Микрокредит беру Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығын қаржылық қамтамасыз ету құралы ретінде

Тақырыптың өзектілігі: аграрлық сектор – Қазақстан Республикасы экономикасының басым салаларының бірі. Ауыл шаруашылығын дамытудың қазіргі кезеңіндегі мемлекеттің қаржылық саясаты ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілерді қолдауға бағытталған. Алайда, аграрлық саладағы шағын және орта кәсіпорындар көбінесе материалдық қиындықтарға тап болады және несиелер мен микрокредиттерге қол жетімділігі шектеулі. Бұл мақалада агроқұрылымдарды микрокредиттеудің ағымдағы мәселелері – жоғары пайыздық мөлшерлемелер, қарыз қаражатын алудың күрделі рәсімдері және қарыз алушыларда экономикалық сауаттылықтың жеткіліксіздігі талданады.

Мақсаты – шағын және орта агробизнес үшін қысқа мерзімді шағын несиелерге қолжетімділікті жақсарту жөніндегі шараларды әзірлеу. Осы мақсатқа жету үшін кәсіпкерлерге жәрдемдесуге, сондай-ақ әлеуетті кредиторлар үшін қаржылық білім мен консультациялық көмек деңгейін арттыруға бағытталған арнайы бағдарламалар мен құралдарды пайдалану қажет.

Әдістері – монографиялық, экономикалық-статистикалық, аналитикалық, дерексіз-логикалық. Нәтижелері – экономика секторлары бойынша жеңілдікті қаржыландыру жүйесі, кәсіпкерлік белсенділікті шектейтін факторлар, ауыл тұрғындарына кредит беру шарттары көрсетілген. Авторлар отбасылық бизнесті кеңейтуге ықпал ететін жағдайды жақсарту үшін бірқатар ұсыныстар ұсынады; әйелдерді экономикалық қызметке қатысуға ынталандыру арқылы гендерлік теңдікті ілгерілету; халықтың аз қамтылған топтарын нақты экономикаға тарту; жаңа жұмыс орындарын құру; қаржы нарығында жаңа бағдарларды қалыптастыру.

Қорытындылар – елдегі микрокредит беру әлі де қажетті нормативтік-құқықтық базамен жеткілікті түрде қамтамасыз етілмеген. Микроқаржы ұйымдары орындауы тиіс негізгі нормативтер-меншікті қаражаттың жеткіліктілігі және өтімділік. Шағын несие беру ауылдағы шағын және орта агробизнесті дамытуды ынталандыруға, ауыл тұрғындарының жұмыспен қамту деңгейін арттыруға, олардың кірістерін арттыруға арналған. Мемлекет пен бизнестің бірлескен күш-жігері ауылдық микроқаржыландырудың тиімді тетігін дамытуға алып келеді.

1. Концепция развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2021-2030 годы [Электронный ресурс].-2021.- URL: https://www.adilet.zan.kz/rus/docs/P2100000960 (дата обращения: 23.06.2023).

2. Государственная программа развития продуктивной занятости и массового предпринимательства «Еңбек» на 2017-2021 годы. Постановление Правительства Республики Казахстан от 13.11.2018 года № 746 [Электронный ресурс].- 2017.- URL: https://www.adilet.zan.kz/rus/docs/P1800000746 (дата обращения: 23.06.2023).

3. Национальный план развития Республики Казахстан до 2025 года, утвержденный Указом Президента Республики Казахстан от 15.02.2018 года № 636 [Электронный ресурс].- 2018.- URL: https://www.adilet.zan.kz (дата обращения: 20.06.2023).

4. Закон Республики Казахстан «О микрофинансовой деятельности» от 26.11.2012 года № 56-V. (с изм. и доп. по состоянию на 03.03.2023г.). [Электронный ресурс].- 2012.- URL:https://www.online.zakon.kz/Document/?doc_id=31300092 (дата обращения: 20.06.2023).

5. Akimbekova, G. Employment as the main strategic direction for increasing the income Roza of the population / G. Akimbekova, R. Konuspayev, Y. Gridneva, G, Kaliakparova, R. Shokhan N. // Academy of Strategic Management Journal.-2021.-Vol. 20.-Issue 4.-Р.1-8.

6. Сартанова, Н.Т. Анализ и оценка кредитования АПК как основы государственной финансовой поддержки / Н.Т. Сартанова //Межвузовский вестник. - Петропавловск: Северо-Казахстанский государственный университет имени Манаша Козыбаева - 2015. - № 4 (28). - С. 236-240.

7. Жагыпарова, А.О. Микрокредитование в аграрном секторе Республики Казахстан / А.О. Жагыпарова // Проблемы агрорынка. - 2018. - № 2. - С.117-124.

8. Гусарова, С., Гусаров, И., Калгина, Т. Микрофинансирование как инновационный инструмент поддержки сельских предпринимателей стран БРИКС [Электронный ресурс].-2014.-URL: https://qje.su/otraslevaya-i-regionalnaya-ekonomika/mikrofinansirovanie-kak-innovatsionnyj--instrument--podderzhki--selskih-predprinimatelej-stran-briks/ (дата обращения: 29.06.2023).

9. Lukhmanova, G.K. Integration interaction of the EAEU countries as a factor to improve competitiveness in the agribusiness / G.K. Lukhmanova, N. Sartanova, S. Mezhov, I.V., Mishchenko, I.K. Mishchenko, A.E. Bedelbayeva //Journal of Advanced Research in Law and Economics.-2019.-Vol.10, Issue 6.-P.1801-1806.

10. Статистические данные Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан [Электронный ресурс].-2022.- URL:https://www.stat.gov.kz/ (дата обращения: 24.03.2023).

11. Расширенное совещание по вопросам социально-экономического развития страны 19.04.2023 года [Электронный ресурс].-2023.- URL: https://www.akorda.kz/ru/glava-gosudarstva-provel-rasshirennoe-soveshchanie-po--voprosam--socialno--ekonomicheskogo-razvitiya-strany-1933415 (дата обращения: 21.04.2023).

12. Сайт Комитета по аграрным вопросам, природопользованию и развитию сельских территорий Сената Парламента Республики Казахстан [Электронный ресурс].-2023.- URL: https://www.senate.parlam.kz/ru-RU/committees/details/2 (датаобращения:24.03.2023).

13. Абдулова, Т.Г. Банковское кредитование сельскохозяйственных предприятий Казахстана: современное состояние и проблемы / Т.Г. Абдулова, З.Х Султанова, М.К. Бегеева // Проблемы агрорынка.- 2022.- N1.- С.75-82. https://doi.org/10.46666/2022-1.2708-9991.08

14. Лухманова, Г.К. Financial relations in agriculture of the Republic of Kazakhstan / Г.К. Лухманова, Г.Т. Сейтова, Н.Т. Сартанова, Г.И. Абаева // Вестник Национальной Академии Наук Республики Казахстан: Казахский национальный педагогический университет имени Абая. - 2022. - № 3(397). – С. 317-326. - https://doi.org/10.32014/2022.2518-1467.320

15. Сигарев, М.И. Государственная финансовая поддержка производства сельскохозяйственной продукции в условиях ЕАЭС / М.И. Сигарев, Т.А. Таипов // Известия НАН РК. Серия аграрных наук.-2018.-N2.- С.42-49.