Экологиялық туризм және ауылдық аумақтардың әлеуметтік-экономикалық дамуы

Авторлар экологиялық туризм тақырыбына арналған шетелдік ғалымдардың зерттеулеріне теориялық шолу жасады, оның ауылдық экономикаға және әлеуметтік салаға әсерінің теориялық аспектілерін нақтылауға бағытталған.

Мақсаты – агротуризмнің ауылдық аумақтардың тұрақтылығына әлеуметтік-экономикалық әсері туралы авторлық көзқарасты қалыптастыру. Мақсатқа жету үшін диалектикалық, дерексіз-логикалық, салыстырмалы және мазмұнды талдау әдістері қолданылды.

Нәтижелері – ғылыми пікірталастар мен ғалымдардың пікір алмасуы экотуризм дамуының мынадай оң экономикалық ерекшеліктерін анықтауға мүмкіндік берді: елдің ЖІӨ қалыптастыру, жалпы қосылған құнның өсуі, валюталық түсімдердің ұлғаюы, ауыл экономикасын әртараптандыру, салалар арасындағы өзара байланысты нығайту, жергілікті тауарлар мен қызметтер нарығын кеңейту, инфрақұрылымды жаңғырту, жұмыспен қамтуды арттыру. Әлеуметтік сипаттамалардың ішінен жұмыс орындарын құруды, ауыл тұрғындарының табысы мен әл-ауқатының өсуін, әлеуметтік инфрақұрылымды дамытуды және ауылдық елді мекендерді абаттандыруды, еңбек ресурстарының сапасын жақсартуды, республика тұрғындарын сауықтыруды, жергілікті қоғамдастықтың мүдделерін мемлекет пен бизнесқұрылымдардың мүдделерімен үйлестіруді, гендерлік теңсіздікті төмендетуді, ауылдық жерлерде тұратындардың кетуін болдырмауды және әлеуметтік тұрақтылыққа кепілдік беруді атап өтуге болады. Сонымен қатар, авторлар ауыл туризмінің әсерлерін ауыл тұрғындарының жағдайын өзгерту, табиғи ресурстар мен биоәртүрлілікті қорғау және қалпына келтіру, мәдени-тарихи ескерткіштерді сақтау және қалпына келтіру, ұлттық дәстүрлерді, әдет-ғұрыптарды, фольклорды сақтау, сондай-ақ дәстүрлі шаруашылық нысандарын сақтау арқылы көрінетін қоршаған ортаға әсерімен толықтырады.

Қорытындылар – экологиялық туризмнің әрбір құрамдас бөлігінің көрсеткіштерін нақтылау негізінде оның ауылдық аумақтардағы өмір сүру деңгейіне әсері негізделген.

1. World Travel & Tourism Council (2017): Travel and Tourism Global Economic Impact and Issues (2017). Available at: https://www.eunwto.org/ (date of access: 16.03.2023).

2. Richards, G. (2016). El turismo y la ciudad: Hacia nuevos modelos? Revista CIDOB d'Afers Internacionals, 113, 71-87.

3. Altamirano B., V. P., Túñez L., J. M., Valarezo G., K.P. (2016). Tourism Promotion 2.0. Analysis of Interaction and Participation of the Social Networks of the Euromerican Governments. Opción, Año, 32(9), 32–53.

4. Comerio, N., Strozzi, F. (2019). Tourism and its economic impact: A literature review using bibliometric tools. Tourism Economics, 25(1), 109–131.

5. Kronenberga, K., Fuchs, M. (2022). The socio-economic impact of regional tourism: anoccupation-based modelling perspective from Sweden. Journal of Sustainable Tourism, 30(12), 2785–2805.

6. Crompton, J.L. (2016). Economic impact studies: Instruments for political shenanigans? Journal of Travel Research, 45(1), 67–82.

7. Mottiar, Z., Boluk, K., Kline, C. (2018). The roles of social entrepreneurs in rural destination development. Annals of Tourism Research, 68, 77–88.

8. Hall, C.M. (2008). Tourism Planning: Policies, Processes and Relationships. London, UK: Pearson Education, 302.

9. Vinogradova, M.V. (2010). Socio-economic impact of the development of the regional tourist complex on the economy of the region. Service in Russia and abroad, 1, 132-140.

10. Drumm, A., Moore, A. (2005). Ecotourism Development – A Manual for Conservation Planners and Managers. Volume 1: An Introduction to Ecotourism Planning, Second Edition. Arlington, Virginia, USA: The Nature Conservancy, 100.

11. Meyer, N., Meyer D. (2015). The Role and Impact of Tourism on Local Economic Development: A Comparative Study. African J. Phys. Heal. Educ. Recreat. Danc, 21, 197–214.

12. Kim, K., Uysal, M., Sirgy, M. J. (2013). How Does Tourism in a Community Impact the Quality of Life of Community Residents. Tourism Managament, 36, 527–540.

13. Gulyaev, V.G. (2011). Multiplier effect in tourism. Bulletin of RMAT, 3, 58-69.

14. Das, N., Syiemlieh, H.J. (2009). Ecotourism in Wetland Ecology. Anatolia: An International Journal of Tourism and Hospitality Research, 20(2), 445-450.

15. Degang, W., Xiaoting, H. (2006). Coincidence and Upgrade: A Typical Case Study of Rural Ecotourism Development. Chinese Journal of Population Resources and Environment, 4(1), 45-53.

16. Eagles, P.F.J. (2002). Trends in Park Tourism: Economics, Finance, and Management. Journal of Sustainable Tourism, 10(2), 132-153.