Якутия мен Қазақстан Республикасының табын жылқы шаруашылығының ет өнімдерін қайта өңдеу

Ӛнімді бағыттағы жылқы шаруашылығының алдында тұрған маңызды міндет-ең аз еңбек пен материалдық шығындармен жоғары сапалы ет ӛндіру. Якутия мен Қазақстанның табын жылқыларының, әсіресе құлындар мен жас жануарлардың еті басқа жылқы тұқымдарымен салыстырғанда жоғары тағамдық құндылығымен ерекшеленеді және республика тұрғындары арасында жоғары бағаланады.

Мақсаты - жылқы еті мен құлын етінің сапасын зерттеудің маңыздылығын, жергілікті тұрғындардың тұтынушылық қалауына бағытталған технологияларды әзірлеу қажеттілігін кӛрсету.

Әдістері – статистикалық, салыстыру және жалпылау, презентацияға логикалық кӛзқарас.

Нәтижелері – ет ӛнімдерін алу үшін шикізат ретінде жылқы етінің, құлынның химиялық құрамын, тағамдық және биологиялық артықшылықтарын, органолептикалық қасиеттерін кешенді зерттеу жүргізілді. Ет ӛнімдерін, жартылай фабрикаттар мен қосалқы ӛнімдерді, ысталған-қайнатылған ӛнімдерді дайындаудың технологиялық процестері ғылыми негізделген. Практикалық маңыздылығы ет ӛнімдерінің жаңа ассортиментін, ет пен ішкі ағзалардан жасалған жартылай фабрикаттарды, ысталған-қайнатылған және шикізатталған ӛнімдерді және оларды алу технологияларын әзірлеу болып табылады. Жылқы еті мен құлын мяса қайта ӛңдеу ӛнімдерінің сапалық сипаттамаларының кӛрсеткіштері анықталды. Әзірленген нанотехнологиялар Якутия мен Қазақстан Республикасының бірқатар қайта ӛңдеу кәсіпорындарында ӛндіріске енгізілді.

Қорытындылар – бүгінгі таңда әлемдік қауымдастық экологиялық таза ӛнімдерден дұрыс тамақтануға бағытталған. Осыған байланысты жылқы еті мен құлын – қазақ халқы үшін де, Саха халқы үшін де ең үнемді экоӛнім. Кӛптеген ғасырлар бойы жинақталған жылқы ӛсіру тәжірибесі мен білімі олардың ұлттық қазынасы, қазіргі әлемнің баға жетпес байлығы болып табылады. Жылқы еті мен қымыз табиғи ӛнім ретінде тағамдық, диеталық және емдік қасиеттерін зерттеуді кеңейту қажет.

1. Дамбаулова, Г.К. Продовольственная стратегия Казахстана: оценка современных тенденций / Г.К. Дамбаулова, С.И. Лилимберг, А.К Байкин // Проблемы агрорынка. 2023. -№ 2.- С. 32-42.

2. Абрамов, А.Ф. Качество мяса якутской лошади: брошюра / А.Ф. Абрамов.- Якутск: РАСХН. Сиб.отделение. Якутского научноисследовательского института сельского хозяйства, 2003. – 30 с.

3. Абрамов, А.Ф. Мясная продуктивность и качество мяса пород лошадей, разводимых в Якутии: Монография / А.Ф. Абрамов. – Якутск: Офсет, 2013. – 84 с.

4. Рзабаев С.С. Генетические ресурсы местных продуктивных пород лошадей Актюбинской области и перспектива их развития / С.С. Рзабаев, Р.Б.Жакупов, Т.С. Рзабаев, К.С. Рзабаев. – Актобе, 2011 – 22 с.

5. Акимбеков, А.Р. Продуктивность казахских лошадей типа жабе при разведении по линиям / А.Р. Акимбеков, Ю.А. Юлдашбаев // Зоотехния. – М., 2017 - №5. – С. 11-13.

6. Исхан, К.Ж. Зоотехнические особенности табунных лошадей / К.Ж. Исхан, В.А. Демин, Ю.А Юлдашбаев, А.Д. Баймуканов / Достижения науки и техники АПК. -2019. – Т. 33. -№9. – С. 57-59.

7. Омбаев, А.М. Мясная и молочная продуктивность казахских лошадей жабе различных заводских линий / А.М. Омбаев, А.Р. Акимбеков // Вестник Кыргызского национального аграрного университета им. К.И. Скрябина. - 2018. -№1 (46).- С. 133-137.

8. Гомбоева, В.В. Разработка схемы разделки мяса жеребят якутской породы / В.В. Гомбоева, Д.А. Плотников // Индустрия питания. -2019. -Т. 4.- № 2.- С. 35-42.

9. Ефимова, А.А. Якутские мясные продукты с фитонутриентами / А.А. Ефимова, А.П. Павлова, В.Т. Васильева, Н.А. Матвеев // Аграрная наука. -2016.- №9.- С. 13-14.

10. Жуманбаева, Г.С. Товароведная характеристика ассортимента продуктов из конины / Г.С. Жуманбаева, А.М. Агапкин // Инновационная наука.– 2021.–№5.–С.81–85.

11. Васильева, В.Т. Технологические аспекты производства якутских мясных продуктов с фитонутриентами / В.Т. Васильева, М.Н. Слободчикова, Н.А. Матвеев, У.М. Лебедева, К.М. Степанов // Вопросы питания. 2018.- Т. 87. -№ 5. -С. 208-209.

12. Климов, Е.В. Емкость органического рынка продовольствия республики Казахстан: возможности потребления отдельными социально-демографическими группами населения / Е.В. Климов, Ш.М. Кантарбаева, Ж.К. Калымбекова // Проблемы агрорынка. 2023. -№1. -С. 161-171.

13. Жуманбаева Г.С. Товароведная характеристика ассортимента продуктов из конины / Г.С. Жуманбаева, А.М. Агапкин // Инновационная наука.- 2021. - №4.- С. 81-56.

14. Иванов, Р.В. Усовершенствование технологических методов устойчивого развития мясного табунного коневодства в Республике Саха (Якутия) / Р.В. Иванов / Иппология и ветеринария.- 2019. - №31.- С. 22-27.

15. Алфёров, И.В. Продуктивные качества и биологические особенности молодняка лошадей якутской породы в разных зонах разведения / И.В. Алфёров, Р.В. Иванов //Главный зоотехник.-2023. -№7(240).-С.41-55.