Қазақстан ауылдарының еңбек ресурстары

Жұмыс күшіне сұраныс пен ұсыныс заңының қолданылуы жалақыға әсер етеді, жұмыс орындарының қызметкерлер құрамына сандық және сапалық параметрлер бойынша сәйкессіздігін анықтайды. Болып жатқан процестер демографиялық жағдайға, аумақтық ерекшеліктерге, экономиканың салалық құрылымына және сегменттеу арқылы еңбек нарығын зерттеуге негіз болатын басқа факторларға байланысты.

Мақсаты – еңбек ресурстары саласында болып жатқан жағдайға баға беру, заңдылықтарды анықтау және олардың жұмыс істеу тиімділігін арттыру бойынша ұсыныстар әзірлеу.

Әдістері – талдау және синтез, жүйелік тәсіл, экономикалық-статистикалық (салыстырмалы талдау, салыстырмалы және орташа шамалар, салыстыру). Жұмыспен қамтуды ұлғайту және ауыл халқының жұмыссыздар санын қысқарту жөніндегі мемлекеттік саясаттың стратегиялық бағыттарын айқындау үшін жалпылау әдісі пайдаланылған.

Нәтижелері – қазақстандық және шетелдік ғалымдардың еңбектерінде осы тақырыптың әзірлену дәрежесі, республиканың ауылдық жерлеріндегі жұмыс күші нарығының қазіргі жағдайы мен жұмыс істеу ерекшеліктері, жас топтары мен динамикадағы білім деңгейі бойынша ауылдық аудандардағы жұмысқа орналасу және жұмыссыздық көрсеткіштері зерделенген. Жұмыс орындарының 32%-дан астамын қамтамасыз ететін ауыл шаруашылығы өндірісіндегі жұмыспен қамтуға ерекше назар аударылады. Ауылдық аумақтарда халықтың тұру үшін тартымдылығын арттыру және ауылдық еңбек нарығының жұмыс істеу тиімділігін арттыру бойынша іс-шаралар ұсынылған.

Қорытындылар қаралған шараларды іске асыру тұрғындардың әл-ауқатын, қоғамдағы әлеуметтік-экономикалық тұрақтылықты, елдегі азық-түлік қауіпсіздігін айтарлықтай арттырады. Ақпараттық сүйемелдеуді қоса алғанда, еңбек қатынастары институттарының қызметін жетілдіру, сондай-ақ кәсіпкерлік саласын кеңейту қажет.

1. Алиев, И.М. Экономика труда: учебник и практикум для бакалавриата и магистратуры / И.М. Алиев, Н.А. Горелов, Л.О. Ильина. - М.: «Юрайт», 2019. - 486 с.

2. Kurmanov, N.A. Development of Kazakhstan’s Regional Labour Markets in the Digital Economy: Factors and Conditions / N.A. Kurmanov, G.K.Kabdullina, Z.Zh.Aliyeva // Ekonomika regiona.-2023.-Vol.19.-N.1.-P.99-110

3. Vasilyeva, E.V. Demographic Research in the Context of Economic Development and security of Regions / E.V.Vasilyeva, A.V. Vasileva // Ekonomika regiona 2022.-Vol. 18.-N.1.- P.1-20

4. Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан. [Электронный ресурс]. -2023-URL: https://www.stat.gov.kz (дата обращения: 30.06.2023).

5. Акимбекова, Ч.У. Актуальные вопросы занятости населения в аграрном секторе /Ч.У. Акимбекова, Г.И. Ахметова, Г.Ж. Нигметова // Проблемы агрорынка. -2020.- N2.- С.154-162.

6. Национальный проект по развитию агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2021-2025 годы [Электронный ресурс].- 2021.- URL:https:/www.adilet.zan.kz/rus/docs/P2100000960 (дата обращения: 30.06.2023).

7. Закон Республики Казахстан от 6 января 2012 года № 527-IV «О национальной безопасности Республики Казахстан» (с изменениями и дополнениями по состоянию на 26.02.2023 г.) [Электронный ресурс]. -2023- http:///online.zakon.kz (дата обращения 30.06.2023)

8. Гиззатова, А.И. Основы статистического анализа национальной экономики: учебное пособие /А.И. Гиззатова. – Уральск: Изд. центр и СМИ ЗКГУ им. М. Утемисова, 2017. – 264 с.

9. Воротников, И. Теоретико-методологические подходы к обоснованию индикатора справедливой заработной платы работников сельскохозяйственных организаций / И. Воротников, А.Наянов, М.Сидельникова, Е.Бородастова //АПК: Экономика, управление. - 2022.-№ 12. – С.25-31.

10. Rostovskaya, T.K. Transition to a New Technological Paradigm as a Determinant of the Population Welfare Growth in Russian Regions / T.K. Rostovskaya, O.A.Zolotareva // Ekonomika regiona. – 2022. – Vol.18. –N.3. –P.623-637.

11. Булхаирова, Ж.С. Молодежная безработица в сельской местности / Ж.С. Булхаирова, Г.А. Саймагамбетова, Ж. Таскин-байкызы //Проблемы агрорынка. - 2020.- №1. - С.172-178.

12. Sudakova, A. Current Status of Higher Education in the Regions of Russia: A Pilot Study //International Journal of Economic Policy in Emerging Economies. - 2018.-Vol. 11. -N.6. - P.577-595.

13. Tyrsin, A.N. Interrelation between Supply and Demand Factors in Regional Labor Markets / A.N. Tyrsin, E.V. Vasilyeva //Prostranstvennaya Economika. – 2022. – Vol.18. – N.2. – P.83-100.

14. Tkachenko, A. A. Assessment of the Occupational Structure of Employed in Regions / A. A. Tkachenko, A. B. Ginoyan // Ekonomika regiona. – 2021. -Vol. 17. –N.4.- P.1224-1238.

15. Manshin, R.V. Influence of Infrastructure on Population Distribution and Socio-Economic of Russian Regions / R.V. Manshin, E.M. Moiseeva //Ekonomika regiona. – 2022. - Vol. 18. –N.3.- P.727-741.

16. Balgarina, L.A. Forecasting of Socio-Economic Development of Regions in Kazakhstan: Principles, Feature and Disadvantages / L.A. Balgarina, S.A. Jumabayev, Y.K. Shokamanov //Economics: the Strategy and Practice.- 2022. -Vol.17.-N.4.-P. 76-91.

17. Seitov, A.A. Subsidies as a measure to increase factor productivity in agriculture of Russia / A.A. Seitov //Moscow University Economic Bulletin. - 2022. – N.6. – P.100-122.