Ауыл шаруашылығы кәсіпорнын қаржылық қолдау: қызмет көрсеткіштері мен нәтижелері

Мақсаты – мемлекеттік қаржылық қолдау кӛлеміне байланысты ауыл шаруашылығы кәсіпорнының ӛндірістік қызметінің нәтижелерін, түпкілікті қаржылық кӛрсеткіштерін және тұтастай алғанда оның қаржылық жағдайын бағалау.

Әдістері – экономикалық субъектінің экономикалық белсенділігі динамикасының есептік деңгейлерін салыстыру, дерексіз-логикалық, жалпылау.

Нәтижелері – агроқұрылымдарды бюджет қаражатымен қамтамасыз етудің қалыптасқан тетігінің жай-күйі талданған. Олардың мақсаттары, стратегиясы және бәсекеге қабілеттілігі туралы мәліметтерді пайдалану негізінде мемлекеттің қаржылық кӛмегін алу үрдістері қаралған. Талданатын объектіде соңғы бес жылда ӛсімдік шаруашылығы мен мал шаруашылығы ӛнімдерін ӛндіру параметрлері зерттелді, осы кезеңде алынған қаржыландыру кӛлемі белгіленді, оның мӛлшері жылдар бойынша тұрақты емес, субсидиялау мӛлшерінің ӛсуі мен ӛндірілген ӛнім кӛлемінің артуы арасындағы тікелей байланыс негізделген. Негізінен ӛсімдік шаруашылығы саласына бағытталған қаржылық инвестициялардың ұсынылатын мӛлшерінің біржақты сипаты байқалады. Автор ӛндірістік кӛрсеткіштердің тӛмендеуіне қарамастан, агрофирманың қаржылық жағдайын жақсартуға ықпал ететін жалпы және таза пайданың айтарлықтай ӛсуі бар екенін айтады.

Қорытындылар – ауыл шаруашылығы тауарын ӛндірушілерге қаржылық қолдау кӛрсету жүйесін жетілдіру шаралары ретінде ауыл шаруашылығы кәсіпорындарына басым бағыттар бойынша, бірінші кезекте мал шаруашылығы азық-түлік ӛнімдерін шығаруға мемлекеттік инвестицияларды арттыру, сондай-ақ пайыздық мӛлшерлемелерді тӛмендету; мал шаруашылығы бағытын дамытуға кредиттер беруді кӛздеу орынды. Агроӛнеркәсіптің орнықты жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін мемлекеттік реттеу мен ӛзін-ӛзі бақылаудың үйлесіміне, теңгерімді баға және қаржыкредит саясатын жүргізуге негізделген пәрменді экономикалық құрал қажет.

1. Государственная программа развития АПК РК на 2017-2021 гг. – 2017. -[Электронный ресурс].- 2017.- URL: http// www. adilet.zan.kz/ rus /docs / P1800000423 (дата обращения 30.06.2023).

2. Тажибаева Р.М. Государственная поддержка аграрного сектора Казахстана / Р.М. Тажибаева // Проблемы агрорынка. – 2021. - №1. – С.44-49

3. Рахметова А., Калкабаева Г., Курманалина А., Серикова Г., Аймурзина Б. Финансово-кредитный и инновационный секторы экономики: оценка макроэкономических эффектов регулирования и взаимодействия секторов //Проблемы предпринимательства и устойчивого развития по ссылке инвалид, 2020, 8(1). -С.1224–1237

4. Сигарев М.И., Кантарбаева С.М., Мейманкулова З.З., Шахова. Ахмешова, Д.Е. Кредитование сельскохозяйственного производства в Казахстане //Life Science Journal, 2014, 11(9 спец. выпуск), -с. 299–302, 62

5. Кантарбаева Ш.М. Возможности скоринга при субсидировании сельхозтоваропроизводителей Республики Казахстан / Ш.М. Кантарбаева, А.Б. Тлесова // Проблемы агрорынка. – 2019. - №1. – С.84-90

6. Утибаева Г.Б., Утибаев Б.С., Жунусова Р.М., Ахметова Д.Т. Эффективность деятельности кредитных товариществ и кредитуемых сельхозтоваропроизводителей // Вестник науки КазАТУ им. С. Сейфуллина – 2019. - №3 (102). – с.159-167.

7. Бухгалтерская (финансовая отчетность) АО «Актык» за 2017-2021годы

8. Сигарев, М.И. Механизм государственной поддержки сельскохозяйственного производства в странах единого экономического пространства / Сигарев М.И., Нуркужаев З.М., Нургалиева Р.О., Алшембаева Л.Т. // Biosciences Biotechnology Research Asia. - 2015, №12(2). -C.1287–1296

9. Akhmetova K., Terzhanova A., Akhmetova A. State regulation of agricultural sector of Kazakhstan // Problems of AgriMarket, 2020, no. 3, рр. 60–66.

10. Staniszewski J., Borychowski M. The impact of the subsidies on efficiency of different sized farms. Case study of the Common Agricultural Policy of the European Union // Agricultural Economics, 2020, no. 66, pp. 373–380

11. Niyetalina G.K. Foreign experience of government regulation of agriculture // Bulletin of Turan University, 2020, no. 2, pp. 80–87.

12. Agricultural Policy Monitoring and Evaluation 2021: Addressing the Challenges Facing Food Systems. URL: https://www.oecd-ilibrary.org /sites/6d3f3654-en/index.html?itemId=/content/component/6d3f3654-en (дата обращения: 29.11.2022)

13. Zoria О., Zoria S., Salohub I. Formation of organizational and economic mechanism of state regulation of agricultural lending system: Market Infrastructure. 2020. DOI: 10.32843/infrastruct40-14

14. Lukhmanova. G. (2019). Innovative development of the agricultural sector of the Republic of Kazakhstan. / G. Lukhmanova, K. Baisholova, N. Shiganbayeva // Revista Espacios. 40. -N 32. - P. 6.

15. Tokbergenova, A. (2018). Sustainable Development Agriculture in the Republic of Kazakhstan / A. Tokbergenova, L. Kiyassova, S. Kairova // Polish Journal of Environmental Studies, Vol. 27.-N5.-P.1923-19338.