Етті мал шаруашылығындағы цифрлық трансформация: смарттарды құру тәжірибесі-фермалар "Petal»

   Тақырыптың өзектілігі шығындарды оңтайландыру және қаражатты неғұрлым тиімді бөлу есебінен агроөнеркәсіптік кешеннің рентабельділігін арттыруға мүмкіндік беретін етті мал шаруашылығындағы цифрлық технологиялардың маңыздылығымен айқындалады.

   Аграрлық сектор кәсіпорындарының бәсекеге қабілеттілігі еңбек өнімділігінің өсуі есебінен құнды ұлғайтуға мүмкіндік беретін инновациялық қызмет нәтижелерін пайдалануға тікелей байланысты. Мақалада Қазақстан Республикасының аграрлық саласындағы проблемаларға зерттеушілердің әртүрлі көзқарастары ұсынылған. Олардың бірі - еңбек процесін қарқындату ауыл шаруашылығы өндірісін жаңғырту және «Petal» жоғары технологиялық смарт жүйесін қолдану арқылы шешу ұсынылады.

   Мақсаты - негiзiнде «ақылды» жайылымдық технологиялар кешенi жатқан оны енгiзудiң қаржылық орындылығын анықтау.

   Зерттеу әдістері отандық және шетелдік ғалымдардың еңбектерін жүйелі талдауға, ҒЗИ мен орталықтардың талдамалық шолуларымен, зерттелетін мәселелер бойынша ғылыми-практикалық конференциялардың материалдарымен, шаруашылық қызметкерлерінің сараптамалық сауалнамасының деректерімен танысуға негізделеді.

   Нәтижелер - мал басы мен жайылымдарды басқарудың мақсаттары мен міндеттерін біріктіретін бірыңғай тәсіл талданды.

   Қорытынды - электрлік қоршауды қолдану жұмысшылардың еңбегін барынша азайтады, жалақы шығындарын, сондай-ақ малшылардың міндеттеріне байланысты шығындарды қысқартады, жайылымдық жерлерде малды күтіп-бағу бойынша алдын алу ісшараларын жүргізуді едәуір жеңілдетеді. Пайданың құндық баламасын есептеу әдістемесін
пайдалану және оларды салыстыру практикалық мәнге ие. Смарт ферманың артықшылығы ірі қара мал табыны мен жайылымдық жерлердегі жайылымды бірыңғай технологиялық циклде реттеу қағидаттарын үйлестіретін кешенді шешім болып табылады. Бұл - өнім көлемін арттыруға және сапасын жақсартуға мүмкіндік беретін жаңа тұжырымдама, робототехника үшін тамаша орта болып табылады.

1. Лунь, В. Перспективы мясного скотоводства Казахстана [Электронный ресурс]. - 2023. - URL: https://www.baibolsyn.kz/ru/stati/perspektivy-myasnogo-skotovodstva-kazahstana (дата обращения 10. 09. 2024).

2. Tarshilova, L.S. Territorial Specialization of Agricultural Production of the Region / L.S. Tarshilova, A.J. Ibyzhanova, A.M. Kazambaeva // International Journal of Applied Business and Economic Research. – 2016. – N 9. – P. 5935-5950.

3. UC Davis In Focus. Cows and climate change. Making cattle more sustainable. [Electronic resource]. – 2019. - Available at: https://www.ucdavis.edu/food/news/making-cattle-more-sustainable (date of access: 12. 09. 2024).

4. Российские цифровые решения для сельского хозяйства могут занять 20 % рынка Казахстана к 2025 году [Электронный ресурс]. - 2023. - URL: https://www.sfera.fm/news/selskoe-khozyaistvo/rossiiskie-tsifrovye-resheniya-dlya-selskogo-khozyaistva--mogut-zanyat-20-rynka-kazakhstana-k-2025-godu?Ysclid=lvxb47wcdn153370419 (дата обращения 10. 09. 2024).

5. Середа, Н.А. Экономическая эффективность цифровых технологий в животноводстве / Н.А.Середа // Техника и технологии в животноводстве. - 2020. - № 3(39). - С. 102-109.

6. Мирзоянц, Ю.А. Обоснование эффективности совершенствования технологии и средств механизации при производстве продукции животноводства / Ю.А.Мирзоянц, Н.А. Середа // Вестник Всероссийского научно-исследовательского института механизации животноводства. - 2017. - № 1(25). - С. 107-113.

7. Borrero, J.D. A Case Study of a Digital Data Platform for the Agricultural Sector: A Valuable Decision Support System for Small Farmers / J.D Borrero, K.A. Mariscal // Agricul-ture. - 2022. - N 12(6). - P. 767.

8. Стрекозов, Н.И. Обоснование перспективных технологий в животноводстве / Н.И. Стрекозов, И.И. Мошкутело, Н.В.Сивкин, В.И. Чинаров, А.В. Чинаров, А.И. Тихомиров // Вестник Всероссийского научно-исследовательского института механизации животноводства. –2016. - № 2(22). - С. 36-43.

9. Zhumaxanova, K.M. The Current state of agriculture digitalization: Problems and ways of solution / K.M. Zhumaxanova, Z.K. Yessymkhanova, R.G. Yessenzhigitova, A.T. Kaydarova // Central Asian Economic Review. - 2019. - № 5. - P. 144-155.

10. Насамбаев, Е.Г. Эффективность применения нового оборудования в мясном скотоводстве Республики Казахстан / Е.Г.Насамбаев, А.И. Гиззатова, А.Б. Ахметалиева // Достижения науки и техники АПК. – 2020. - № 34(5). - С. 88–90.

11. Guntoro, B. Dynamic Responses of Livestock Farmers to Smart Farming / B. Guntoro, Q.N. Hoang, A.Q. A’yun, R. Rochijan // IOP Conference Series: Earth and Environmental Science. - 2019. – Vol. 372. - 012042 doi: 10.1088/1755-1315/372/1/012042.

12. Федоров, А.Д. О перспективах цифровизации животноводства. Механизация, автоматизация и машинные технологии в животноводстве / А.Д.Федоров, О.В. Кондратьева, О.В. Слинько // Вестник Всероссийского научно-исследовательского института механизации животноводства. - 2019. - № 1(33). - С. 127-131.

13. Horn, J., Isselstein, J. How do we feed grazing livestock in the future? A case for knowledge-driven grazing systems [Electronic resource]. - 2022. Available at: https://www.ui.adsabs.harvard.edu. doi: 10.1111/gfs.12577 (date of access: 10. 05. 2023).

14. Оразбаева, А.С. Перспективы и условия внедрения технологии «умного» животноводства в Казахстане: Взгляд фермеров / А.С.Оразбаева, С.М.Токенова, С.В.Могильный // Вестник науки Казахского агротехнического исследовательского университета им. С. Сейфуллина. – Астана. - 2023. – N 2 (117). - С. 291-302.

15. Tokenova, S. Efficiency of implementtation of Smart Farms: economic assessment / S. Tokenova, A. Orazbayeva, A. Ismailova // Problems of AgriMarket. - 2023.- N 4.- P. 57-65. doi: 10.46666/2023-4.2708-9991.05