ҚАЗАҚСТАННЫҢ ҚЫЗЫЛОРДА ОБЛЫСЫНЫҢ АГРОӨНЕРКӘСІПТІК КЕШЕНІН ДАМЫТУДАҒЫ ФЕРМЕРЛІК ШАРУАШЫЛЫҚТАРДЫҢ РӨЛІ

Мақала авторлары тәжірибе сұраныстарын ескере отырып, республиканың агроөнеркәсіптік кешенін дамытудағы шағын кәсіпкерліктің рөлін көрсеткен. Нарықтық қатынастарға көшу әр түрлі меншік нысандарына негізделген ауылда көп құрылымды экономика қалыптастыруды болжайды. Бұл тақырыптың өзектілігі мемлекеттің агроөнеркәсіптік саясатында фермерлік және агробизнестің басқа да нысандарын дамытуға көп көңіл бөлінетіндігінде. Мақалада шаруа (фермер) қожалықтарының жұмыс істеуінің экономикалық тиімділігін арттыру және оларды азық-түлік нарығындағы үнемі өзгеріп отыратын жағдайларға бейімдеу объективті қажеттілікке айналатыны атап өтілген. Елдің аграрлық секторында Ш(Ф)Қ маңыздылығы ашылады. Олардың сипаттамасы басқарудың тұрақты динамикалық формасы ретінде берілген. Тиімді жұмысты ұйымдастыру үшін олардың қызметінде мемлекеттік реттеудің тиімді, жетілдірілген жүйесінсіз мүмкін емес болатын сапалы қайта құру қажет екендігі баса айтылған. Шағын агробизнестің әлеуметтік-экономикалық мәні және оның жұмыс істеу ерекшеліктері көрсетілген. Отандық және шетелдік аграрлық ғалымдардың фермерлік шаруашылық мәселелеріне көзқарастары ұсынылған. Олардың жұмысының негізгі түрлері (қаржылық, өндірістік-шаруашылық, өткізу) талданған. Қызылорда облысының Ауыл шаруашылығы өндірісінің даму серпіні және ондағы Ш(ф)Қ үлесі (жалпы өнім көлемі, егіс алаңдары және т.б.) қаралған. Агроқұрылымдардың: "Асан" ШҚ (қой шаруашылығы), "Қарақат" ШҚ (көкөніс-сүт бағыты), "Құланды" ШҚ (түйе шаруашылығы), "Мәдіқажы" ШҚ (күріш шаруашылығы) жұмыстарына баға берілген. Тиімді және типтік экономикалық модельдер көрсетілген.

ауыл шаруашылығы өндірісі, шаруа (фермер) қожалықтары, егіс алаңы, дәнді дақылдар, материалдық ресурстар, жалпы өнім, өнімді өткізу, түсімділік

1. Латышева, Л.А. Особенности функционирования предпринимательских структур в АПК / Л.А. Латышева, К.А. Кузьмин // АПК: экономика, управление.-2017.-№12.-С.53-58.

2. Украинцева, И.В. Предпринимательская деятельность и ее особенности в сельском хозяйстве / И.В. Украинцева // Научно-методический электронный журнал «Концент». - 2017.-№2 (68). - С. 100-103.

3. Егоров, В. Крупные и малые формы организации сельской экономики: соотношение и функциональные пределы / В. Егоров, Е. Шавина, А.Иншаков // АПК: экономика, управление.-2019.-№8.-С. 26-39.

4. Чаянов, А.В. /А.В. Чаянов. Организация крестьянского хозяйства.- 2015: Издательство «Академический проект», 363 с.

5. Тлесова, А.Б. Қазақстанның аграрлық саласы: инновациялық даму / А.Б.Тлесова, С.Ч.Примбетова, Ш.М.Кантарбаева // Проблемы агрорынка.-2018.-№2.-Б. 34-43.

6. Анализ рынка сельского хозяйства в Казахстане: валовый продукт, занятость населения, производственные системы, госпрограмма развития АПК, сельскохозяйственные организации [Электронный ресурс]. - 2019. - URL: http: //www. marketingcenter.kz/ (дата обращения: 20.04.2020).

7. Статистический сборник «Сельское, лесное и рыбное хозяйство в Республике Казахстан. Комитет по статистике МНЭ РК [Электронный ресурс]. - 2019. - URL: http: //www. stat.gov.kz/ (дата обращения: 18.02. 2020).

8. Қызылорда облысының әкімдігінің ресми интернет сайты. [Электрондық ресурс].- 2019.-URL:http://www.e-kyzylorda.gov.kz/?q=ru/ content/ekonomika (қаралған күні: 23.01.2020).

9. Әбдіқадырова, А. Ауыл шаруашылығы өндірістік инфрақұрылымының жұмыс істеуінің шетелдік тәжірибесі / А. Әбдіқадырова, Ж. Дулатбекова //Проблемы агрорынка.- 2019.-№2. - Б.101-103.

10. Молдашев, А.Б. АПК Казахстана: проблемы развития и поиск их решения / А.Б. Молдашев // Проблемы агрорынка. -2016.- №3. -С.7-13.