Азық-түлік әртүрлілігіне негізделген сүт кешенінің бәсекелестік стратегиясы

Мақсаты әлемдік және ішкі нарықтарда болып жатқан өзгерістерді ескеруге мҥмкіндік беретін сҥт өнеркәсібі кәсіпорындарының бәсекелестік стратегияларын әзірлеу.

Әдістері жҥйелік және ситуациялық, сауалнама, экономикалық талдау, сонымен қатар дерексіз-логикалық, сараптамалық бағалау, статистикалық-экономикалық, салыстыру және жалпылау.

Нәтижелері ұлттық сҥт және сҥт өнімдерін өндірушілердің бәсекеге қабілеттілігін маркетингтік зерттеу нәтижелері көрсетілген; сҥт шикізатын қайта өңдеу фирмаларының қызметіне салыстырмалы талдау жҥргізілген. Қазақстанның сҥт өнімдерін өндірудің басым бағыттарын іске асыру бойынша нақты шаралар белгіленген. SWOT-талдау және бенчмаркинг қорытындылары компанияның саладағы бәсекелестік позицияларын толық масштабты және жеткілікті объективті бағалауға мҥмкіндік береді.

Қортындылар бәсекелестік ортаны қалыптастыру процесі және шаруашылық жҥргізуші субъектінің негізгі құзыреттерін пайдалану бірқатар өзара байланысты функцияларды қамтитыны анықталған. Сҥт өнімдерін өндірудің нарықтық орны көптеген қатынастармен сипатталады, оның қатысушыларының әрқайсысының өзіндік экономикалық мҥдделері бар, олардың арасындағы қайшылықтарды тиімді мемлекеттік реттеу арқылы шешуге болады. Бҥгінгі таңда әлі жеткілікті дамымаған сҥт кіші кешенін инфрақұрылымдық қамтамасыз етуді жетілдіру қажет. Ақпараттық-талдау, маркетингтік және жарнамалық орталықтар негізінде ақпараттық сегментті дамыту маңызды; отандық сҥт өнімдерінің сапасын жақсарту, ассортиментін кеңейту, пәрменді баға саясаты және отандық брендтерді неғұрлым белсенді ілгерілету есебінен қазақстандық және шетелдік нарықтарда бәсекеге қабілеттілігін арттыру бойынша жұмыстар жҥргізу қажет. Сҥтті мал өсіру, оның өнімділігі мен биологиялық құндылығын арттыру, сҥт шикізатын алу мен бастапқы өңдеудің прогрессивті әдістерін қолдану, сондай-ақ оның сҥт-тауар фермаларында сапасын тиімді бақылау сияқты басым бағыттарға назар аудару қажет. Кәсіпорынның бәсекелестік стратегияларын құру көптеген факторларды ескеруді қамтиды: экономикалық, технологиялық, әлеуметтік, құқықтық, олардың әрқайсысын талдау менеджерге жағдайды өз көзқарасы мен тҥсінуіне көмектеседі.

1. Молдашев, А.Б. Продовольственная безопасность Казахстана / А.Б. Молдашев, М.Т. Кантуреев, А.Г. Мадиева // Проблемы агрорынка.- 2020.- №1.- С. 11-17.

2. Москалева, Н.В. Методы экономических исследований / Н.В. Москалева, В.Д. Кузьменкова. - Смоленск: ФГБОУ Смоленская государственная сельскохозяйственная академия, 2016 - 86 с.

3. Магомедова, М.О. Алгоритм разработки конкурентной стратегии предприятия. Махачкалинский финансово-экономический колледж/ Финансовый университет при Правительстве Российской Федерации [Электронный ресурс].-2015.-URL: https://www.cyberleninka.ru›article›algoritm-razrabotki-k (дата обращения: 30.03. 2015).

4. Розанова, Н.М. Конкурентные стратегии современные формы: учебник и практикум для бакалавриата и магистратуры / Н.М. Розанова. – М.: Юрайт, 2018. – 343 с.

5. Портер, Е. Конкурентная стратегия: Методика анализа отраслей и конкурентов / Е. Портер, П. Майкл. - М.: Альпина Бизнес Букс, 2005. - 454 с.

6. Буянов, С. ТОП-30 производителей молока в Казахстане в 2021 году [Электронный ресурс]. - 2022. - URL: https://www.eldala.kz/rating/10138-top-30-proizvoditeleymoloka-v-kazahstane-v-2021 (дата обращения: 12.07.2022).

7. Есенгалиева, Т.Д., Абжалелова, А.А., Адмаева, А.М., Алимарданова, М.К., Байболова, Л.К., Кулажанов, Т.К. Современные тенденции производства и переработки молока в республике Казахстан [Электронный ресурс]. - 2022. - URL: https:/www.cyberleninka.ru/article/n/sovremennye-tendentsiiproizvodstva-i-pererabotki-moloka-v-respublikekazahstan (дата обращения: 11.05.2022).

8. В Казахстане поголовье КРС увеличилось на 4,4%. [Электронный ресурс].-2022.- URL:https://eldala.kz/novosti/zhivotnovodstvo/ (дата обращения: 15.04.2022).

9. Производство молока в Казахстане сократилось на 4,8% в 2021 году [Электронный ресурс]. -2021.-URL: https://dairynews.today /news/ (дата обращения: 12.07.2022).

10. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 13 мамырдағы № 486 қаулысы «2014 жылғы 13 мамырдағы № 486 ауыл шаруашылығы өнімін тереңдетіп өңдеу өнімдерін өндіру үшін оны сатып алуға қайта өңдеуші кәсіпорындардың шығындарын субсидиялау қағидалары» [Электрондық ресурс].- 2014.- URL: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/V1800017100 (қаралған күңі: 20.05.2018).

11. Акимбекова, Г.У. Молочное скотоводство в модельных фермах Алматинской области республики Казахстан /Г.У. Акимбекова, А.Б. Баймуханов, У.Р. Каскабаев // Проблемы агрорынка. - 2019.- №4. - С. 11-13.

12. Саруар, А. От импорта, каких молочных продуктов зависит Казахстан. Инфографика [Электронный ресурс]. - 2022. - URL: https://lsm.kz/proizvodstvo-i-import-molochnojprodukcii-infografika (дата обращения: 25.05. 2022).

13. Михеев, П. В Туркестане запустили совместный китайско-казахстанский завод по переработке верблюжьего и кобыльего молока. [Электронный ресурс].-2018.-URL: http://russian.news.cn/2018-10/06/c_137514055.htm (дата обращения: 10.06.2018).

14. Danone berkut: №1 и в Казахстане [Электронный ресурс].- 2018.- URL: https://turkestan.atameken.kz/ru/projects/31146-danone-berkut-i-v-kazahstane (дата обращения: 10.12.2018).

15. Производство молочных продуктов в странах СНГ за 5 лет выросло на 4,7%. Газета «Ветеринария и жизнь» [Электронный ресурс].- 2022. - URL: https://produkt.by/news/proizvodstvo-molochnyh-produktov-v-stranahsng-za-5-let-vyroslo-na-47 (дата обращения: 24.10.2022).

16. Шарафутдинова, Н.С. Бенчмаркинг: учеб. пособие / Н.С. Шарафутдинова, А. В. Шафигуллина. – Казань: ООО «Издательский дом», 2016. -138 с.