ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА СҮТ ӨНДІРУДІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ

Қазақстанда сүт өндірісінің экономикалық аспектілері ұсынылған. Статистикалық мәліметтерге сәйкес, шығарылатын өнімге талдау жасалды және үй шаруашылықтарының барлық санаттарында ірі қара малдың санының динамикасы көрсетілген, бір сиырдың орташа сүт өнімділігі көрсетілген. Салыстыру үшін, лактация кезінде жануарлардың барынша өнімділігі туралы шет елдердің деректері келтірілді. Саланы дамытудың кейбір мәселелері анықталды және сапалы және сандық талдау жасалды. Мақалада жануарлардың өнімділігіне әсер ететін үш негізгі фактор қарастырылады: малдың генетикалық әлеуеті, азықтандыру және күтім. Соңғы 5 жылдағы генетикалық ерекшеліктерге және деректерге негізделген, 100 сиырға арналған бұзаудың орташа кірістілігі талданды және тиімді тұқымдарды пайдалану механизмін енгізу ұсынылды. Отандық сүт өндірушілердің бәсекеге қабілеттілігін арттыру үшін, мемлекеттік қолдау шаралары ұсынылған. Елдегі сүт саласының даму жағдайын ескере отырып, ЕЭО елдеріне ұқсас технологиялық процестерді автоматтандыру негізінде сүт өнеркәсібінде инновациялық технологияларды қолдану бойынша ұсыныстар берілді. Қазақстанда 77,2% сүт халықтың үй шаруашылықтарында өндіріледі, авторлар оларды қызмет көрсету және өнімдерді өткізу мәселелерін шешу үшін кооперативтерге біріктіруді орынды деп есептейді.

аграрлық сектор, мал шаруашылығы, өндіріс, сүт, өнімділік, генетикалық әлеует, табын, азықтандыру, сүт өнімділігі, кооперативтер, животноводство, производство, молоко, производительность, генетический потенциал, стадо, кормление, удои, кооперативы, agricultural sector, livestock production, production, milk, productivity, genetic poten- tial, herd, feeding, milk yields, cooperatives

1. Сычева О.В. Молоко. Качество, состав, свойства. Проблемы и решения: монография.- М.; Берлин: Директ-Медиа, 2014.- 144 с.

2. Нурахова Б.Ж. Қазақстанның сүт және сүт өнімдері рыногы. // Аграрлық нарық проблемалары. - 2016 - №3.- Б.136-142.

3. Сельское, лесное и рыбное хозяйство в Республике Казахстан за 1990-2002 годы. - Статистический сборник (на русском языке). - Астана, 2003.-С.164-190.

4. -2016 годы Статистический сборник (на казахском и русском языках). - Астана, 2017.- 125 с.

5. Карбетова З., Курманкулова Н., Карбетова Ш. Сүт өнімінің бәсекеге қабілеттілігі мен сапасын арттыру жолдары //Аграрлық нарық проблемалары.- 2017.- №4.-Б.133-139.

6. Баққожаев А. Мал-тұқымнан, табыс - тиыннан! [Электрондық ресурс]. - 2018.- URL: http://farmers.kz/ (ақпаратты алу күні: 23.12.2017).

7. Мустафина М. Субсидии ждут аграриев [Электронный ресурс]. - 2017.- URL: https:// liter.kz. (дата обращения: 12.02.2018).

8. Тимошенко Н. Сүт фермаларын толық көлемде автоматтандыру [Электрондық ресурс].- 2013. - URL: http://sharua.kz/ (ақпаратты алу күні: 10.01.2018).

9. «Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017-2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы» [Электрондық ресурс]. - 2018 ж.- URL: http://adilet.zan.kz/ (ақпаратты алу күні: 29.01.2018).

10. Тажиев Қ.П., Қарымсақов Т.Н., Өмірзақов Б.Ө. Қазақстанның сүт шаруашылықтарында өндірілетін сиыр сүтінің сапасы туралы // Жаршы.-2016. - № 5-6.- Б. 55-60.