АВТОМАТТАНДЫРЫЛҒАН АҚПАРАТТЫҚ ЖҮЙЕ НЕГІЗІНДЕ ҚАЗАҚСТАННЫҢ ЖАЙЫЛЫМДЫҚ АУМАҚТАРЫН ДАҒДАРЫСҚА ҚАРСЫ БАСҚАРУ

Зерттеудің мақсаты - Қазақстанның жайылымдық жерлерінің шөлейттенуін тоқтату және алдын алу проблемаларын зерделеу және автоматтандырылған ақпараттық басқару жүйесінің моделін енгізу жолымен мал жаю аумақтарын дағдарысқа қарсы басқару шараларын әзірлеу. Авторлар Қазақстан Республикасында шөлейттенуге қарсы күрес жөніндегі 2005-2015 жылдарға арналған Бағдарламаны іске асыру шеңберінде қаралып отырған проблема бойынша деректерді ұсынды. Республиканың шөлейтті аймағының өсімдіктері мен топырақ жамылғысына антропогендік факторлардың әсерін талдау негізінде оның жалпы ауданы 50 млн гектардан асатыны анықталды, бұл республиканың жайылымдық алқаптарының шөлейттенуін еңсеру үшін іс-шаралар жүйесінің өзектілігі мен уақтылы жүргізілуіне себеп болды. Мемлекеттік ақпараттық жүйені (МАЖ) және Смарт-технологиялар негізінде агробизнес объектілерінің кооперациясын пайдалана отырып, әкімшілік ауданның пилоттық инновациялық-белсенді аумағы мысалында ААБЖ енгізу нәтижелері көрсетілген. Агроландшафттың әртүрлілігі мен саралануын басқару оның тепе-теңдігінің тұрақтылығын, потенциалдың өзін-өзі қалпына келтіруін және антропогендік жүктемелерге төзімділігін анықтайды. Сондықтан жайылымдарды басқару кезінде биотоптардың гетерогенділігін, ең алдымен регенерациялық орталықтарды, батпақты шалғындар мен жайылымдарды, биотаның түйінді қоюлануын сақтау қажет; ландшафттағы көптеген биотикалық және абиотикалық факторлардың тепе-теңдігін сақтау үшін біркелкі агрорельефтен аулақ болу керек; тиісті автоматтандырылған ақпараттық басқару жүйесін дамытуды қажет ететін аймақтың экологиялық негізінің өзара байланысты элементтерін құруға ұмтылу керек.

агробизнес, кооперация, жайылымдар, пайда, өсу нүктелері, конгломерат, қайта құрылымдау, инвестициялар, технологиялық процесс, автоматтандырылған ақпараттық басқару жүйесі

1. Конвенция Организации Объединенных Наций по борьбе с опустыниванием в тех странах, которые испытывают серьезную засуху и опустынивание, особенно в Африке, Париж [Электронный ресурс]. - 1994.- URL: http://www.online.zakon.kz/ (дата обращения 05.01.2020).

2. Стратегические меры по борьбе с опустыниванием в Республике Казахстан до 2025 года [Электронный ресурс].-2019.- URL: http://www.kz.undp.org/content/dam/kazakhstan с (дата обращения: 05.01.2020).

3. Об утверждении Методики проведения мероприятий по борьбе с деградацией и опустыниванием пастбищ, в том числе аридных [Электронный ресурс].- 2017.-URL: http://www.tengrinews.kz/zakon/ (дата обращения: 05.01.2020).

4. Жуманазаров, К.Б. Специфика методов подготовительных работ и устройства территории на ландшафтно-экологической основе / К.Б. Жуманазаров, А.А. Жакупов, Е.Н. Жайлаубаев // Наука и Мир.- 2019.- № 5(69).- С.85-91.

5. Нукешева А.Ж. Ауылдық аумақтардың әлеуметтік инфрақұрылымы: жағдай және мәселері /А.Ж.Нукешева, И.Косымбаева, С.Р.Абдиева //Проблемы агрорынка.-2019.- №1.-Б.179-183.

6. Мизанбекова, С.К. Функционирование сбытового кооперативного секторасельскохозяйственной продукции / С.К. Мизанбекова, Ж.К. Мизамбекова, К.Б. Жуманазаров // Проблемы агрорынка. - Алматы.- 2018. - № 1.- С. 149-155.

7. Мизамбекова, Ж.К. Ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерінің инвестициялық белсенділігін реттеуге бағытталған экономикалық механизмдерінің жүйесі / Ж.К. Мизамбекова // Проблемы агрорынка.- 2013.- № 4.- Б. 55-61.

8. Жуманазаров, К.Б. Современное состояние агропромышленного комплекса Республики Казахстан / К.Б. Жуманазаров, А.Д. Тулеубаева, Г.Р. Актайлакова //Статистика, учёт и аудит.-2019.- 1 (72).- С. 124-129.

9. Об утверждении Государственной программы развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2017-2021 годы [Электронный ресурс].-2017.- URL: http:// www.adilet.zan.kz/ (дата обращения: 05.01.2020).

10. Государственная программа развития отгонного животноводства на 2011-2015 годы и новая казахстанская модель управления пастбищными территориями [Электронный ресурс].-2010.-URL: Ошибка! Недопустимый объект гиперссылки. (дата обращения: 05.01.2020).

11. Акимов, В.В. / Управление устойчивым развитием сельских территорий / В.В. Акимов, С.К. Макенова, О.С. Музыка // Проблемы агрорынка.- 2018. - №3.- С. 61-66.