халықты жұмыспен қамтуға және елдің азық-түлік қауіпсіздігіне қатысты проблемаларды шешуге мүмкіндік береді.

өңір, өндіріс, қайта өңдеу, шикізат, сүт өнімдері, өндірістік қуаттар, материалдық-техникалық база, тұтыну, ауыл шаруашылығы кооперативтері, азық-түлік қауіпсіздігі

1. -2021 жылдарға арналған АӨК дамытудың мемлекеттік бағдарламасы [Электрондық ресурс].-2017.- URL: http://www. egov. kz/cms/law/list (қаралған күні: 18.08.2020).

2. Борьба с безработицей и благоустройство опорных сел - в каком направлении сегодня развивается Восточно-Казахстанская область [Электронный ресурс].- 2020.- URL: http://www.primeminister.kz/ru/news (дата обращения: 20.08.2020)

3. Есенғалиева Т. Д., Абжалелова А. А., Адмаева А.М. Современные тенденции производства и переработки молока в Республике Казахстан // Агропромышленный комплекс и сельскохозяйственные науки: Матер. междунар. конф., Новосибирск, Россия, 2014.-Новосибирск, 2014. - С. 215-222.

4. Бекбенбетова, Б. Роль АПК в обеспечении продовольственной безопасности Республики Казахстан/ Б. Бекбенбетова, Ш.У. Ниязбекова, Е.А. Исмагамбет // Проблемы агрорынка. - 2018. - № 3. - С.30-37.

5. ҚР ҰЭМ Статистика комитетінің "Шығыс Қазақстан облысы бойынша 2019 жылғы Қазақстан Республикасындағы ауыл, орман және балық шаруашылығы" жедел деректері [Электрондық ресурс].-2020.- URL: http:// www.stat.gov.kz (қаралған күні: 16.08.2020).

6. Производители молока в ВКО остались без сырья [Электронный ресурс].- 2018.- URL: http://www.inbusiness.kz/ru/news/ (дата обращения: 16.08.2020).

7. Мырзалиев, Б.С. Қазақстан Республикасының агроөнерәсіптік кешеніндегі инновациялық үрдістер: мәселелері және оларды шешу/ Б.С. Мырзалиев, Е.Т. Әбілқасымов, Л.Т. Тайжанов // Проблемы агрорынка.-2019.- №1. - Б. 18-27.

8. Рейтинг конкурентоспособности регионов Казахстана. Восточно-Казахстанская область [Электронный ресурс] -2019.- URL: http:// www. forbes.kz/ranking/object/546 (дата обращения: 28.07.2020).

9. Гаджимурадова, Л.А. Повышение конкурентоспособности продукции в АПК /Л.А. Гаджимурадова // Новая наука: проблемы и перспективы. -2017. -№1-2.- С. 266-267.