Қазақстанның жаңа экономикалық саясатында жер мәселесін іске асыру

Мақсат – жаңа экономикалық саясаттың мақсаттарына жетудегі «жердің» орны мен рӛлін анықтау және оны пайдалану тиімділігін арттырудың шешімін табу. Әдістері – монографиялық, аналитикалық, статистикалық, дерексіз-логикалық. Нәтижелері – республикада жер ресурстары маңызды рӛл атқаратын түбегейлі ӛзгерістерге бағыт алынғаны атап ӛтілген. Ел экономикасының дамуын тежейтін жүйелі проблемалар анықталған. Шетелдіктерге жалға берілген аудандарға, сондай-ақ 2022 жылғы сыртқы сауда айналымына талдау жүргізілген. Жерді тиімді пайдалану мақсатында оларды іске асырудың негізгі міндеттері мен бағыттары белгіленген. АШТӚ үшін жер салығын есептеудің жаңа әдістемесін әзірлеудің негізі ретінде ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерге салық салудың шетелдік тәжірибесі зерттелген. Ауыл шаруашылығы айналымына тарту үшін пайдаланылмайтын немесе нысаналы мақсаты бойынша пайдаланылмайтын жер учаскелерін анықтау ұсынылады; жер кадастрының автоматтандырылған жүйесін толтыру кезінде ауыл шаруашылығы тауарын ӛндірушілерге консультациялық кӛмекті кеңейтуге жәрдемдесу, делдалдардың бағаны жасанды ұлғайтуына жол бермеу үшін ауыл шаруашылығы ӛнімдері үшін логистика жүйесін жолға қою; сараланған негізде субсидиялар бӛлуде мемлекеттік қолдау кӛрсету. Қортындылар – мемлекет жер ресурстарына баса назар аударатыны кӛрсетілген, оларды дұрыс пайдалану Қазақстан экономикасын нығайтуға және тұрақтандыруға мүмкіндік береді. Бұл принциптер бұрын да енгізілген, бірақ әлі күнге дейін жеткілікті түрде реттелмеген. Оларды толық жүзеге асыру үшін ауыл шаруашылығы алқаптарын тиімді пайдалануға ықпал ететін жаңа тәсілдер мен әдістер талап етіледі, олардың ӛнімділігі бірқатар нақты проблемаларды реттей алады: жайылымдар, шабындықтар алқаптарының ұлғаюы және жалпы ауыл шаруашылығы ӛндірісінің ӛсуі. Баға белгілеу тетіктерінің ашықтығын арттыру қажет.

1. Закон РК от 13.05.2021 № 39VII «О внесении изменений в некоторые законодательные акты РК по вопросам земельных отношений» [Электронный ресурс].2021.URL: https://www.adilet.zan.kz/rus/docs/Z2100000039 (дата обращения: 24.02.2023).

2. Послание Главы государства народу Казахстана [Электронный ресурс]. 2022.URL: https://www.akorda.kz/ru/poslanie-glavy-gosudarstva-kasym-zhomarta-tokaeva-narodu-kazahstana-181130 (дата обращения: 22.12.2022).

3. Почти 93 тысячи га сельхозземель арендуют иностранцы в Казахстане [Электронный ресурс].2021.-URL: https://www.kapital.kz/gosudarstvo/94686/pochti-93-tysyachi-ga-selkhozzemel-arenduyut-inostrantsy-v-kazakhstane.html (дата обращения: 24.02.2023).

4. Внешнеторговый оборот РК (январьдекабрь 2022) [Электронный ресурс].-2021.URL: https://www.new.stat.gov.kz/ru/industries/economy/foreign-market/publications/4477 (дата обращения: 28.02.2023).

5. Приоритеты новой экономической политики – развитие малого, среднего бизнеса и села// [Электронный ресурс].-2022.URL: https://www.inform.kz/ru/ministr-alibek-kuantyrov-prioritety-novoy-ekonomicheskoy-politiki-razvitie-msb-i-sela_a4015623 (дата обращения: 28.02.2023).

6. Todd Kuethe, Bruce Sherrick. The Taxation of Agricultural Land in the United States [Electronic resource].2014.URL: https://www.policymatters.illinois.edu/the-taxation-of-agricultural-land-in-the-united-states/#~text=All%2050%20U.S.%20states%20provide,market%20valu e%20of%20the%20property (date of access: 28.02.2023).

7. Земельный налог. И кто должен платить? [Электронный ресурс].2021.-URL: https://www.etalonline.by/novosti/korotko-o-vazhnom/zemelnyy-nalog/ (дата обращения: 28.02.2023).

8. Уцина, Е. Налог на земли сельхозназначения могут увеличить [Электронный ресурс]. 2021.-URL: https://www.garant.ru/news/1466058/ (дата обращения: 02.03.2023).

9. Налоговая система Литвы [Электронный ресурс]. 2015.-URL: https://www.baltic-legal.com/taxes-in-lithuania-rus.htm (дата обращения: 02.03.2023).

10. Taxation in agriculture. Chapter 12. Czech Republic [Электронный ресурс]. 2019.URL: https://www.oecd-ilibrary.org/sites/baa55b03-en/index.html?itemId=/content/component/baa55b03-en#:~:text=The%20tax%20rate%20for%20agricultural,on%20the%20type%20of% 20land (дата обращения: 02.03.2023).

11. Taxation in agriculture. Chapter 31. Poland [Electronic resource].2019.-URL:https://www.oecd-ilibrary.org/sites/ae5982d2-en/index.html?itemId=/content/component/ae5982d2-en#:~:text=Poland%20has%20a%20preferential%2 0tax,exempt%20from%20paying%20income%20tax (date of access: 02.03.2023).

12. Налоги в Узбекистане: что изменилось [Электронный ресурс].-2022.-URL: https://www.gazeta.uz/ru/2022/01/05/taxes/#7 (дата обращения: 02.03.2023).

13. Фермеров и крестьянские хозяйства освободили от уплаты земельного налога [Электронный ресурс]. 2021.URL: https://www.24.kg/vlast/216161_fermerov_ikrestyanskie_hozyaystva_osvobodili_otuplatyi_zemelnogo_naloga/ (дата обращения: 03.03.2023).

14. Farmers benefit from lower agricultural tax (2004). Available at: https://www-china-org- cn.translate.goog/english/government/89442.htm?_x_tr_sch=http&_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=ru&_x_tr_hl=ru&_x_tr_pto=sc (date of access: 05. 03.2023).

15. Taxation in agriculture. Chapter 16. France (2019). Available at: https://www-oecd-ilibrary-org.translate.goog/sites/33386d69-en/index.html?itemId=/content/component/33386d69en&_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=ru&_x_tr_hl=ru&_x_tr_pto=sc (date of access: 05.03.2023).