Геоақпараттық жүйелер ауылшаруашылық жерлерінің өнімділігін арттырудың инновациялық әдісі ретінде

Мақсаты – ауыл шаруашылығы алқаптарының тиімділігін арттыру үшін қолданылатын ауыл шаруашылығында геоақпараттық жүйелерді (ГАЖ) қалыптастыру және дамыту кезеңдерін анықтау және нақтылау.

Әдістері – жүйелік талдау, монографиялық, статистикалық, экономикалық, жіктеу, топтау, логикалық жалпылау.

Нәтижелері – автор шетелде және Қазақстанда аграрлық секторда географиялық байланысы бар технологияларды тарату проблемаларын көрсеткен. Картография, жерді қашықтықтан зондтау, зертханалардан бастап, содан кейін цикл аяқталғанға дейін шет елдер аумағының биоалуантүрлілігі туралы ақпарат жинау бойынша ұйымдастыру жұмыстарын жүргізу кезеңдері көрсетілген. Республиканың жер қорының, атап айтқанда ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің құрамы мен көлемінің өзгеруіне әсер ететін табиғи және климаттық факторлар қаралды. Жерге орналастырудың теріс процестері, өнеркәсіптік өндіріс нәтижесінде пайда болатын көптеген бұзылған жерлердің болуы, топырақтың құнарлылығын нашарлататын антропогендік ластанулардың болуы анықталды.

Қорытындылар – жер ресурстарын ұтымды пайдалану үшін ГАЖ-ны кеңінен тарату қажеттілігі топырақ сипаттамаларын бақылау және бағалау, өнімділіктің болжамды деңгейін анықтау, су массивтерін басқару, кеңістікті жоспарлау және өндірістік шешімдер қабылдау кезінде пайда болды. Ауылда өмір сүру жағдайларын жақсарту мақсатында АӨК тұрақты дамуы мен табиғи әлеуетті сақтау арасындағы ұтымды теңгерімді құруға бағытталған мемлекеттің қазіргі заманғы жер саясаты ГАЖ технологияларын қолданудың дәлелі болып табылады. Геоақпараттық жүйелер ауыл шаруашылығы кәсіпорнының рентабельділігінің өсуіне және оның шығындарын оңтайландыруға ықпал етеді. Цифрлық картографиялық өнімдер қарқынды дамып келе жатқан шаруашылықтардың тәжірибесінде жиі кездеседі.

1. Правила рационального использования земель сельскохозяйственного назначения [Электронный ресурс].- 2020.- URL: https://www./adilet.zan.kz/rus/docs/V2000019893 (дата обращения:10.07.2023).

2. Centre for Remote Sensing and GIS “Terra”. Viewed 28 January[Electronic resource].- 2015.- URL:http://www.gis-terra.kz/services/dz/us (date of access:10.07.2023).

3. Куришбаев, А.К. Точное земледелие – новый этап в развитии сельскохозяйственного производства Северного Казахстана / Куришбаев А.К., И.Т. Токбергенов, Б.К. Канафин, О.Ю. Соловьев, В.С. Киян, В.К. Швидченко // Вестник науки Казахского агротехнического университета им. С.Сейфуллина. – 2019. - №4(103). – С.100-113.

4. Serikbaeva, G. The potential methods of analysing remote sensingdata of water sources in Almaty province. Thebulleten of national academy ofsciencesofthe Republic of Kazakhstan/ G. Serikbaeva.-2018.-N 2.-P.149-157.

5. Korte, G. The GIS Book. 5th Updated edition / G. Korte //New York: OnWord Press, 2000. – P.644-645.

6. Shekar, S. Enciclopedia of GIS / S. Shekar, H. Hiong //New York: Springer, 2008.- P.1368- 1370.

7. Scott, D. GIS for web developers: Adding where to your web applications / D. Scott //Raleigh, North Carolina: The Pragmatic Bookshelf, 2007. – P.255-260.

8. Parashar, M. Advanced computational infrastructures for parallel and distributed applications / M. Parashar, X. Li, S. Chandra //Hoboken, New Jersey, USA: Willey-Interscience, 2009. –P. 517-518.

9. Dubitzky, Werner. Data Mining in Grid Computing Environments / Werner Dubitzky //Oxford: WileyBlackwell, 2008.- P.287- 288.

10. Reese, G. Cloud application architecttures: Building applications and infrastructure in the cloud / G. Reese // Sebastopol, CA: O’Reilly, 2009.-P.203-204.

11. Викуленко Ю.Р. Анализ инновационной активности регионов Центрального Казахстана, необходимый для оценки конкурентоспособности / Ю.Р. Викуленко, А.В. Иванов, Г.Я. Кокушева // Вестник КазУЭФМТ. – 2022. – №1. – С.15-21.

12. Спектор, М.Д. Оценка использования земельных ресурсов: / М.Д. Спектор. – Астана: Фолиант, 2016. – 300 с.

13. Сводный аналитический отчет «О состоянии и использовании земель Республики Казахстан за 2022 год». - Астана: МСХ РК; КУЗР, 2022. – 315 с.

14. Сводный аналитический отчет «О состоянии и использовании земель Республики Казахстан за 2021 год». - Нур-Султан, 2021. – 334 с.

15. Кенжегалиев, Е.М. Эффективное землепользование на основе данных дистанционного зондирования земли / Е.М. Кенжегалиев //Проблемы агрорынка. – 2021. - №3. – С.180-185.

16. Курманова, Г.К., Асилов Б.У., Даниярова М. Повышение эффективности использования сельскохозяйственных угодий // Проблемы агрорынка. – 2021. - №4(4). – С.169- 177. https://doi.org/10.46666/2021-4.2708-9991.19.