Аграрлық саланың бәсекеге қабілетті кәсіпорындарын құру үшін мемлекеттік-жекешелік әріптестіктің үлгілері, нысандары мен тетіктері

Мемлекет пен бизнес арасындағы қарым-қатынастың мәселелері мен перспективалары әрқашан назарда болды. Олар экономиканың кӛптеген салалары мемлекеттік қолдауға мҧқтаж болған кезде ерекше ӛзектілігі мен маңыздылығына ие болады. Агробизнесті жҥзеге асыру қағидаттарын қайта қарау аграрлық секторда бәсекеге қабілетті кәсіпорындар қҧру тәсілін тҥбегейлі ӛзгертеді. Пәрменді тетіктердің бірі – мемлекеттікжекешелік әріптестік (МЖӘ), ол әлі толық зерттелмеген, оның әлеуеті ашылмаған. Астық ӛнімдерінің кіші кешенінде МЖӘ жобаларын табысты іске асыру ҥшін осы салада жоғары нәтижелерге қол жеткізген ҧлттық және шетелдік компаниялардың оларды пайдалану тәжірибесін терең зерттеу, қорыту және жҥйелеу талап етіледі. Отандық астық ӛнеркәсібінің бәсекеге қабілеттілігін арттыру, ең алдымен ӛндірісті дамытуды мақсатты инвестициялау бағыттарын егжей-тегжейлі талдау қажет. Мақсаты – АӚК-де мемлекеттік-жекешелік әріптестік модельдерін қҧрудың теориялық және әдіснамалық негіздерін кешенді зерттеу. Әдістері – ауыл шаруашылығындағы МЖӘ әлеуетін анықтау ҥшін ғылыми кӛзқарастарды синтездеу, жҥйелеу әдістері. Нәтижелер – «мемлекеттік-жекешелік әріптестік» ҧғымының мәні мен әртҥрлі тҥсіндірмелері кӛрсетілді, кәсіпкерлік қызметті ынталандыру институты ретінде МЖӘ-нің қазіргі және пайда болып жатқан жаңа нысандарын жетілдірудің шетелдік тәжірибесі қаралды, Мемлекеттік-жекешелік әріптестік шеңберінде қоғамның, мемлекеттің және бизнестің артықшылықтары, сондай-ақ оның дамуын тежейтін проблемалар анықталды. Қортындылар – деректерді тҥсіндіру негізінде республикадағы МЖӘ мәселелері бойынша пікірталастар аграрлық ӛндірістегі ерекшеліктер мен жоғары тәуекелдерге байланысты екені анықталды, алайда бірқатар экономикалық дамыған елдерде серіктестіктің бҧл тҥрі практикалық тиімділікті дәлелдеді және азық-тҥлік қауіпсіздігін қамтамасыз етудің, агроӛнеркәсіптік кешенге ҧзақ мерзімді инвестицияларды тартудың, оның рентабельділігін арттырудың, шығарылатын ӛнімнің жоғары сапасын алудың және оның қол жетімділігі де маңызды элементіне айналды.

1. Туркестанская область – лидер по количеству действующих производителей продукции АПК [Электронный ресурс]. 2020.URL: https://www.forbes.kz/news/2020/02/03/newsid_218158 (дата обращения: 03.09.2021).

2. Gerrard, M. B. What Are Public-Private Partnerships, and How Do They Differ from Privatizations? Finance & Development/ M. B. Gerrard// Finance and Development.-2001.- №3.-Vol. 38.-Р. 441-45.

3. Tireuov, K. Impact of the profile of public-private partnership projects on the economic potential of Central Asian countries/ K.Tireuov, S.Mizanbekova, D. Aitmukhanbetova // Transfer of technologies: industry, energy, nanotechnology.-2022.-№6/13(120).-P.1142-1148.

4. Ефимова, Л.И. Некоторые модели государственно-частных партнерств: тенденции и зарубежный опыт: доклад на семинаре «Государственно-частное партнерство: новые тенденции развития транспортной инфраструктуры» [Электронный ресурс].2003.URL: http://www.eatc.ru/rus/doc.id_71.book_1.php (дата обращения: 03.09.2021).

5. Варнавский, В. Г. Партнерство государства и частного сектора: формы, проекты, риски.М.,: Наука, 2005.-315 с.

6. Закон Республики Казахстан от 31 октября 2015 года № 379-V «О государственно-частном партнерстве» (с изменениями и дополнениями по состоянию на 03.04. 2019г.) [Электронный ресурс].2019. URL: https://www.online.zakon.kz/Document/?doc_id=37704720 (дата обращения: 03.09.2021).

7. Rosenau, P. Public-Private policy partnerships / P. Rosenau.Cambridge: MIT press, 2000.-256 p.

8. Linder, S. Coming to Terms with the public-private partnership: a grammar of multiple meanings/ S. Linder // American Behavioral Scientist. -1999.-№43(1).-Р. 35-51.

9. Savas, E. S. Privatization and publicprivate partnerships / E. S. Savas.New York: Chartman House, 2000.-368 p.

10. Ham, V. Buildung Public-private partnerships: assessing and managing risks in port development / V.Ham, H.V Hans, J.Koppenjan // Public Management Review.-2001.-№3.-Р.593.

11. Солтангазинов, А.Р. Модели и формы государственно-частного партнерства / А.Р. Солтангазинов, Г.К Исенова, Л.К. Кайдарова //Вестник Белгородского университета кооперации, экономики и права. -2019. №5.-С.95-104.

12. Дерябина, М.А. Государственно-частное партнерство: теория и практика / М. А Дерябина //Вопросы экономики. -2008. -№ 8. С.61-77.

13. Yang, Y. On the Development of Public-Private Partnerships in Transitional Economies: An Explanatory Framework/ Y.Yang, Y. Hou & Y. Wang // Public Administration Review.2013.Vol. 73.No. 2.P. 301-310.

14. Рудерт, Д. Обзор сельскохозяйственного сектора Казахстана. Фонд им. Конрада Аденауэра. Трансформация экономики Казахстана / Д. Рудерт.Астана: IndigoPrint, 2019. 368 с.

15. Жилкибаева, М.А. Государственно-частное партнерство в Казахстане: оценка динамики, институциональное обеспечение, приоритеты развития // Экономика Центральной Азии. – 2020. – Т.4. – № 4. – С. 311328. doi: 10.18334/asia.4.4.41506.