Кӛкӛніс және картоп шаруашылығы Қазақстанның ауыл шаруашылығы ӛндірісінің негізгі бағыты ретінде

Мақсаты – картоп пен кӛкӛніс шаруашылығының дамуын және олардың отандық және аймақтық аграрлық нарықтардың жағдайына әсерін бағалау, жақын болашақта жағдайды тұрақтандыру және жақсарту үшін ұсыныстар тұжырымдау. Әдістері – салыстырмалы талдау, экономикалық-статистикалық және құрылымдық тәсілдер. Нәтижелері – авторлар азық-түлік қауіпсіздігінің қажетті деңгейіне жету үшін ірі ауылшаруашылық кәсіпорындарында осы ӛнімдерді ӛсіру кӛлемін ұлғайту қажет, бұл тиісті сападағы кӛкӛніс пен картоптың тауарлық ӛндірісінің ӛсуіне ықпал ететінін атап ӛткен. Кӛкӛніс және картоп шаруашылықтарының жай-күйі мен әлеуеті, олардың ӛңірлік ерекшеліктері, кӛкӛніс нарығын қалыптастыру, кӛкӛніс шаруашылығы саласын ұлттық деңгейде мемлекеттік қолдау қарастырылған. Кӛкӛніс ӛнімдерін ӛсіру мен ӛткізуді реттеу мәселелері талданған, Қазақстан Республикасының субъектілерінде оны тұтыну деңгейі және оны айқындайтын факторлар кӛрсетілген. Ашық далада ӛсірілген картоптың алаңдарына, олардың кеңеюін ынталандыру құралдары мен тетіктеріне, республиканың шаруашылықтарының барлық санаттары бойынша картоптың жалпы жиналу үлесіне, ауыл шаруашылығы ӛнімдерін ӛндірушілер мен тұтыну бағаларының динамикасына мониторинг жүргізілген. Зерттеушілердің ғылыми кӛзқарастары мен пікірлерін ескере отырып, «тұрақты даму» санатына талдау жасалған. Қорытындылар – кӛкӛніс және картоп ӛсіруге арналған ауыл шаруашылығы жерлерін айналымға тартуға, ауыл шаруашылығы ӛндірушілерін мемлекеттік қолдауды ұлғайтуға, сондай-ақ жылыжай кӛкӛністерін ӛндіруге жұмсалған шығындардың бір бӛлігін ӛтеуге, ӛндірістік қуаттарды техникалық қайта жарақтандыруға байланысты мелиорациялық іс-шараларды жүргізу талап етіледі. Инвестициялық жобаларды іске асырудың маңызы зор, бұл орта мерзімді перспективада кӛкӛністер мен картоп бойынша толық азық-түлік тәуелсіздігіне қол жеткізуге және олардың ӛндірушілері мен тұтынушылары үшін қолайлы баға конъюнктурасын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

1. Официальный сайт Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан [Электронный ресурс].-URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/moa?lang=ru (дата обращения: 19.01.2024).

2. Арнатович, М. Современные тенденции развития рынка плодоовощной продукции в зарубежных странах и Республике Беларусь / М. Арнатович // Аграрная экономика. – 2020. – № 5. – С. 37-42.

3. Мамай, О.В. Управление инновационным развитием овощного подкомплекса аграрного сектора региональной экономики / О.В. Мамай, Н.Н. Липатова, М.Н. Купряева // Овощи России. – 2018.- N 4.- C. 62-66.

4. Солдатенко, А.В. Проблемы производства конкурентоспособной овощной продукции / А.В. Солдатенко, В.Ф. Пивоваров, А.Ф. Разин, М.В.Шатилов, О.А. Разин // Овощи России. 2019. – № 1. – С. 3-7.

5. Пивоваров, В.Ф. Овощеводство – одно из приоритетных направлений сельскохозяйственного производства / В.Ф. Пивоваров, А.В. Солдатенко, О.Н. Пышная, С.М. Надежкин, Л.К. Гуркина // Овощи России. – 2020. – № 1. – С. 3-15.

6. Солдатенко, А.В.. Экономика овощеводства: состояние и современность / А.В. Солдатенко, В.Ф. Пивоваров, А.Ф Разин., Р.А. Мещерякова, М.В. Шатилов, М.И. Иванова, С.В. Тактарова, О.А. Разин // Овощи России. -2018. – № 5. – С. 63-68.

7. Кузнецова, Н.А. Проблемы эффективности импортозамещения на российском агрорынке семян сельскохозяйственных культур / Н.А. Кузнецова, А.П. Королькова, О.В. Заводило, А.В. Ильина // Вестник Саратовского гос. соц.-экон. ун-та. – 2020. – № 2 (81). – С. 49-55

8. Чутчева, Ю. Вектор технического обеспечения овощеводства открытого грунта / Ю. Чутчева, Е.Залтан // Экономика сельского хоз-ва России. – 2020. – № 3. – С. 86-91.

