Әлемдік экономиканың тұрақсыздануы жағдайында азық-түлікпен қамтамасыз ету

Мақсаты - әлемдік экономиканың тҧрақсыздануы жағдайында ел халқын азықтҥлікпен қамтамасыз етудің жай-кҥйін, соңғы жылдары айтарлықтай өсудің тҧрақты сипатына ие тауарларға, ең алдымен азық-тҥлік бағаларының инфляциясын талдау. Әдістері – салыстырмалы талдау, экономикалық-статистикалық, себеп-салдарлық. Нәтижелері – әлемдегі экономикалық жағдайдың тҧрақсыздығының негізгі белгілері, олардың сипаттамалары, негізгі себептері мен салдары ашылады. Ауыл шаруашылығы өнімі өндірісінің 2000-2020, 2020-2022 жылдардағы орташа жылдық өсу қарқыны және олардың жан басына шаққандағы негізгі өнім тҥрлерімен қамтамасыз етуге және тҧтыну нормасына әсері көрсетілген. Аталған индикаторларды салыстыру жекелеген жылдар бойынша Қазақстанда азық-тҥлікті қолдаудың нақты деңгейін анықтауға мҥмкіндік береді. Авторлар соңғы екі онжылдықта диетаның физиологиялық нормалары мен жеке тамақ өнімдерінің калориялылығына әлі қол жеткізілмегенін атап өткен. Азық-тҥлік қауіпсіздігін тҧтынушылық сҧраныстағы импорттың ҥлесі де анықтайды. Қорытындылар – таяу және орта мерзімді перспективада физиологиялық қажеттіліктер стандарттарына дейін жан басына шаққандағы импорт алмастыру мен тҧтынуға көшуге мҥмкіндік беретін өнімнің негізгі тҥрлерін көлемге дейін ҧлғайту жөнінде пәрменді шаралар қабылдау ҧсынылады. Республиканың аграрлық секторында кәсіпкерлік қызметті жҥргізу ҥшін қолайлы экономикалық және ҧйымдастырушылық жағдайлар жасау бойынша мемлекеттік қолдау шаралары ҧсынылды. Азық-тҥлік мәселесін шешу мемлекеттік саясаттың ең басты басымдығы болып танылды. Зерттеу нәтижелерінің азық-тҥлікпен қамтамасыз ету жҥйесін ҧйымдастыру және басқару ҥшін практикалық маңыздылығы бар. Азық-тҥлікті өндірудің, өңдеудің, сақтаудың және ҧтымды пайдаланудың инновациялық технологияларын қолдануға жәрдемдесу; шикізат пен ауыл шаруашылығы өнімдерін өндірушілерден тҥпкілікті тҧтынушыға қарай тауар жылжытудың тиімді жҥйесін қалыптастыру; көтерме сауданың көлік-қойма инфрақҧрылымын дамыту маңызды мәнге ие болады.

1. Как росли цены на продукты питания в 2022 году [Электронный ресурс].- 2023.- URL: https://www.vecher.kz/kak-rosli-tseni-naprodukti--pitaniya--v--2020-godu#:~:text=По%20итогам%20декабря%202022%20года,со%20ссылкой%20на%20Energyprom.kz. (дата обращения: 25.01.2024).

2. Байкова, Э. Р. Анализ экономической таблицы Франсуа Кенэ / Э.Р. Байкова, Э.И. Гайнетдинова, Л.И. Назырова // Экономика и бизнес: теория и практика. – 2019. – № 12-1(58). – С. 71-74.

3. Белугин, А.Ю. Эволюция понятия «продовольственная безопасность»: история, этапы, современное понимание / А.Ю. Белугин // Научные исследования экономического факультета.– 2019.- Т.11.-Вып.2 .– С.122-143.

4. Бочкарев, Н.В. Анализ формирования социальной и экономической безопасности Республики Саха (Якутия) / Н.В. Бочкарев, Т.Н. Гаврильева, В.Р. Дарбасов // Якутский научный центр Сибирского отделения Российской академии наук. – Якутск: Северо-Восточный федеральный университет им. М.К. Аммосова, 2020. – 124 с.

5. Алтухов, А.И. Особенности обеспечения продовольственной безопасности России в условиях санкционного давления / А. И. Алтухов // Экономика, труд, управление в сельском хозяйстве. – 2023. – № 4(98). – С. 5-17.

6. Ушачев, И.Г. Тенденции и перспективы развития АПК Российской Федерации / И.Г. Ушачев // Инновации в АПК: проблемы и перспективы. – 2019. – № 4(24). – С. 113-122.

7. Тиреуов, К.М. Казахстан и Россия в системе обеспечения мировой продовольственной безопасности: возможности, перспективы и риски / К.М. Тиреуов, И.П. Богомолова, С.К. Мизанбекова, И.Н. Василенко // Международный сельскохозяйственный журнал. – 2022. – № 3(387). – С. 317-323.

8. Абдурахманова, Л.С., Баширова А.А. Продовольственное обеспечение региона: значение, понятие, структура, регулирование / Л.С. Абдурахманова, А.А. Баширова // Экономика устойчивого развития. -2019.- N 1 (37).- С. 86–87.

9. Калиев, Г.А. Вопросы продовольственной безопасности Казахстана / Г. А. Калиев, А. Б. Молдашев // Проблемы агрорынка. – 2021. – № 4. – С. 13-22.

10. Лапкин, В.В. Глобальная политикоинституциональная динамика в условиях дестабилизации миропорядка (на примере стран ЕС и России) / В.В. Лапкин, В.И. Пантин // Полис. Политические исследования. – 2020. – № 4. – С. 55-77.

11. Перспективы мировой экономики [Электронный ресурс]. – 2023.-URL: https://www.vsemirnyjbank.org/ru/publication/globaleconomic-prospects (дата обращения: 25.01. 2024).

12. Сельское, лесное и рыбное хозяйства Казахстана: Статистический сборник [Электронный ресурс].- 2023.- URL: https://www.stat.gov.kz(дата обращения: 23.01.2024).

13. Казахстан – Россия: торговые отношения [Электронный ресурс].- 2023.- URL: https://www.ru.sputnik.kz/20231109/kazakhstanrossiya-torgovye-otnosheniya-39942529.html (дата обращения: 24.01.2024).

14. «Концепции» развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2021-2030 гг.» [Электронный ресурс].- 2021.- URL: https://www.adilet.zan.kz/rus/docs/P2100000960 (дата обращения: 23.01.2024).

15. От импорта каких продуктов зависит Казахстан [Электронный ресурс].- 2022. - URL: https://www.tengrinews.kz/kazakhstan_news/ot-importa-kakih-produktov-zavisit-kazahstan-468512/ (дата обращения: 24.01.2024).

16. На поддержку АПК направят 421 млрд. тенге [Электронный ресурс].- 2023. - URL: https://www.lsm.kz/subsidirovanie (дата обращения: 24.01.2024).