ИНФОРМАТИЗАЦИЯ ПРОЦЕССОВ ВЫБОРА ЭФФЕКТИВНОЙ СТРУКТУРЫ И СОЧЕТАНИЯ СЕЛЬСКОХОЗЯЙСТВЕННЫХ ПОСЕВОВ В УСЛОВИЯХ НЕОПРЕДЕЛЕННОСТИ

Егістердің құрылымы мен үйлесіміне қатысты өндіріс бойынша ұсынымдар тіпті табиғи-экономикалық аймақтары бірдей жағдайда да әмбебап болмауы мүмкін. Өсімдік шаруашылығын әртараптандыруға қатысты олар тек табиғи және экономикалық факторлар ғана ескерілген жағдайда ғана емес, сонымен бірге экономикалық тәуекелдерді және тауар өндірушілерге қатысты қарым-қатынастарды ескере отырып, тауар өндірушілер үшін олар өздерінің тәжірибелік құндылығына ие болады. Тиімді экономикалық құрылымдау осындай құбылыстарды сауатты түрде қолдану арқылы, әртүрлі өнім түрлерін өндіру нәтижелерінің ковариациясы ретінде негізделген. Сонымен қатар, тұрақтылық пен шаруашылық қызметінің экономикалық әсері арасындағы қарым-қатынас, әдетте, кері болады. Қоғамдық- экономикалық өмірді жан-жақты ақпараттандыру және цифрландыру жағдайында тек сол немесе басқа да экономикалық мәселелерді шешудің әдістемесін ғана емес, сондай-ақ компьютерлендіру мен талдау мен қабылданған шешімдерді автоматтандыруда маңызды рөл атқарады. Ауыл шаруашылық саласын жан-жақты ақпараттандыру оның тиімділігі мен тұрақтылығын арттырудың қуатты қорларының бірі болып табылады. Мақалада ұсынылған тәуекелдер тұрғысынан шаруашылық субъектілерінің құрылымын оңтайландыруды және ауыл шаруашылық дақылдары егісін үйлестіруді компьютерлендірудің әдістемесі математикалық тәуекелдік моделіне негізделген. Есептеу алгоритмі MS Excel ортасында бағдарламаланады және процестің барлық кезеңдерін: бастапқы деректерді ұсыну, оларды модельге көшіру, оңтайлы шешімдерді іздеу, олардың нәтижелерін шығаруды қамтиды.

сельское хозяйство, товаропроизводители, риски, информатизация, рас- тениеводство, диверсификация, доход, устойчивость, неопределенность, оптимизация, ауыл шаруашылығы, тауар өндірушілер, тәуекелдер, ақпараттандыру, өсімдік шаруашылығы, әртараптандыру, табыс, тұрақтылық, белгісіздік, оңтайландыру, agriculture, commodity producers, risks, informatization, crop production, diversifica- tion, income, sustainability, uncertainty, optimization

1. Статистика сельского, лесного, охотничьего и рыбного хозяйства. Архив бюллетеней. Комитет по статистике Министерства национальной экономики Республики Казахстан. - 2000. - URL:http://stat.gov.kz (дата обращения: 20.02.2018).

2. Тлеужанова М.А., Касенова А.Ж, Учкампирова А.Б. Аграрный сектор Казахстана и его экспортные возможности // Проблемы агрорынка. - 2016. - №3. - С. 22-29.

3. Кусаинов Т.А., Мусина Г.С. О некоторых заблуждениях по поводу диверсифика- ции сельскохозяйственного производства в Казахстане // Экономика и статистика. - 2017. - №1.- С. 18-22.

4. Кусаинов Т.А., Мусина Г.С. Некоторые аспекты концепции диверсификации в отрасли растениеводства // Проблемы агрорынка. - 2017. - №2. - С.38-45.

5. Hazell P.B.R. A linear alternative to quadratic and semivariance programming for farm planning under uncertainty // American Journal of Agricultural Economics. - 1971. - Vol. 53 (4). - PP. 662-665.

6. Hardacker, J.B., Huirne, R.B.M., Ander- son, J.R. and Lien, G. Coping with risk in Agriculture. - Wallingford: CAB International, 2004. - 352 p.

7. Lien, G., Hardaker, J.B. Whole-farm planning under uncertainty: impacts of subsidy scheme and utility function on portfolio choice in Norwegian agriculture // European Review of Agricultural Economics. - 2001. - Vol. 28 (1). - РP. 17-36.

8. Сидорович В.А., Кузьменко М.П., Васи- левич В.М., Мойсюк Н.В. Информатизация растениеводства: формирование рынка информационных услуг // Проблемы экономики. - 2005. - №4. - С. 202-225.

9. Repin V.V. Process approach to management: business processes modeling / Repin V.V., Eliferov V.G.- 5th ed. - M: Standards and Quality, 2007. - 240 p.

10. Flor, Alexander G. The informatization of agriculture. The Asian Journal of Communication. - 1993.- V. 3.- №2.- PP. 94-103.