9. Киреенко, Н. Система мер по повышению эффективности сбыта сельскохозяйственной продукции и продовольствия в условиях развития интеграционных процессов / Н. Киреенко // Аграрная экономика. – 2018. – № 3. – С. 31–41.

10. Тарасова, Н.П. Как устойчивое развитие может изменить мир / Н.П. Тарасова.– М.:БИНОМ. Лаборатория знаний, 2012.- 455с.

11. Серков, А.Ф. Устойчивое развитие и повышение конкурентоспособности сельского хозяйства России в условиях углубления интеграции в ЕАЭС / А.Ф.Серков, В.В. Маслова, В.С.Чекалин.- М.: Научный консультант, 2018.-320 с.

12. Минаков, И.А. Пути решения проблемы обеспечения населения страны овощной продукцией / И.А. Минаков // Экономика с.-х. и перерабатывающих предприятий. – 2018. – № 2. – С. 16-21.

13. Алтухов, А.И. Основные направления размещения и специализации сельского хозяйства России / А.И. Алтухов, А.Г.Папцов, А.А. Шутьков и др..- М.: ООО Сам полиграфист.- 2020.-374 с.

14. Бондарев, Н.С. Аналитическое исследование потребления овощей в регионах Российской Федерации / Н.С Бондарев., Г.С Бондарева., Е.Е. Хазиева //Вестник аграрной науки. - 2020. -N 3 (84).– С. 83-91.

15. Серова, А.Ю. Кооперация как инструмент развития малых форм хозяйствования / А.Ю. Серова // Картофель и овощи. – 2020. – № 11. – С. 11-13.

16. Акимбекова, Г.У. Современное состояние и потенциал развития сферы хранения и переработки плодоовощной продукции в Республике Казахстан / Г.У. Акимбекова, А.С. Сапаров, А.Б. Баймуханов, У.Р. Каскабаев // Проблемы Агрорынка. – 2018. – No 4. – С.125-133.

17. Анализ производства и потребления овощей, состояние тепличной отрасли в Республике Казахстан [Электронный ресурс].- 2020.- URL: https://www.pandia.ru/text/81/511/89758-4.php (дата обращения: 30.12.2023).

18. Аксенов, А.А. Особенности функционирования рынка плодоовощной продукции в России / А.А. Аксенов // Овощи России. – 2020. – № 5. – С. 108-113

19. Гриднева, Е.Е. Инновационное развитие плодоовощной отрасли Южно-Казахстанского региона / Е.Е. Гриднева, Г.Ш.Калиакпарова //Проблемы агрорынка.–2021.–N1.– С.101-107

20. Kaliakparova, G. Sh. Economic Instruments to Support the Population and Eliminate the Consequences of Applying Emergency Measures to Protect the Country`s / G.Sh. Kaliakparova, Y.E. Gridneva, S.S. Assanova, K.Sh. Syzdykova, S.B. Sauranbay // Security Journal of Security and Sustainability Issues online.- 2020.-Vol.10.-N1.–P.91-100.

21. Пашаев, Р.Ю. Территория развития / Р.Ю. Пашаев // Картофель и овощи. – 2020. – № 11. – C. 3-4.

22. Нурметов, Р.Д. Защищенный грунт России: состояние, проблемы, внедрение инновационных технологий / Р.Д. Нурметов, Н.Л. Девочкина., А.Ф. Разин // Гавриш. – 2012. – № 3. – С. 31.

23. В создании овощного кластера необходима поддержка республиканских органов [Электронный ресурс].-2020.-URL: https://www.zakon.kz/98035-v-sozdanii-ovosh-hnogoklastera.html (дата обращения: 10.01.2024).

24. Овощеперерабатывающая промышленность Казахстана: состояние и проблемы [Электронный ресурс].- 2020.- URL:https://www.agromart.kz/ovoshepererabatyivayushhaya- pro-myishlennost- kazahstana-sostoyaniei-proble-myi (дата обращения: 12.01.2024).

25. Овощеводство Казахстана требует модернизации [Электронный ресурс].-2020.- URL: https://www.agroinfo.kz/ovoshhevodstvokazaxstana-trebuet-modernizacii/ (дата обращения: 20.12.2023).

26. Жумашева, С.Т. Основные тренды цифровой экономики в аграрном секторе Казахстана / С.Т. Жумашева, Ш.М. Кантарбаева, С. Сұлтанбайұлы// Проблемы агрорынка. – 2021.-№1-С.13-21.