Ауыл шаруашылығы үшін кадрларды даярлау сапасын оңтайландыру: басымдықтар, тетіктер

Мақсаты – ауыл шаруашылығы саласы ҥшін кадрлар даярлау міндеті тұрған оқытушылар құрамының біліктілігін арттырудың ерекше маңыздылығы көрсетілген. Әдістері - салыстырмалы талдау, әлеуметтанулық сауалнама, онлайн сауалнама, бақылау, статистикалық ақпаратты пайдалану. Нәтижелері – авторлар ауыл шаруашылығы өндірісінің көшбасшылары мен инноваторларының кейінгі ұрпағын қалыптастыруда шешуші рөл атқаратын заманауи білімі мен инновациялық технологиялары бар мамандарға сұраныстың артқанын атап өткен. Дамушы аграрлық сектор практикасының ерекшеліктерін, пәнаралық ғылымдарды және оқытудың тиімді әдістемелерін меңгеруді, оларды оқу бағдарламаларына біріктіру қабілетін қоса алғанда, педагогикалық дағдылардың жоғары дәрежесінің және сала тенденцияларын терең тҥсінудің қажеттілігі дәлелденген. Білім беру мекемелерінің ауыл шаруашылығы кәсіпорындарымен жеткілікті кҥшті байланыстарының жоқтығын және қазіргі уақытта жұмыс берушілер тҥлектердің кәсіби құзыреттілік деңгейіне қоятын талаптарға толық сәйкес келмейтін білім беру мазмұнын атап өткен жөн. Негізгі міндет-қазақстандық ауылдың өмір сҥру деңгейі мен сапасын көтеру, оны тартымды ету. Бастапқы шаралардың қатарында ауылдық жерлерді ғылыми және кадрлық қамтамасыз ету бар. Зерттеу негізінде аграрлық ЖОО-лар тек құрылымдық өзгерістерді ғана емес, бҥгінгі кҥннің шындығына сай болу ҥшін ауыл шаруашылығы білімін терең жаңғыртуды қажет ететіндігі негізделген. Сауатты кадрлар – тиімді ұмыстың кепілі және нәтижесінде кәсіпорынның қосымша пайдасы мен тұрақтылығы болып табылады. Қорытындылар - аграрлық бейіндегі білім беру мекемелерінің, бизнес пен мемлекеттің өзара іс-қимыл моделін құру ғылыми-зерттеу қызметіндегі инновациялық құрамдас бөлікті агроөнеркәсіптік кешен субъектілерімен тікелей байланыстарды дамытумен толықтыруға мҥмкіндік береді.

1. Taishykov, Zh. Management of innovation processes in agriculture / Zh. Taishykov, M. Tolysbayeva, K. Zhumanazarov, S. Ibraimova, Zh.Mizambekova //World Development Perspectives .- 2024.-Vol. 33.- 100566

2. Ortiz-Rodríguez, F., Tiwari, S., Sicilia, M.A., Nikiforova, A. Governance with Emerging Technologies EGETC 2022.Part of the book series «Communications in Computer and Information Science» [Eletctronicresource].- 2022.- URL: https://www.researchgate.net/publication/ (date of access: 04.03.2023).

3. Biswas, S. Importance of Chat GPT in Agriculture: According to Chat GPT[Electronic resource].-2023.-URL: https://www.deliverypdf.ssrn.com/delivery.php (date of access: 04.12. 2023).

4. Gaddikeri,V., Jatav, M.S., Rajput, J. Revolutionizing agriculture: unlo-cking the potential of ChatGPT in agriculture [Electronic resource].- 2023.- URL: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii (date of access: 04.12. 2023).

5. Cesco, S. Smart agriculture and digital twins: Applications and challenges in a vision of sustainability S. Cesco, P. Sambo, M. Borin., B. Basso, G. Orzes., F. Mazzetto// European Journal of Agronomy. -2023.-Vol.146.- 126809.

6. Muhie, S.H. Novel approaches and practices to sustainable agriculture / S.H.Muhie, S. Kalogiannidis, D.Kalfas, F. Chatzitheodoridis, O.Papaevangelou // Journal of Agriculture and Food Research.-2022.-Vol.10.-100446 https://doi.org/10.1016/j.jafr.2022.100446

7. Kalogiannidis, S. Role of Crop-Protection Technologies in Sustainable Agricultural Productivity and Management / S. Kalogiannidis // Land.- 2022.- Vol.11.- 1680. https://doi.org/10.3390/land11101680.

8. Mushi, G.E. Digital Technology and Services for Sustainable Agriculture in Tanzania / G.E. Mushi // Information Technology for Agricultural and Food Sciences, Computer Science, Environmental Science.- 2022. -Vol. 14(4).- 2415. https://doi.org/10.3390/su14042415

9. Friha, O. Internet of Things for the Future of Smart Agriculture: A Comprehensive Survey of Emerging Technologies IEEE/CAA / O. Friha, M.A. Ferrag, L. Shu, L. Maglaras, X. Wang// Journal of Automatica Sinica.- 2021.-N 8.- P. 718-752.

10. Chen, J. Intelligent Agriculture and Its Key Technologies Based on Internet of Things Architecture / J. Chen, A. Yang//IEEE Access.-2019.-Vol.7.- P. 77134-77141.

11. Нұрсейтова, Г.Б. Персоналды басқару: оқу құралы / Г.Б. Нұрсейтова. - Алматы: Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, 2020. - 98 б.

12. "Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті коммерциялық емес Акционерлік Қоғамның 2022-2026 жылдарға арналған даму бағдарламасы [Электрондық ресурс].- 2021.- URL: https://www.kaznu.kz/kz/14960/page/ (қаралған күні: 25.02.2024).

13. QS 2023 рейтингіндегі Қазақстандық жоғары оқу орындары [Электрондық ресурс].- 2021.-URL: https:/www./enic-kazakhstan.edu.kz/post/162 (қаралған күні: 25.02.2024).

14. Бураева, Е.В. Подготовка кадров для цифровой аграрной экономики: проблемы и перспективы / Е.В. Бураева //Вестник аграрной науки.- 2021.- N3 (90).-С.112-118.

15. Новиков, Н.П. Опережающее профессиональное образование: Научно-практическое пособие / Н.П. Новиков, М.В. Зуев.- М.: ЗГАТиЗ, 2020.-125 с.

16. Камысбаев, М.К. Состояние занятости в аграрном секторе экономики Казахстана / М.К. Камысбаев, Л.А. Омарбакиев, А.К. Низамдинова // Вестник университета «Туран». -2019.- № 4.- С. 118-123.