Құс шаруашылығы саласының ӛзекті мәселелері мен перспективалары: инновациялық вектор

Қазақстандағы құс шаруашылығы - ауыл шаруашылығының үнемді және тез сатып алынатын, неғұрлым прогрессивті және серпінді дамып келе жатқан салаларының бірі. Мақсаты – құс шаруашылығы саласының экономикалық кӛрсеткіштерін зерделеу, оны дамыту бағыттарын әзірлеу, мемлекеттік қолдау шаралары талданады. Әдістері – статистикалық талдау, салыстыру және жалпылау, бақылау, кейінгі қорытындылар. Нәтижелері – авторлар құс шаруашылықтарының жай-күйін кӛрсеткен, ӛнім кӛлемінің ӛсуіне теріс әсер ететін проблемалар мен факторлар анықталған, ӛндірушілерді субсидиялау мәселелері қарастырылған. Құстардың, соның ішінде тауықтар мен жұмыртқалардың ӛндірісі ӛскен, бұл осы азық-түлікке деген ӛсіп келе жатқан сұранысты қанағаттандыру үшін маңызды. Инфрақұрылымға инвестицияларды, технологиялық процестерді жетілдіруді, мемлекеттің кӛмегін қоса алғанда, түрлі бастамалар арқылы отандық құс шаруашылығы секторын дамытуға күш салынуда. Бұл шаралар құс етінің импортына тәуелділікті азайтуға және құс ӛнімдерімен ӛзін-ӛзі қамтамасыз етуді арттыруға бағытталған. Вакцинация бағдарламалары іске асырылуда, биоқауіпсіздік хаттамалары мен мониторинг жүйелері жетілдірілуде. Республиканың құс ӛсірушілері еңбек тиімділігі мен ӛнімділігін оңтайландыру үшін заманауи ӛндірістік әдістер мен технологияларды енгізуде. Бұл, ең алдымен, генетикадағы инновацияларды, кешенді диеталарды, жақсартылған құрамды және басқару жүйелерін пайдалану. Қорытындылар – дамыған елдердің тәжірибесі негізінде зерттеулер мен әзірлемелерге, озық технологияларды, ӛндірістің тиімді әдістерін енгізуге, нарықтарға кеңінен қол жеткізуге және жоғары сапа стандарттарын сақтауға инвестициялар есебінен Қазақстанда құс шаруашылығы деңгейін кӛтеру ұсынылады. Алайда, құс шаруашылығында нәтижеге жету нақты географиялық, экономикалық және мәдени факторларға байланысты болады. Құс шаруашылығы саласының тұрақты дамуы мен кеңеюі бірқатар талассыз артықшылықтар береді: шағын және орта бизнестің жаңа деңгейі; қосымша жұмыс орындары; Республика халқын отандық ӛндірістің сапалы ӛнімдерімен қамтамасыз ету; ұқсас импорттық ӛнімдерден бас тартудың нақты мүмкіндігі; инвестициялардың жеткілікті ауқымды ағыны.

1. Кулашева, А. Птицеводство – отрасль сельского хозяйства [Электронный ресурс].- 2022.- URL: https://www.worldnan.kz/blogs/ptitsevodstvo-otrasl-selskogokhozyayistva (дата обращения 25.12.2023).

2. О результатах работы за 2022 год отрасли птицеводства Республики Казахстан [Электронный ресурс].- 2022.- URL: https://www.palata.ptica.kz/news/o-rezultatah-rabotyza--2022--god--otrasli--pticevodstva-respublikikazahstan (дата обращения 20.12.2023).

3. Альжанова, М., Утеев, Р. Казахстан обеспечивает себя яйцом на 100% [Электронный ресурс].- 2022.- URL: https://www.almaty.tv/news/obschestvo/2007-kazakhstanobespechivaet-sebya-yaytsom-na-100percent (дата обращения 20.12.2023).

