Аграрлық қатынастардағы құқықтық жауапкершілік

Мемлекеттік аграрлық саясатты жаңғыртудың қазіргі жағдайында аграрлық құқықтың, құқықтық реттеу нысанасының, аграрлық сектор субъектілерінің мүдделерін қорғаудың, республиканың азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің рөлі артып келеді.

Мақсаты - құқықтық жауапкершілікті қолданумен байланысты негізгі проблемаларды анықтай отырып, аграрлық құқықтық қатынастардың ерекшеліктерін зерттеу. Аграрлық заңнаманың ережелері мен нормаларының жай-күйін, пайдаланылуын талдау және Қазақстанның ауыл шаруашылығы тауар өндірушілерін қолдау, ынталандыру, құқық қорғау шараларын әзірлеу.

Әдістері - отандық және шетелдік ғалымдардың материалдарына, ғылыми жарияланымдарға, заңнамалық нормативтік актілердегі өзгерістерге сүйенеді. Салыстырмалы талдау, агроөнеркәсіптік өндірістегі құқықтық қатынастарды бағалау қолданылған.

Нәтижелері - заңды іс-әрекеттер шеңберінде заңды жауапкершілікті қолданудың жай-күйі және маңызды мәселелері, оның ерекшеліктері қарастырылған. Құқықтық міндеттерді бұзудың әртүрлі түрлері талданады: жерді пайдалану ережелерін, санитарлық және гигиеналық талаптарды, экологиялық ережелерді сақтамау – пестицидтерді заңсыз пайдалану, мал өсіру кезінде антибиотиктерді теріс пайдалану, суды ластайтын немесе топыраққа зиян келтіретін экологиялық стандарттарды бұзу болады.

Қорытындылар - авторлар агроқұрылымдардағы құқықтық мінез-құлықты жетілдіру бойынша бірқатар тиімді іс-шараларды ұсынады: мемлекеттік құқық қорғау органдары тарапынан бақылауды күшейту, жазалаудың неғұрлым тиімді тетіктерін құру, аграрлық құқықтық қатынастарға қатысушылардың хабардар болуын арттыру, бұл жосықсыз практиканың алдын алуға мүмкіндік береді, Табиғи ресурстар мен қоршаған ортаны сақтауға жәрдемдеседі. Аграрлық құқық ауыл шаруашылығындағы жер, мүлік, еңбек, қаржы, басқару қатынастарын қамтиды. Бұл аграрлық саладағы кәсіпкерлік мақсаттарына сәйкес аграрлық өндіріс субъектілерінің ұйымдастырушылық-өндірістік-шаруашылық қызметін жүргізуге ықпал етеді.

1. Закон Республики Казахстан «О государственном регулировании развития агропромышленного комплекса и сельских территорий от 8 июля 2005 года № 66 (с изменениями и дополнениями от 06.04.2024 № 71-VIII) [Электронный ресурс].- 2024.- URL: https://www.adilet.zan.kz/rus/docs/Z1500000385 (дата обращения: 10.01.2024 г.).

2. Постановление правительства Республики Казахстан от 30 декабря 2021г. «Концепция развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2021-2030 годы» [Электронный ресурс].- 2024.-URL: https://www.adilet.zan.kz/rus/docs/375 (дата обращения: 10.04.2024 г.).

3. Земельный кодекс Республики Казахстан от 20 июня 2003г. №442 (с изменениями и дополнениями по состоянию на 01.01.2023г. [Эдектронный ресурс].- 2023.- URL: https://www.adilet.zan.kz/rus/docs/K15000003756 (дата обращения 20.04.2023).

4. Ерликбаева, Л.К. Правовое регулирование сельскохозяйственной кооперации в Республике Казахстан/ Л.К. Ерликбаева // Вестник КазНУ им. Аль-Фараби.-2018-№4.- С.13-14.

5. Жусупбекова, М. Қ. Развитие аграрного сектора как условие обеспечения пищевой и продовольственной безопасности в Республике Казахстан / М.Қ. Жусупбекова, Э.О. Тойлыбекова, К.Ж. Жарекеев // Вестник Института законодательства и правовой информации Республики Казахстан.- 2022.-Т.2.№ 69.-С.45-56.

6. Петриков, А. Приоритеты структурной политики в сельском хозяйстве России / А. Петриков // Проблемы агрорынка.-2022.-N 1.С.13-23.

7. Боголюбов, С.А. Аграрное право / С.А. Боголюбов, Е.Л. Минина. - М.: Эксмо, 2018. - 78 c.

8. Жетписбаев, Б.А. Аграрное право Республики Казахстан: учеб. для вузов / Б.А. Жетписбаев. – Алматы: Институт «Данекер», 2016.- 280 с.

9. Volkodaeva, A.V. Trends in information and communication technologies development in context of economy digitalization / A.V. Volkodaeva, A.V. Balanovskaya, E.A. Rustenova // Lecture Notes in Networks and Systems. - 2022. -Vol. 304. - Р. 583-592.

10. Crompton, J.L. Economic impact studies: Instruments for political shenanigans? / J.L. Crompton // Journal of Travel Research.2016.- 45(1).- P. 67–82.

11. Zakharchenko, O.V. State support of agricultural producers as a factor in increasing the competitiveness of the agricultural sector / O.V. Zakharchenko, O.O. Alieksieichuk, A.V. Kliuchnyk, A.V. Kliuchnyk, N.Y. Shyriaieva, І.V. Kudlai // Entrepreneurship and Sustainability Issues. – 2020. - Vol.8. - N.1.- P. 687-704.

12. Azlina, N., Amelia, I. Pengaruh good governance dan pengendalian intern terhadap kinerja pemerintah kabupaten pelalawan / N. Azlina, I. Amelia // Jurnalakuntansi universitas jember. -2015. -Vol. 12. - N.2.-P. 32-42.

13. Shinkevich, A.I. Digitalization of the economy: determinants and development prospects / A.I. Shinkevich, S.S. Kudryavtseva, M.V. Rajskaya, L.A. Gorbach, G.R. Garipova, N.V. Barsegyan // European Proceedings of Social and Behavioural Sciences. - 2021. -Vol. 103.- P. 623-628.

14. Kaldiyarov, D.A. The Mechanism for Sustainable Development of Rural Areas in the Republic of Kazakhstan / D.A. Kaldiyarov, D. Nurmukhankyzy, A.E. Bedelbayeva // Lecture Notes in Networks and Systems. - 2021. - Vol. 205. - P. 797-804.

15. Kashina, E. Impact of digital farming on sustainable development and planning in agriculture and increasing the competitiveness of the agricultural business / E. Kashina, G. Yanovskaya, E. Fedotkina, A. Tesalovsky, E. Vetrova, A. Shaimerdenova, M. Aitkazina // International Journal of Sustainable Development and Planning. - 2022. - 17(8). - P. 2413-2420.