Қазақстан Республикасының Ақмола облысындағы сүт және оны қайта өңдеу өнімдерінің нарығы: ағымдағы жағдай, ресурстар

Мақалада Ақмола облысындағы сҥтті мал шаруашылығының қазіргі жағдайына сипаттама берілген. Сҥт ӛнімдерінің ӛңірлік нарығының жұмыс істеу ерекшелігі қарастырылған. Қала және ауыл тұрғындары ҥшін бӛлек, ұсынылатын тұтыну нормаларын ескере отырып есептелген сҥтке және оны қайта ӛңдеу ӛнімдеріне қажеттіліктің жалпы кӛлемі айқындалған. Мақсаты – облыстың сҥт ӛнімдерімен сауда желілеріндегі қазіргі жағдайды және олардың ассортиментін кеңейту перспективаларын зерттеу. Әдістері – ашық қол жетімділік кӛздері мен ғылыми әдебиеттерден салалық ақпаратты жинақтау ҥшін экономикалық-статистикалық, баланстық, дерексіз-логикалық. Нәтижелері – авторлар сҥт кешенінің дамуы сҥт ӛндірісі кӛлемінің тұрақты ӛсуімен қатар жҥретінін, бұған ауыл шаруашылығы кәсіпорындарындағы сиырлардың ӛнімділігінің артуы, ал халық шаруашылықтары мен шаруа (фермер) қожалықтарында жануарлар санының артуы ықпал еткенін атап ӛтті. Шағын тауар секторының жоғары ҥлесі белгіленді. Қортындылар – сҥт саласының құрылымында шикізат тапшылығының пайда болуын анықтайтын, шикі сҥттің сапасы мен сатылымының тӛмендігімен сипатталатын жеке қосалқы шаруашылықтардың (ЖҚШ) басым болуы. Оларды ауыл шаруашылығы кооперативтеріне біріктіру әлеуетті мҥмкіндіктерді барынша толық іске асыруға, демек, сҥт ӛңдеу кәсіпорындарының жҥктемесін қамтамасыз етуге, азық-тҥлік ӛткізу нарығын кеңейтуге, Жеке қосалқы шаруашылықтарды ірі тауар құрылымдарына айналдыруды ынталандыруға және ауыл тұрғындарының табысын арттыруға мҥмкіндік береді. Мемлекеттік сатып алу ҥшін, ең алдымен, отандық тауар ӛндірушілерден кепілді бағалар бойынша бюджет қаражатын пайдаланудың заңнамалық базасын жетілдіру, кедендік-тарифтік саясат арқылы нәтижелі баға бәсекелестігі ҥшін ӛнімнің импорты мен экспортын реттеу жӛнінде ұсынымдар әзірлеу қажет.

1. Федорова, М.А. Анализ экономической устойчивости развития молочного скотоводства с позиции формирования производственного потенциала / М.А. Федорова, О.Ю. Гаврилова // Научный журнал Байкальского государственного университета.-2022.№3.-Т.13.-P.191-200. https://www.doi.org/10.17150/2411-6262.2022.13(3).19 .

2. Parshukov, D.V. Study of the SocioEconomic Living Conditions of the Rural Population of the Krasnoyarsk Territory / D.V. Parshukov, Z.E. Shaporova, Yu.I. Koloskova // IOP Conference Series: Earth and Environmental Science.-2021.-Vol. 839.-Issue 2.-P. 220-229. https://www/doi.org/10.1088/1755-1315/839/2/022096

3. Акимбекова, Г.У. Размещение предприятий по первичной переработке молока в Алматинской области / Г.У. Акимбекова, А.Б. Баймуханов, У.Р.Каскабаев// Проблемы агрорынка.2021.№3.С.13-23. https://www.doi.org/10.46666/2021-3.2708-9991.01

4. Nassyrkhanova, B.K. Milk and dairy products market in Akmola region of Kazakhstan / B.K. Nassyrkhanova, A.S.Belgibayeva // Problems of AgriMarket.2020.No.4.P.125-132. https://www.doi.org/10.46666/2020-4-27089991.15

5. Данные Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан [Электронный ресурс].-2022.-URL:https://www.stat.gov.kz/ (дата обращения: 15.02.2023).

6. Чиндалиев, Е.А. Рациональное использование скота зарубежной селекции / Е.А. Чиндалиев // Agroalem.-2013.-№04 (45).С.64-67.

7. Полешкина, И.О. Перспективные направления развития производства молока и молочной продукции в Тамбовской области / И.О. Полешкина А.Л., Скоробагатая// Вестник Московского государственного агроинженерного университета им.В.П.Горячкина. 2015.№2 (66).С.50-57.

8. Как государство поддерживает молочную отрасль [Электронный ресурс].-2022.URL: https://www.inbusiness.kz/ru/news/kak-gosudarstvo-podderzhivaet-molochnuyu-otrasl (дата обращения: 14.01.2023)

9. Bach, A. Symposium review: Decomposing efficiency of milk production and maximizing profit / A. Bach, M.Terré, M.Vidal // Journal of Dairy Science.2020.Vol. 103.No. 6.-P. 5709-5726. https://www.doi.org/10.3168/jds.2019-17304

10. Об утверждении научно обоснованных физиологических норм потребления продуктов питания. Приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан от 9 декабря 2016 года № 503 [Электронный ресурс]. 2022. URL:https://www.adilet.zan.kz/rus/docs/V1600014674 (дата обращения: 20.02.2023).

11. Молдашев, А.Б. Направления оптимизации взаимодействия Казахстана со странами ЕАЭС в области агропромышленной политики / А.Б Молдашев, Г.А.Никитина // Проблемы агрорынка.2017.№ 1.С.7-14.

12. Захарова, Е. Производство молока в ЛПХ миф [Электронный ресурс].-2016.URL: https://www.dairynews.ru/news/tsentr-izucheniya-molochnogo-rynka-proizvodstvomo.html (дата обращения: 25.01.2023)

13. Качество жизни в селах улучшат в Казахстане: Правительство утвердило Концепцию развития сельских территорий [Электронный ресурс]. 2023. URL: https://www.primeminister.kz/ru/news/kachestvo-zhizni-v-selakh-uluchshat-v-kazakhstane-pravitelstvo-utverdilo-kontseptsiyu-razvitiya-selskikh-territoriy23651 (дата обращения: 11.04.2023).

14. Отчет о реализации бюджетных программ (подпрограмм) за 2022 год [Электронный ресурс].-2023.-URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/aqmola-ush/documents/details/435544?lang=ru (дата обращения: 06.03.2023).

15. Бюджетные программы на 2023-2025 годы [Электронный ресурс].-2023.-URL: https://www.gov.kz/memleket/entities/aqmolaush/documents/details/435292?lang=ru (дата обращения: 16.03.2023)

16. План развития Акмолинской области на 2021-2025 годы. Приложение к решению Акмолинского областного маслихата №7 от 13 декабря 2021 г. Кокшетау, 2021.69 С.