Қазақстан Республикасындағы ауыл шаруашылығы өндірісінің көптүрлілігі

Мемлекет пен бизнес арасындағы қарым-қатынастың мәселелері мен перспективалары әрқашан назарда болды. Олар экономиканың кӛптеген салалары мемлекеттік қолдауға мҧқтаж болған кезде ерекше ӛзектілігі мен маңыздылығына ие болады. Агробизнесті жҥзеге асыру қағидаттарын қайта қарау аграрлық секторда бәсекеге қабілетті кәсіпорындар қҧру тәсілін тҥбегейлі ӛзгертеді. Пәрменді тетіктердің бірі – мемлекеттікжекешелік әріптестік (МЖӘ), ол әлі толық зерттелмеген, оның әлеуеті ашылмаған. Астық ӛнімдерінің кіші кешенінде МЖӘ жобаларын табысты іске асыру ҥшін осы салада жоғары нәтижелерге қол жеткізген ҧлттық және шетелдік компаниялардың оларды пайдалану тәжірибесін терең зерттеу, қорыту және жҥйелеу талап етіледі. Отандық астық ӛнеркәсібінің бәсекеге қабілеттілігін арттыру, ең алдымен ӛндірісті дамытуды мақсатты инвестициялау бағыттарын егжей-тегжейлі талдау қажет. Мақсаты – АӚК-де мемлекеттік-жекешелік әріптестік модельдерін қҧрудың теориялық және әдіснамалық негіздерін кешенді зерттеу. Әдістері – ауыл шаруашылығындағы МЖӘ әлеуетін анықтау ҥшін ғылыми кӛзқарастарды синтездеу, жҥйелеу әдістері. Нәтижелер – «мемлекеттік-жекешелік әріптестік» ҧғымының мәні мен әртҥрлі тҥсіндірмелері кӛрсетілді, кәсіпкерлік қызметті ынталандыру институты ретінде МЖӘ-нің қазіргі және пайда болып жатқан жаңа нысандарын жетілдірудің шетелдік тәжірибесі қаралды, Мемлекеттік-жекешелік әріптестік шеңберінде қоғамның, мемлекеттің және бизнестің артықшылықтары, сондай-ақ оның дамуын тежейтін проблемалар анықталды. Қортындылар – деректерді тҥсіндіру негізінде республикадағы МЖӘ мәселелері бойынша пікірталастар аграрлық ӛндірістегі ерекшеліктер мен жоғары тәуекелдерге байланысты екені анықталды, алайда бірқатар экономикалық дамыған елдерде серіктестіктің бҧл тҥрі практикалық тиімділікті дәлелдеді және азық-тҥлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің, агроӛнеркәсіптік кешенге ҧзақ мерзімді инвестицияларды тартудың, оның рентабельділігін арттырудың, шығарылатын ӛнімнің жоғары сапасын алудың және оның қол жетімділігі де маңызды элементіне айналды.

1. Малое и среднее предпринимательство в Республике Казахстан //Статистический сборник. – г.Астана: Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан. 2021. 59 с.

2. Темирбековa, А.Б. Аграрный сектор Республики Казахстан в условиях пандемии / А.Б. Темирбековa, Р.Т. Дуламбаева, Д.А. Калдияров // Проблемы агрорынка. 2021. - №4. С. 23-30.

3. Азретбергенова, Г.Ж. Повышение экономической эффективности аграрного сектора в регионах Казахстана / Г.Ж. Азретбергенова, А.О. Сыздықова, Б.Б. Бимендеев // Проблемы агрорынка. -2020. №2. С. 75-81.

4. Организационно-экономические новации в АПК: правовое обеспечение и механизм реализации. – М.: Центр Восход-А, 2006. – 216 с.5 Курманбаев, С.К. Антикризисное регулирование и управления в аграрной сфере Республики Казахстан / С.К. Курманбаев. Алматы: Галым, 2004. – 81 с.

5. Постановление Правительства РК от 10.03.2011г. №242 «Об утверждении Правил использования целевых текущих трансфертов из республиканского бюджета 2011г. областными бюджетами на поддержку племенного животноводства» [Электронный ресурс]. 2011. URL: https://www.online.zakon.kz/Document/?doc_id=32377815&pos=4;-106#pos=4;-106adilet.zan.kz›rus/docs/P1100000242 (дата обращения 27.03.2022 ).

6. Концепция развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2021-2030 годы. Постановление Правительства Республики Казахстан от 30 декабря 2021 г. №960 [Электронный ресурс]. 2021. URL:https://www.online.zakon.kz/Document/?doc_id=32377815&pos=4;-106#pos=4;-106 (дата обращения 27.03.2022 ).

7. Исаев, З. Личное подсобное хозяйство как уклад / З. Исаев, Д. Гаджиева// Экономист. – 2004. – №12. – С. 83-86.

8. Грузинов, В.П. Экономика предприятия (предпринимательства) / В.П. Грузинов. –М.: ЮНИПИ-ДАНА, 2003. -795 с.

9. Tolysbayeva, M. B. Modern tendencies of the development of a food belt in Kazakhstan / M.B. Tolysbayeva, K.A. Kirdasinova, G.K. Kabdullina, R.K. Sabirova, K.M.Utepkaliyeva, M.K.Uandykova // Bulgarian Journal of Agricultural Science. – 2019.25. Р.217-223.

10. Kabadzhova, M. Attractiveness of the agricultural sector to achieving generational renewal / M. Kabadzhova // Bulgarian Journal of Agricultural Science. – 2022. 28(1). Р. 3–9.

11. Lanfranchi, M. Strategies for market food industry in southern Italy: some results through structured interview / M. Lanfranchi, C. Giannetto, F. Ofria, F. Rizzo, V. Dimitrova & M.Ivanova // Bulgarian Journal of Agricultural Science. – 2018.24(4). – Р.554-559.

12. Асылбекова, Н.Т. Анализ конкурентоспособности пищевой промышленности Республики Казахстан / Н.Т. Асылбекова // Международный журнал экспериментального образования. – 2013. – №8. – С.145-150.

13. Шайкин, Д.Н. Роль АПК в устойчивом развитии регионов: экономическая оценка / Д.Н. Шайкин, С.М Өміржан // Проблемы агрорынка. – 2023. -№1. – С.57-63.

14. Ниязбекова, Ш.У. Развитие пищевой промышленности и продовольственной безопасности в Южно-Казахстанской области / Ш.У. Ниязбекова, А.Н. Бродунов // Продовольственная политика и безопасность. – 2017. – Том 4. – № 2. – С.91-102.