ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АГРАРЛЫҚ СЕКТОРЫ КӘСІПОРЫНДАРЫНЫҢ ЖҰМЫС ІСТЕУ ТИІМДІЛІГІ

Авторлар еліміздің ауыл шаруашылығы дамуының қазіргі жағдайына талдау жа- сап, аграрлық сектор жұмысының нәтижелілігін арттыру жолдарын көрсеткен. АӨК халықтың азық-түлікпен қанағаттану деңгейімен, тамақ өнімдерінің сапасымен сипатталатын мемлекеттің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етуге арналған. Мақалада жалпы ұлттық өнімнің құрылымында оның үлесі әлі де төмен болып отыр, ал ауыл шаруашылығы өнімдерінің жекелеген түрлері бойынша республика импортқа тәуелді болып тұр. Шаруашылық санаттары бөлінісінде аграрлық өндіріске талдау жасалған. Оның дамуын тежейтін негізгі себептер анықталған, мысалы: тиімсіз ұсақ шаруашылықтардың едәуір санының болуы, материалдық-техникалық базаның әлсіздігі, өндіріске инновациялық технологияларды енгізу деңгейінің төмендігі. Аграрлық азық-түлік нарығында ауыл шаруашылығы кәсіпорындары неғұрлым тиімді жұмыс істейтіні негізделген, ал агроқұрылымдарда саны бойынша шаруа (фермер) қожалықтары басым, олардың саны 94%-ды немесе 196 мың бірлікті құрайды. Нарықтық қатынастардың дамуы жағдайында тұтынушылардың сұранысына икемді жауап беретін шағын шаруа қожалықтары қажет екендігі анықталған, бірақ олар тиімді болуы керек. Ауыл шаруашылығы кәсіпорындары мен шаруа (фермер) қожалықтарының негізгі экономикалық көрсеткіштеріне салыстыру жүргізілді. Іс жүзінде Ш(ф)Қ-тың 40%-ы 10 га-дан аспайтын жерге ие және негізінен тиімсіз жұмыс істейді. Авторлар Қазақстанда бәсекеге қабілетті, экспортқа бағдарланған ауыл шаруашылығы өнімін өндіруге тиіс ірі, тауарлы шаруашылықтар құру керек деп есептейді.

аграрлық сектор, агроқұрылымдар, тауарлық шаруашылықтар, жалпы өнім, егіс алаңы, өнімділік, мал мен құс басы, сұраныс, тиімділік, рентабельділік

1. Богатое село - богатый Казахстан. Что мешает развитию аграрного сектора экономики нашей страны [Электронный ресурс].- 2018.-URL: http://www.agroqogam.kz/ (дата обращения: 05.03.2020 г.).

2. Государственная программа развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2017-2021 годы [Электронный ресурс].- 2018.-URL: http:// www.eurasian commission.org/ru (дата обращения: 15.04.2020г.).

3. Вартанова, М.Л. Продовольственная безопасность страны и пути выхода из мирового продовольственного кризиса: монография /М.Л.ВартановаМ.:Библио-Глобус, 2016. - 220 с.

4. Молдашев, А.Б. Продовольственная безопасность Казахстана /А.Б. Молдашев, М.Т. Кантуреев, А.Г. Мадиева // Проблемы агрорынка.-2020.-№1.- С.11-18.

5. Анализ рынка сельского хозяйства в Казахстане: валовый продукт, занятость населения, производственные системы, госпрограмма развития АПК, сельскохозяйственные организации [Электронный ресурс].- 2019.- URL:http://www.marketingcenter.kz (дата обращения: 01.08.2020 г. ).

6. Буздалов, И.Н. Крупные и мелкие хозяйства агробизнеса: преимущества и устойчивость развития [Электронный ресурс].- 2019.- URL: http://www.viapi.ru (дата обращения:10.08.2020 г.).

7. Базарбаев, А.О. Проблемы развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан и пути их решения / А.О. Базарбаев, Б.К. Купешова // Проблемы агрорынка.- 2019.-№3.- С.42-49.

8. Гакельберг Т.Б. Экономическая оценка развития аграрного сектора экономики Республики Казахстан// Комплексное развитие сельских территорий и инновационные технологии в агропромышленном комплексе: Матер. Междунар. заочной научно-методической и практической конф.-Новосибирск, 2018,-С.58-63.

9. Суханова С.Ф Основные направления развития агробизнеса в современных условиях: сборник статей по материалам II Всероссийской (национальной) научно-практической конференции 20 июня 2018г. - Курган: Изд-во Курганской ГСХА, 2018. - 365 с.

10. Терёшина, Н.П., Рахимянова И.А. Конкурентоспособность продукции и организации: учебное пособие для программ магистратуры по направлению «Экономика» / Н.П. Терёшина, И.А. Рахимянова.- М.: РУТ (МИ ИТ), 2017. - 129 с.