Қазақстанның азық-түлік стратегиясы: қазіргі тенденцияларды бағалау

Мақсаты – елдегі азық-тҥлікпен қамтамасыз ету проблемаларын белгілеу, ауыл шаруашылығы өндірісінің тиімділігін арттыруға бағытталған шаралар кешенін әзірлеу. Осы зерттеуге диалектикалық көзқарас принциптерімен қатар оның әдіснамалық негізі әдістері болып табылады – монографиялық, ғылыми абстракция, статистикалық, кҥрделілік, дәйектілік принциптері. Нәтижелері – «азық-тҥлік қауіпсіздігі» ұғымына экономикалық тұрғыдан авторлық тҥсінік берілді. Өңірлік және халықаралық нарықтарда отандық өндірушілердің бәсекелестігінің әлеуеті мен мҥмкіндігімен алдын ала айқындалған азық-тҥлікпен қамтамасыз етудің тҥрлері мен өлшемдері негізделді, Қазақстан халқының жиырма пайыздық тобы бойынша тұтынылатын тамақ өнімдерінің тағамдық және энергетикалық құндылығының көрсеткіштері, ЕАЭО-да ет өнімдерін өндіру (барлық санаттағы шаруашылықтар), әлеуметтік маңызы бар тауарлар бойынша азық-тҥлік пен шикізаттың жекелеген тҥрлерінің ресурстары қаралды. Азық-тҥлік мәселесін шешуде, республика тұрғындарының өмір сҥру деңгейі мен сапасын арттыруда мемлекеттік саясаттың басым бағыттары көрсетілген. Қортындылар – авторлар азық-тҥлік жағдайын реттеу жолдарын ұсынды. Импорттық тәуелділікті төмендету, өз өндірісінің көлемін ұлғайту ҥшін материалдық-техникалық базаны жаңғырту, шағын тауар өндірушілерді орта және ірі кәсіпорындарға біріктіруге негізделген тиімді кластерлер құру, ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді ұтымды пайдалану, пәрменді мемлекеттік қолдау қажет. Қазақстандық ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілердің бәсекеге қабілетті өнім өндіру ҥшін жеткілікті мҥмкіндіктері бар екенін атап өту маңызды. Азық-тҥлік бағдарламаларын орындаудың стратегиялық міндеті ел халқының тұтынудың физиологиялық нормалары бойынша қажетті және жеткілікті ассортиментте және көлемде тамақ өнімдеріне қол жеткізуіне кепілдік беру болып табылады. Оған қол жеткізудің кепілі негізінен ішкі азық-тҥлік және шикізат көздерінің тұрақтылығы, сондай-ақ қажетті қорлардың, оның ішінде резервтік қорлардың болуы болып табылады. Шошқа шаруашылығы жоғары кірістілік пен қаражаттың жылдам айналымының арқасында Қазақстанның аграрлық секторын дамытудың перспективалы бағыттарының бірі болып табылады.

1. Дохолян, С.В. Инструменты государственного регулирования в обеспечении продовольственной безопасности страны / С.В. Дохолян // Продовольственная политика и безопасность. – 2021. – №4. – С. 227-232.

2. Ларионов, В.Г. Продовольственная безопасность России / В.Г. Ларионов // Продовольственная политика и безопасность. – 2019. – Том 2. – № 1. – С. 47–58.

3. Трофимова, О. Продовольственная безопасность. Каких продуктов не хватает Казахстану [Электронный ресурс]. – 2022. – URL: https://www.informburo.kz/interview/prodovolstvennaya-bezopasnost-kakix-produktov-ne-xvataet-kazaxstanu (дата обращения: 12.04.2023).

4. Кошебаева, Г.К. Анализ и перспективы продовольственной безопасности Республики Казахстан / Г.К. Кошебаева // Вестник Алтайской академии экономики и права. – 2018. – № 4 – С. 57-69.

5. Окорокова, Л.Г. Ресурсный потенциал предприятия / Л. Г. Окорокова. – Санкт-Петербург: Санкт-Петербургский государственный технический университет, 2018. – 293 с.

6. Dambaulova, G.K. Consultation of Agricultural Organizations Conceptual Approach to the Competitiveness Assessment / G.K. Dambaulova // International Business Management. – 2016. – 10 (16). – P. 3375-3379.

7. Dambaulova, G.K. The Role of Information-Consulting Service in Efficiency Increasing of the Use of Limited Resources in the Agrarian Enterprises / G.K. Dambaulova // The Social Sciences. – 2016. – 11(10). – P. 2617-2620.

8. Dambaulova, G.K. Meta-analysis of the potential of Kazakhstani pork in the global market of meat products: Problems and prospects / G.K. Dambaulova // Veterinary World. – 2022. – 15(11). – P. 27052714.

9. Шишкина, Ю.Н. Проблемы формирования продовольственной безопасности / Ю.Н. Шишкина // Государственное регулирование сельского хозяйства: концепции, механизмы, эффективность. М.: «Энциклопедия российских деревень», 2015.663 с.

10. Ахметов, Д.Г. Продовольственная безопасность Российской Федерации: современное состояние и возможности обеспечения / Д.Г. Ахметов, Д.И. Файзрахманов // Вестник Казанского Государственного аграрного университета. – 2021. – № 4. – С. 10-15.

11. Дамбаулова, Г.К. Состояние и проблемы развития отрасли свиноводства в Республике Казахстан / Г.К. Дамбаулова, Б.Е. Рустембаев, С.И. Лилимберг // Экономика и статистика. – Астана, 2021. – №4. – С. 53-60.

12. На радость мясоедам: выпуск свежего и охлаждѐнного «красного» мяса вырос на 8% за год [Электронный ресурс]. – 2022. – URL: https://www.energyprom.kz/ru/a/monitoring/naradost-myasoedam-vypusk-svezhego-i-ohlazhdyonnogo-krasnogo-myasa-vyros-na-8-za-god (дата обращения: 12.04.2023).

13. Михайлова, О.А. Тенденции развития мирового свиноводства / О.А. Михайлова // Вестник аграрной науки.2018. – № 1(70). – С. 36-45.

14. Демакова, Е.А. Современное состояние, проблемы и перспективы развития экспорта свинины в России / Е.А. Демакова // Экономика, труд, управление в сельском хозяйстве. 2020. – № 8(65). – С. 117-123.

15. Свиноводство в Казахстане: выгоды и перспективы [Электронный ресурс]. – 2023. – URL: https://www.inform.kz/ru/svinovodstvo-v-kazahstane-vygody-i-perspektivy_a4030977 (дата обращения: 12.04.2023).