Цифрлық трансформация жағдайындағы ауыл жастарын платформалық жұмыспен қамтудың жаңа үрдістері

Цифрлық еңбектің интернет-платформаларын пайдалану еңбек қатынастары процесінде жҧмысшылар мен жҧмыс берушілердің өзара іс-қимылын жеделдету және жеңілдету арқылы кәсіби қызметке қол жеткізуді жеңілдетуге бағытталған. Мақсаты – экономиканың цифрлық трансформациясы жағдайында ауыл жастарын платформалық жҧмыспен қамтудың жаңа трендтерін зерттеу. Әдістері – отандық және шетелдік талдамалық шолулардың, ғылыми жарияланымдардың материалдарына, әлеуметтік және еңбек заңнамасындағы өзгерістерге және Қазақстан Республикасы ауыл халқының платформалық еңбекпен қамтылуын дамыту практикасына негізделеді. Салалар бойынша фрилансерлер санын сандық және графикалық талдау әдісі, жастар жҧмыссыздығы, білім деңгейі бойынша динамика, сондай-ақ өңірлік аспект қолданылады. Нәтижелері - ауылдық жерлерде еңбекке бейімдеу ҥшін интернет-платформалардың дамымауына және әлеуметтік инфрақҧрылымның әлсіздігіне, жас мамандардың еңбегіне ынталандырудың төмендігіне байланысты фрилансерлік секторда ауылдық жас кадрлардың жҧмысқа орналасу деңгейін арттыруды тежейтін жай-кҥй мен факторлар анықталған. Беделдің өсуіне, жҧмыс форматының танымалдылығының артуына ықпал ететін мотивациялық факторлардың маңыздылығы – онлайн-платформалар және жас ҧрпақтың еңбек әлеуетін дамыту негізделген. Еліміздің жҧмыс кҥші артық өңірлерінде фрилансинг арқылы жас ауыл тҧрғындарын тартудың принципті маңыздылығы дәлелденген. Қорытындылар – республикадағы ресми фриланс және платформалық жҧмыспен қамту қалыптасу сатысында тҧр, бҧған осы нормалардың жақында әлеуметтік және еңбек заңнамасына енгізілуі дәлел. Статистикалық органдар еркін жҧмыспен қамтуды дамыту туралы өте шектеулі ақпарат береді. Әлемдік тәжірибені пайдалана отырып, ауыл халқының өмір сҥру сапасын жақсарту мақсатын іске асыру ҥшін зерттеулерді кеңейту ҧсынылған.

1. Перспективы занятости и социальной защиты в мире: Роль платформ цифрового труда в трансформации сферы труда. Доклад МОТ [Электронный ресурс].- 2021.- URL: https://www.ilo.org/moscow/information-resources/publications/WCMS_829515/lang-ru/index.htm (дата обращения: 15.01.2024).

2. Платформенная занятость: регулирование, плюсы, минусы [Электронный ресурс].-2023. - URL: https://www.uchet.kz/news/platformennaya-zanyatost-regulirovanie-plyusy-minusy (дата обращения: 3.01.2024).

3. Платформенная занятость: определение и регулирование. Национальный исследовательский университет «Высшая школа экономики», Институт социальной политики [Электронный ресурс].- 2021.- URL: https://www.ru.readkong.com/page/platformennaya-zanyatost-opredelenie-i-regulirovanie2473237 (дата обращения: 5.05.2024).

4. European Industrial Relations Dictionary. Platform work [Electronic resource].– 2022.- URL: https://www.eurofound.europa.eu/observatories/eurwork/industrial-relations-dictionary/platform-work (date of access: 5.01.2024).

5. Measuring platform mediated workers. ОЭСР [Electronic resource]. – 2019. -URL: https://www.oecd-ilibrary.org/science-and-technology/measuring-platform-mediated-workers_170a14d9-en (date of access: 5.01.2024).

6. The platform economy and precarious work [Electronic resource]. – 2020. - URL: https://www.op.europa.eu/en/publication-detail/publication/5914ac89-077f-11eb-a511-01aa75ed71a1/language-en (date of access: 10.01.2024).

7. Послание Главы государства К.К. Токаева народу Казахстана «Единство народа и системные реформы – прочная основа процветания страны» [Электронный ресурс]. - 2021. -URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/aqmola-madeniet/documents/details/207842?lang=ru (дата обращения: 3.01.2024).

8. Социальный кодекс Республики Казахстан [Электронный ресурс]. -2023. -URL: https://www.adilet.zan.kz/rus/docs/K2300000224 (дата обращения: 10.01.2024).

9. Платформенная занятость в Казахстане достигает 500 тысяч человек - Т. Дуйсенова [Электронный ресурс]. -2022. -URL: https://www.primeminister.kz/ru/news/platformennaya-zanyatost-v-kazahstane-dostigaet-500-tysyach-chelovek-t-duysenova-751315 (дата обращения: 5.01.2024).

10. Закон РК «О занятости» [Электронный ресурс]. -2016 (с изменениями и дополнениями 2023г.). -URL: https://www.adilet.zan.kz/rus/docs/Z1600000482 (дата обращения: 3.01.2024).

11. Предпринимательский кодекс Республики Казахстан [Электронный ресурс]. – 2015 (с изменениями и дополениями 2024г.). - URL: https://www.adilet.zan.kz/rus/docs/K1500000375. (дата обращения: 10.01.2024).

12. Статистические данные Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам РК. Основные индикаторы рынка труда по регионам РК [Электронный ресурс]. – 2018-2022. - URL: https://www.stat.gov.kz (дата обращения: 3.01.2024).

13. Национальный доклад «Рынок труда Казахстана: на пути к цифровой реальности» [Электронный ресурс]. – 2022. – URL: https://www.enbek.kz/ru/analytical-data/5327 (дата обращения: 28.12.2023).

14. Атлас новых профессий и компетенций в Республике Казахстан [Электронный ресурс]. – 2020. - URL: https://www.enbek.kz/atlas/ (дата обращения: 10.01.2024).

15. Влияние цифровизации на рынок труда Республики Казахстан. [Электронный ресурс]. – 2022. - URL: https://www.kasipodaq.kz/wpcontent/uploads/Отчет-по-платформенной-занятости (дата обращения: 10.01.2024)