Құрама жем өнеркәсібі: бағдарлар, әлеуетті мүмкіндіктер

Ӛзектілігі – мал шаруашылығы саласында жемшӛп ӛнімдерін ӛндірудің негізгі құрамдас бӛлігі жемдік астық болып табылады. Республиканың дәнді дақылдармен қамтамасыз етілуі, сондай-ақ экспорт оларды жемшӛп мақсатына пайдаланумен байланысты, шығын дәстүрлі түрде оларды қайта ӛңдеу ӛнімдерін ішкі тұтынудың жартысынан астамын құрайды. Мақсаты – ауыл шаруашылығы кәсіпорындарын, фермерлік шаруашылықтарды қажетті және сапалы азықпен қамтамасыз ететін бүкіл астық нарығының тиімді жұмыс істеуін анықтайтын құрама жем ӛнеркәсібінің проблемалары мен перспективаларын зерттеу. Бұған азық-түлік ӛнеркәсібі мен астық шаруашылығының қарқынды дамуы айтарлықтай ықпал етті, олар құрама жем зауыттары үшін шикізат ресурстарының негізгі жеткізушілеріне айналды. Әдістері – салыстырмалы, жүйелік, статистикалық талдау, логикалық жалпылау. Нәтижелері – авторлар жемдік шикізат құрылымында негізгі үлес арпа, сұлы, бидай, ал жүгері мен бұршақ дақылдарының үлес салмағы азайғанын атап ӛтті. Қолда бар мал басына есептегенде мал шаруашылығының нормативтік қажеттіліктері қамтамасыз етілмейді. Отандық астық ӛндірісінің экспорттық бағдарлануы, ең алдымен, әлемдік нарықтың қажеттіліктеріне бағытталған, сонымен бірге ішкі қажеттіліктер қалдық қағидат бойынша қанағаттандырылады. Дәнді дақылдарды ұтымды пайдалану малдардан алынатын ӛнімдердің сапасы мен бәсекеге қабілеттілігін арттыруға мүмкіндік береді. Құс фабрикаларына астық жемін ӛткізу үшін «Азық-түлік келісімшарт корпорациясы» Ұлттық компаниясы» АҚ құрған мүмкіндіктер ӛндірушілермен және сауда желілерімен келісімдер жасасу арқылы дайын азық-түлік тауарларына бағаның ӛсуін тежеуге ықпал етеді. Қортындылар – мал шаруашылығы кешенін индустриялық ресурс үнемдеуші технологияларға ауыстырудың негізі берік жем-шӛп базасын құру болып табылатыны анық. Малдарды ақуыз және аминқышқылдарының құрамы бойынша теңдестірілген тамақтандырмай, басқа шаралар күтілетін нәтижеге ие болмайды. Ӛнеркәсіптік ауқымда жем-шӛп ӛнімдерімен қамтамасыз ету үшін ірі кәсіпорындардың қуатын ұлғайту және астық ӛңдеу және мал шаруашылығы шаруашылықтары үшін ӛз шикізаты, минералды және витаминдік қоспалар негізінде құрама жем цехтары мен зауыттарында құрғақ қоректік жем қоспаларын дайындау қажеттілігіне баса назар аударылады.

1. Мировые ожидания обзор рынков зерновых культур [Электронный ресурс].2022.URL: https://agbz.ru/articles/obzor-rynkov-zernovykh-kultur (дата обращения: 12.04.2023)

2. Калиев, Г.А. Вопросы продовольственной безопасности Казахстана / Г.А Калиев, А.Б. Молдашев // Проблемы агрорынка.2021.-№4.С.13-22.

3. Использование фуражного зерна. С пользой для государства и себе не в убыток [Электронный ресурс]. 2022. URL: https://www.gcagro.by/klientam/poleznye-stati/ispolzovanie-furazhnogo-zerna.-s-polzoj-dlya-gosudarstva-i-sebe-ne-v-ubytok.html (дата обращения: 12.04.2023).

4. Рынок комбикормов Казахстана имеет хорошие перспективы, в том числе экспортные [Электронный ресурс].2022. URL: https://www.apk-inform.com/ru/news/1530305 (дата обращения: 12.04.2023)

5. Анализ мирового рынка зерна: что будет с экспортом зерновых [Электронный ресурс]. 2022. URL: https://www.apk-inform.com/ru/news/1530305 (дата обращения: 12. 04.2023).

6. Продовольственный прогноз: краткий обзор рынков [Электронный ресурс].-2022.URL: https://www.delprof.ru/press-center/open-analytics/analitika-mirovogo-rynka-zerna/ (дата обращения: 12.04.2023).

7. Объем мирового рынка комбикормов к 2027 году вырастет до 641,2 млрд.долларов [Электронный ресурс]. 2022.URL: https://www.oleoscope.com/news/obem-mirovogo-rynka--kombikormov-k--2027--g-vyrastet-do-641-2mlrd/ (дата обращения: 12.04.2023).

8. Обзор российского и мирового рынков комбикормов по состоянию на 02.09.2022 года [Электронный ресурс].2022.URL: https://www.kaicc.ru/sites/default/files/kombikorma_02.09.2022.pdf (дата обращения: 12.04.2023).

9. Мизанбекова, С.К. Комбикормовая промышленность Республики Казахстан: тенденции модернизации / С.К. Мизанбекова, К.М. Тиреуов, Д.А. Айтмуханбетова // Проблемы агрорынка.2022. -№4.С.104-111.

10. Лисковецкая, Т.П. Производство и потребление мяса в мире: текущая ситуация и перспективы / Т.П. Лисковецкая // АПК: Экономика, управление.–2021.–№7.-С.47-56.

11. Благовещенский, Г.В. Современное кормопроизводство в Европейском сельском хозяйстве / Г.В. Благовещенский, В.В. Конончук, С.В. Соболев // Известия Тимирязевской сельскохозяйственной академии.2019. – Вып. 3. – С.33 -47.

12. Чирков, Е.П. Реализация достижений научно-технического прогресса в кормопроизводстве как фактор повышения его эффективности / Е.П. Чирков, М.А. Бабьяк, О.В. Дьяченко, В.В. Дьяченко // Экономика сельскохозяйственных и перерабатывающих предприятий.2023. № 2. – С.27-32.

13. Bogomolova, I. P. Managing Adaptive Development of the Russian Food Industry / I.P. Bogomolova., N. M. Shatokhina, A.V. Bogomolov, E.S. Strypchikh, I.V.Plekanova / International Journal of Applied Business and Economic Research. –2017.-Vol. 15.N. 13.Р. 161-170.

14. Коломейченко, В.В. Кормопроизводство / В.В Коломейченко. – Санкт Петербург: Изд. "Лань", 2015.656 с.

15. Давлетов, И.И. Научный подход к организации системы кормления в мясном скотоводстве / И.И. Давлетов // Московский экономический журнал. -2019.-№ 8 .-С.412423.

16. Продкорпорация начала реализацию фуражного зерна [Электронный ресурс].2022.-URL: https://www.eldala.kz/novosti/zhivotnovodstvo/4334-prodkorporaciya-nachala-realizaciyu-furazhnogo-zerna (дата обращения: 12.04.2023).