Қазақстан Республикасындағы агроӛнеркәсіптік ӛндірістің ӛсу трендтері мен мүмкіндіктері

Мақсаты – Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығы саласының инновациялық қызметінің ағымдағы және әлеуетті бағыттарын кӛрсететін факторлар негізінде агроӛнеркәсіптік ӛндірісті дамытудың қазіргі заманғы сұранысқа ие модельдері ұсынылған. Мақаланы дайындау барысында жалпы ғылыми және нақты ғылыми әдістердің кең спектрі қолданылған: теориялық тәсілдерді жалпылау, салыстырмалы талдау, жҥйелік-динамикалық және экономикалық-математикалық модельдеу, трендтік талдау әдісі, диалектикалық. Республиканың АӚК-дегі инновациялық саясат мәселелері бойынша отандық және шетелдік ғалымдардың іргелі әзірлемелері теориялық-әдіснамалық негіз болды. Нәтижелері – Қазақстанның ауыл шаруашылығында пайдаланылатын заманауи технологиялық және ұйымдастырушылық инновацияларды енгізудің негізгі ҥрдістері мен проблемаларын қоса алғанда, аграрлық саланың ағымдағы жағдайы зерттелген. Аграрлық сектордың бәсекеге қабілеттілігін арттыруға елеулі әсер ететін факторлар талданды. Ӛндірісті құрылымдық қайта құру, инвестициялау деңгейін арттыру және т.б. болжамдар ұсынылған. Оның ерекшеліктерін ескере отырып, агроӛнеркәсіптік кешендегі инновациялық белсенділікті ынталандыру бойынша практикалық ұсыныстар берілген. Базалық ретінде АӚК-нің мынадай құзыреттері айқындалған: азық-тҥлік әлеуетін құру, ұлттық экономикалық жҥйенің құрылымдық-салалық теңгерімін қамтамасыз ету, технологиялық платформаны қалыптастыру. Қорытындылар – шаруашылық жҥргізуші субъектілердің жалпы ӛнімі кӛлемінің одан әрі ӛсуі экологиялық таза ӛнім алуға және салада ЖІӚ-нің ұлғаюына ықпал ететін қоршаған ортаны қорғауға, ғылыми зерттеулерге қомақты қаржы қаражатын салу жағдайында мҥмкін болады. Жалпы, соңғы жылдары Қазақстанның ауыл шаруашылығындағы ахуал тұрақтануда, бұл ірі және орта ауыл шаруашылығы кәсіпорындарының қаржылық-экономикалық жағдайын нығайтуда кӛрінеді.

1. Об утверждении национального проекта по развитию агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2021-2025 годы. Информационно-правовая система нормативных правовых актов Республики Казахстан [Электронный ресурс].– 2021.– URL:https://www.adilet.zan.kz/ (дата обращения: 16.12.2023).

2. Жангирова, Р. Инновации в развитии аграрного сектора Казахстана / Р.Жангирова // Проблемы агрорынка.- 2020.- №1.- С. 27-33.

3. Григорьева, И.А. Стратегический менеджмент: учеб.пособие для вузов / И.А. Григорьева // Москва: Изд-во Юрайт, 2021.- 149с.

4. Ушачев, И.Г. Импортозамещение и обеспечение продовольственной безопасности России / И.Ушачев, В. Маслова, В. Чекалин //Овощи России.- 2019.- №2. – С.3-8. DOI: https://doi.org/10.18619/2072-9146-2019-2-3-8

5. Matt, D.T. The Role of Small- and Medium-Sized Enterprises in the Transformation / D. Matt, E. Rauch//Industry 4.0 for SMEs, 2020.- 36p.

6. Houneida, B.B. The Effects of Human Capital on the Total Quality Management: High Technology Sectors / B.B. Houneida, H. Slim // Journal of Management Research.- 2019.- N.10(3).- P.1-13. https://doi.org/10.5296/jmr.v10i3.13103

7. Seitzhanov, S. Stimulation of entrepreneurs’ innovative activity: evidence from Kazakhstan / S. Seitzhanov, N. Kurmanov, M. Petrova, U. Aliyev, N. Aidargaliyeva // Entrepreneurship and Sustainability Issues. - 2020.- №7(4). – P. 2615-2629. DOI: http://doi.org/10.9770/jesi.2020.7.4(4)

8. Сапарова, Г.К. Цифровизация АПК Казахстана в условиях перехода к «зеленой экономике»/ Г.К. Сапарова, Д.А. Сапарова, С.А. Сагинова // Вестник университета «Туран».- 2022.- № 3.- С.175-186.

9. Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан [Электронный ресурс]. – 2022.- URL: -https://www.stat.gov.kz (дата обращения: 20.12.2023).

10. Suieubayeva, S. N. Satellite systems and digital technologies in agriculture: state, problems, professional competencies / S. N. Suieubayeva, A. Gola, A. M. Zakimova // Problems of AgriMarket. – 2023.– № 2. – P. 81-95.

11. Соловьева, Н.А. Корреляционно-регрессионный анализ в программном обеспечении для решения задач агроинженерии / Н.А. Соловьева, Л.Н. Кондратенко, Д.О. Емельянов // Форум молодых ученых. -2019.- N1. – С.29-32.

12. Нгуен, Т. В. Анализ и прогноз тенденций использования терминов в компьютерных науках на основе нейросетевых моделей / Т. В. Нгуен, А. Г. Кравец, К.Х.Т. Зыонг // Вестник компьютерных и информационных технологий. – 2021. – Т. 18, № 2. – С. 24–38.

13. Дохолян, С.В. Инструменты государственного регулирования в обеспечении продовольственной безопасности страны / С.В.Дохолян // Продовольственная политика и безопасность. – 2021. – No4. – С. 227-232

14. Yesbergen, R.A. State regulation of agricultural industry of the Republic of Kazakhstan in conditions of VUCA-world / R.A. Yesbergen, S.K. Yessengaziyeva, G.N. Asrepov // Problems of AgriMarket. -2022.-№2. - P. 71-77.

15. Abraliyev, O. Agricultural sector of Kazakhstan: focus on innovative development/O.A. Abraliyev, G.S. Sugirova, S.Velesco //Problems of AgriMarket. - 2023. - №(1). - Р.23-31. https://doi.org/10.46666/2023-1.2708-9991.02