Қазақстанның ауылдық жерлеріндегі кәсіпкерлік қызмет: мүмкіндіктері мен болашағы

Аграрлық салада кәсіпкерлікті дамыту бәсекеге қабілетті ауыл шаруашылығы және тамақ өнімдерін өндіру үшін қолайлы жағдайлар жасайды.

Мақсаты – шағын аграрлық бизнесті кеңейтудің басым бағыттары-халықты қолжетімді азық-түлікпен қамтамасыз етудің, ауылдық аумақтардың өмір сүру деңгейін арттырудың және көпқабатты экономиканы қалыптастырудың маңызды факторы қаралады. Зерттеу барысында салыстыру, жалпылау, жүйелік тәсіл әдістері қолданылады.

Нәтижелері – авторлар ауыл шаруашылығы өндірістік кооперативтерінің желісін құру арқылы шағын шаруашылық нысандарына қызмет көрсету инфрақұрылымы жақсарып келе жатқанын атап өткен. Шағын шаруашылық жүргізуші субъектілердің кепіл базасы мәселесін шешуге мүмкіндік беретін жер ипотекалық кредиттеу таратылды. Сыртқы және ішкі сипаттағы тұрақсыздандырушы факторлар анықталады. Агромәдени кәсіпкерлік пен кәсіпкерлік дағдыларды ажырататын бірқатар модельдер анықталады. Ауыл шаруашылығындағы кәсіпкерлік қызмет пен бизнесортаның әлеуеті көрсетілген. Агротуризмнің және ауыл шаруашылығы кәсіпкерлігінің басқа да нысандарының рөлі белгіленген, кәсіпкерлердің органикалық азық-түлік өндірісіне қатысу мүмкіндігіне баса назар аударылған.

Қорытындылар – кәсіби сауаттылық пен құзыреттіліктің өсуі үшін сапалы бизнес-білім алуға, бизнес-консультациялар алуға өсіп келе жатқан әлеуметтік сұраныстың үрдісі белгіленді. Шағын кәсіпорындарды одан әрі инновациялық қайта бағдарлау олардың нақты жағдайымен, ұйымдастыру мен дамытудың қалыптасқан алғышарттарымен, нарықта жұмыс істеудің нақты жағдайларымен байланысты. Шағын агробизнес қоғамның экономикалық жүйесінің негізгі элементтерінің бірі ретінде ауылдың әлеуметтік тұрақтылық мәртебесін көтеруге, экономиканың әртараптандырылуын және оның инновациялық белсенділігін қолдауға қабілетті. Кәсіпкерлік тәуекелдерді тиімді басқару үшін шаралар әзірлеу қажет.

1. Растегаева, Ф.С. Малое и среднее предпринимательство в сфере государственно-частного партнёрства / Ф.С. Растегаева //Международный научно-исследовательский журнал.- 2019. -№1-1 (55).- С. 51-54.

2. Шальнева, А.Н. Управление рисками в аграрном предпринимательстве / А.Н. Шальнева, В.А. Михеев, Е.Н. Михеева // Известия Международной академии аграрного образования.- 2019. -Т. 2. -№ 15. -С. 138-140.

3. Мороз, С. О развитии и поддержке малого и среднего предпринимательства в Казахстане. Zakon.kz [Электронный ресурс]. – 2022. – URL: https://www.zakon.kz/4732660-o-razvitii-i-podderzhke-nalogo-i.html (дата обращения: 15.06.2023).

4. Разработка критериев отнесения субъектов хозяйствования к категории малых и средних предприятий в Российской Федерации [Электронный ресурс].-2022.-URL: https://www.userdocs.ru/ekonomika/24875/index.html (дата обращения: 15.06.2023).

5. Предпринимательский Кодекс Республики Казахстан от 29 октября 2015 г. № 375-V (с изменениями и дополнениями по состоянию на 07.07.2020 г. [Электронный ресурс]. - 2020. -URL: https://www.online.zakon.kz (дата обращения: 15.06.2023).

6. Нуркужаев, Ж.М. Потенциал развития малых форм хозяйствования в сельскохозяйственном производстве по регионам Казахстана: рекомендации / Ж.М. Нуркужаев, М.И. Сигарев.- Алматы: КазНИИ экономики АПК и РСТ, 2018.- 38с.

7. Шарипов, С.А. Личные подсобные хозяйства и малый аграрный бизнес нуждаются в государственной поддержке / С.А.Шарипов// Продовольственная политика и безопасность. – 2020. – Т. 7. – № 1. – С. 59-70. https://doi.org/10.18334/ppib.7.1.100922.

8. Отчет о состоянии развития МСП в Казахстане и его регионах. - Нур-Султан.- 2021.- Вып.13. - С. 48-58.

9. Как фонд «Даму» помогает малому и среднему бизнесу в Казахстане подняться на новую ступень [Электронный ресурс].- 2022. – URL: https://www.forbes.kz/process/businessmen/kak_fond_damu_pomogaet_malomu_i_srednemu_biznesu_v_kazahstane_podnyatsya_na_novuyu_stupen (дата обращения: 15.06.2023)

10. Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан [Электронный ресурс]. – 2022. – URL: https://www.stat.gov.kz/ (дата обращения: 04.06.2023).

11. «Бизнестің жол картасы-2025» мемлекеттік бағдарламасына ҚР Үкі-метінің 2020 жылғы 30 шілдедегі №491 қаулысы [Электрондық ресурс]. – 2021. – URL: https://www.msb.atameken.kz/ru/kz/1177 (қаралған күні: 12.05.2023).

12. Программы поддержки бизнеса. Сайт Государственные институты поддержки предпринимательства в Республике Казахстан [Электронный ресурс]. – 2022. – URL: https://www.business.gov.kz/business-supportprograms (дата обращения: 17.03.2023).

13. Жұмашева, С.Т. Қазақстанның Қызылорда облысының ауыл шаруашылығында шағын және орта кәсіпкерлікті дамыту /С.Т. Жұмашева, А.Е. Мұханова, Ж.Б. Смағұлова// Проблемы агрорынка. – 2022.-№2-Б.121-132.

14. Қазақстан Республикасында шағын және орта кәсіпкерлікті дамытудың 2030 жылға дейінгі тұжырымдамалары. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 27 сәуірдегі №250 қаулысы [Электрондық ресурс].-2022.-URL: https://www.adilet.zan.kz/rus/docs/P2200000250 (қаралған күні: 12.04.2023).

15. ҚР АӨК дамытудың 2021-2025 жылдарға арналған Ұлттық жобасы [Электрондық ресурс]. – 2021. – URL: https://www.primeminister.kz/ru/nationalprojects/nacionalnyy-proekt-po--razvitiyu-agropromyshlennogo-kompleksa--respubliki-kazahstan-na-2021-2025-gody-1594449 (қаралған күні: 12.04.2023).

16. Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2021-2030 жылдарға арналған тұжырымдамасы. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 30 желтоқсандағы № 960 қаулысы [Электрондық ресурс].-2022.-URL: https://www.adilet.zan.kz/kaz/docs/P2100000960 (қаралған күні: 15.06.2023).

17. Сиразетдинов, И.С. Информационно-консультационное обеспечение как фактор развития предпринимательства в АПК / И.С. Сиразетдинов //Управление экономическими системами: электронный научный журнал. [Электронный ресурс].-2015.-URL: https://www.cyberleninka.ru/article/n/rol-informatsionno-konsultatsionnoy-sluzhby-v-razvitii-selskogo-hozyaystva-respubliki-bashkortostan/viewer (дата обращения: 17.03.2023).