Қазақстанның Маңғыстау облысының ауылдық туризмінің әлеуетті ресурстары

. Маңғыстау облысында агротуризмді дамыту табиғи және мәдени мұраны сақтауда маңызды мәнге ие бола отырып, экономикалық және әлеуметтік-мәдени бағыттарда жүзеге асырылады. Мақсаты – авторлар аймақтағы ауыл туризмінің қазіргі жағдайы мен болашағын қарастырады. Әдістері – зерттеудің ақпараттық базасын Қазақстан Республикасы Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің ұлттық статистика бюросының статистикалық деректері, отандық мерзімді баспасөзден және халықаралық әдебиет көздерінен алынған ақпарат құрайды. Нәтижелері – Джозеф Пайн мен Джеймс Гилмордың «4Е»моделі негізінде өңірдің ауылдық жерлеріндегі қолда бар туризм ресурстарына талдау жүргізілген, ауылдағы және қаладағы демографиялық жағдайды салыстыру, туристік қызметтің маусымдылығы айқындалды, туристік индустрияның ресурстары талданған, үздік шетелдік тәжірибелер көрсетілген. Облыста туристік агробизнес объектілерінің кемшіліктері анықталды. Авторлар туристік қызметтердің бұл түрі олардың таралуын тежейтін көптеген мәселелерге байланысты әлі де дамымағанын, олардың арасында ауылдық аумақтардың әлеуметтік және инженерлік инфрақұрылымының артта қалуын, жол желісі мен көлік байланысының кез-келген сапасын атауға болатындығын айтады. Мұның бәрі тартымдылықты төмендетеді, ауылдық жерлердің экологиясын сақтауға ықпал етпейді, туристердің тұруы үшін қажетті жағдайларды ұйымдастыруды және жасауды қиындатады. Қорытындылар – агротуризм ауылдық елді мекендердің экономикасын нығайтуға ықпал етеді, қосымша жұмыс орындарын құрады, ауыл тұрғындарының қалаларға кетуін азайтады, олардың мәдени және зияткерлік деңгейін арттырады, экологиялық таза азық-түлік өндірісін ынталандырады, жергілікті сауданың дамуына байланысты табыс табады. Оның таралу аясын кеңейту аймақтың ерекшелігін ескере отырып, жүйелі тәсілді қажет етеді.

1. Ramos, D. Tourism in low density areas. A review of coastal and rural development practices. Tourism Innovation / D.Ramos, C.Costa, F. Teles. – New York: Routledge, 2019. – 14 p.

2. Bento, R. Rural tourism in Portugal: moving to the countryside / R. Bento, C. Marques, A. Guedes // Journal of Maps. – 2022. – Vol. 18. – N. 1. – P. 79-88.

3. Józefowicz, K. Urban tourism and Covid-19 in Poland / K. Józefowicz // Region. – 2021. – Vol. 8. – N. 2. – P. 187-199.

4. Sieczko, A. Principles of the experience economy in designing an agritourism product / A. Sieczko, A.J. Parzonko, W. Bieńkowska-Gołasa // Agricultural Economics. – 2020. – Vol. 66. – N. 4. – P. 175-182.

5. Rosalina, P.D. Rural tourism: A systematic literature review on definitions and challenges / P.D. Rosalina, K. Dupre, Y. Wang // Journal of Hospitality and Tourism Management. – 2021. – Vol. – 47. – P. 134–149.

6. Сапарова, Г.К. Социально-экономические проблемы развития потребительской кооперации Казахстана в современных условиях: монография / Г.К. Сапарова. – Алматы: НИЦ «Ғылым», 2002. – 204 с.

7. Roman, M. The Essence of Agritourism and Its Profitability during the Coronavirus (COVID-19) Pandemic / M. Roman, P. Grudzień // Agriculture.2021.Vol. 11.N. 5.P.458-483.

8. Marko, D.P. The examination of the residents’ activities and dedication to the local community an agritourism access to the subject / D.P. Marko, A. Gelbman, B.D. Demirović, S. Gagić, D. Vukovic // Journal of the Geographical Institute Jovan Cvijic SASA. – 2017. – Vol. 67. – P. 37-52.

9. Alpheaus, L. Strategic Management of Tourism Stakeholders: Bakgatla-ba-Kgafela, South Africa. / L. Alpheaus, M. Potgieter // African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure. – 2019. – Vol. 8. – N. 2. – P. 1–23.

10. Pelegrin, N.E. Rural Agrotourism Development Strategies in Less Favored Areas: The Case of Hacienda Guachinango de Trinidad / N.E. Pelegrin, A.P. Vazquez, A.N. Pelegrin // Agriculture.–2022.–Vol.12.–N.7.– P. 1047-1073.

11. Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан. [Электронный ресурс]. – 2021. – URL: https://stat.gov.kz (дата обращения: 01.08.2022).

12. Akimbekova, U.C. Social reconstructtion of the village as the basis of agricultural strategy of the Republic of Kazakhstan / U.C. Akimbekova, U.G. Akimbekova // Problems of AgriMarket. – 2022. Vol. 1. – N. 1. – P. 170-177.

13. Saginova, S.A. Ensuring Food Security in the Context of the Development of Integration Processes / S.A. Saginova, R. Abeldina, V. Biryukov, G.K. Saparova, A. Temirbulatov, S. Yssupova // Journal of Advanced Research in Management.– 2018.-Vol. 9.-N.5.-P. 1120-1128.

14. ElDala.kz. Как развивают коневодство в Мангистауской области [Электронный ресурс].– 2020.– URL: https://eldala.kz/novosti/zhivotnovodstvo/2015-kak-razvivayut-konevodstvo-v-mangistauskoj-oblasti (дата обращения: 01.08.2022).

15. Azimut travel. Джип тур контрасты Мангистау [Электронный ресурс]. – 2020. – URL: https://azimut-travel.kz/dzhip-tur-kontrasty-mangistau-7-dnej (дата обращения: 01.08.2022).

16. ElDala.kz. В Мангистау разбили фруктовый сад [Электронный ресурс]. – 2021. – URL: https://eldala.kz/novosti/ovoshchi-i-frukty/4643-v-mangistau-razbili-fruktovyy-sad (дата обращения: 01.08.2022).

17. Hsu, C.C. Leisure farming in Taiwan: The evolution of a subset of rural tourism set apart from traditional agri-tourism / C.C. Hsu, B.A. Sandford // e-Review of Tourism Research. – 2018. – Vol 15. – N. 2/3. – P. 242 – 254.

18. Мамраева, Г.Д. Мировой опыт развития сельского туризма / Г.Д. Мамраева, Н.З. Борбасова, В.Л. Ташенова // Проблемы агрорынка. – 2019. – N. 2. – P. 108-115.

19. Jovanović, S. Health and hygiene importance for the improvement of tourism sector competitiveness in Serbia and the South-Eastern Europe countries / S. Jovanović, V. Janković–Milić, I. Ilić // Procedia Economics and Finance.– 2015.– Vol. 19.– N. 15.– P. 373-382.

20. Esther Sri Astuti, S.A. Evaluating rural tourism competitiveness: Application of PROMETHEE-GAIA method / S.A. Esther Sri Astuti, R. Martini, B. Setiyono // Cogent Economics and Finance. – 2022. – Vol. 10. – N. 1. Article 2054526.