4. Джумажанов, T. Отечественные птицеводы оказались под давлением [Электронный ресурс].-2022.- URL: https://www./kapital.kz/economic/105602/otechestvennyyeptitsevody-okazalis-pod-davleniyem.html (дата обращения 25.12.2023).

5. Wright, L. The illustrated book of poultry. Wright BoD–Books on Demand / L.Wright.- London, 2023.- 550 p.

6. Ajeigbe, H. A. Handbook on Improved Pearl Millet Production Practices in Northeastern Nigeria. International Crops Research Institute for Semi-Arid Tropics/ H.A. Ajeigbe, I.I. Angarawai, A.H Inuwa, F.M Akinseye, T. Abdulazeez //The U.S. Government's Global Henger & Food Security Initiative, Nigeria, 2020.- 125 p.

7. Laurens, K. A review of social science on digital agriculture, smart farming, and agriculture 4.0: New contributions and a future research agenda / K. Laurens// NJAS Wageningen Journal of Life Sciences. -2019.- № 90- 91.- P. 1-16.

8. Relf-Eckstein, J.E. Farming Reimagined: A case study of autonomous farm equipment and creating an innovation opportunity space for broadacre smart farming/ J.E. Relf-Eckstein, Anna T. Ballantyne, Peter W.B. Phillips // NJAS: Wageningen Journal of Life Sciences. - 2019.- N 1.–P1-23.

9. Давлетов, И.И. Инновационный вектор развития птицеводства пермского края [Электронный ресурс].- 2022.- URL: https://www.fundamental-research.ru/ru/article/ view?id=41405 (дата обращения 20.12.2023).

10. Соединенные Штаты имеют высокоразвитую и технологически продвинутую птицеводческую промышленность [Электронный ресурс]. -2022.- URL: https://www.svoya-ptica.com/ssha-ptitsevodstvo-obespechivaet-1-6-milliona-rabochikh-mest (дата обращения 05.12.2023).

11. 6 новейших технических инноваций для птицеводов [Электронный ресурс].-2022.- URL: https://www.agrovent.ru/blog/novosti-kompanii/6-noveyshikh-tekhnicheskikh-innovatsiydlya-ptitsevodov (дата обращения 25.12.2023).

12. Stadnicka, K. Poultry Science: The Many Faces of Chemistry in Poultry Production and Processing / K. Stadnicka, D. Aleksandra, T. Bartosz. – Berlin. Boston: Walter de Gruyter GmbH, 2023.- 22p.

13. Petracci, M. Improving poultry meat quality / M. Petracci, M. Estévez. -London: Burleigh Dodds Science Publishing, 2023.- 156 p.

14. Busse, M. Analysis of animal monitoring technologies in Germany from an innovation system perspective/ M. Busse, W. Schwerdtner, R. Siebert .et al. /Agricultural Systems.- 2020.- Vol. 138.- Issue C.- P. 55-65.

15. Hu Zafar, F. Modeling pesticide use intention in Pakistani farmers using expanded versions of the theory of planned behavior / F. Hu Zafar, А. Khan, S. A Manzoor, M. Akmal, M. Usama Imran, M. Taqi, S. Manzoor, M. Lukac, Gul, H. Tahira, S.V. Joseph// Man and Ecological Risk Assessment: An International Journal. -2021.-Vol 27. – P.687-707.

16. Kukk M., Põder A., Viira A.-H. /The role of public policies in the digitalization of the agrifood sector. A systematic review / M. Kukk, A. Põder A.-H. Viira // NJAS: Impact in Agricultural and Life Sciences. -2022.- Vol 94, issue 1.- P.217–248.

17. Абралиев, О.А. Аграрный сектор Казахстана: ориентация на инновационное развитие / О.А. Абралиев, Г. С. Сугирова, С.Велеско// Проблемы агрорынка. - 2023.- N1.-С.23-31.

18. Рыскелдi, О. Развитие АПК на основе цифровизации: зарубежный опыт / О. Рыскелдi, В.П. Шеломенцева, А.С. Нарынбаева//Проблемы агрорынка.-2023.-N1.-С.32-40.