Қазақстандағы ұн нарығы: негізгі аспектілері

Мақсаты – Қазақстан ұны нарығының құрылымы мен жұмыс істеу механизмін зерделеу.

Әдістері – Қазақстан Республикасы стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің ұлттық статистика бюросының ресми ақпараты, талдау, синтез, салыстыру топтамасы пайдаланылған.

Нәтижелері – жалпы сипаттама берілген және оны өндіру-шілердің әлемдік деңгейдегі көрсеткіштері талданған: өндіріс көшбасшылары, құрылымы, экспорт бойынша континенттердің үлесі, бидай дәнін өңдеудің осы маңызды өнімінің ірі импорттаушылары анықталған. Статистикалық деректер негізінде республиканың ұн тарту саласының соңғы бес жылдағы дамуы: сұраныс пен ұсыныстың теңгерімі, халықтың өмір сүру деңгейінің негізгі индикаторлары, жан басына шаққандағы азық-түлікті тұтынудың ұтымды нормалары, тұтыну шығыстарының құрылымы, азық-түлік тауарлары бағасының индексі сияқты критерийлер бойынша көрсетілген. Динамикада өндіріс көлемінің біркелкі еместігі және төмендеуі байқалады. Осы өнімнің өзіндік құнын анықтайтын факторлар туралы ақпарат берілген.

Қортындылар – зерттеудің алынған нәтижелері негізінде авторлар Сovid-19 короновирусының теріс әсерінен, Ресей Федерациясының Украинадағы арнайы әскери операциясын жүргізуден, әлемнің барлық елдерінің, соның ішінде Қазақстанның экономикасына ұн өндіру көлемінің төмендегенін және оған бағаның өскенін айтады. Азық – түлік құндылығы жоғары осы өнімнің өндіріс көлемінің тұрақты өсуін оның ассортиментін кеңейту, тиісті зерттеу әдістері мен технологияларын пайдалана отырып, наубайхана қасиеттерін бақылау, өнімдердің бәсекеге қабілеттілігін арттыру және оның экспорттық әлеуетін ұлғайту-қазақстандық тауар өндірушілер үшін сыртқы экономикалық сауданың ең перспективалы бағыттарының бірі есебінен қамтамасыз етуге болатындығы негізделген. Бұл мемлекеттің аграрлық экономикасын дамыту үшін маңызды рөл атқаратын экспорт. Оның жағдайы-жүргізіліп жатқан экономикалық реформалар сапасының, агроазық-түлік саясатын іске асырудың маңызды көрсеткіші.

1. Государственная программа развития агропромышленного комплекса Республики Казахстан на 2017-2021гг.-Астана, 2017.-94 с.

2. Bengtsson, L. Corporate Strategy in a Small Open Economy: Reducing Product Diversification while Increasing International Diversification / L. Bengtsson // Europ. Management J. – Oxford. -2000. – Vol. 18. – N. 4. – P. 444–453.

3. Макконнелл, К.Р. Экономикс: учебник / К.Р. Макконнелл, С.Л. Брю. - Москва: ИНФРА-М, 2018. – 983 с.

4. Анализ мирового рынка муки в 2015- 2019 гг, оценка влияния коронавируса и прогноз на 2020-2024 гг. [Электронный ресурс]. - 2019. – URL: https: //businesstat.ru/images/demo/flour_world_demo_businesstat.pdf (дата обращения: 11.11.2022).

5. Tleuberdinova, A.T. Food security: a theoretical review and structure of views / A.T. Tleuberdinova, O.K. Slinkova & P. K. Salibekova // Central Asian Economic Review.- 2020.- N. 2. - P. 107-117.

6. Чемирбаева, М. Анализ современного состояния пищевой промышленности Республики Казахстан / М. Чемирбаева //Центральноазиатский экономический обзор. -2020. - №1 (130). - С. 201-214.

7. Статистический сборник «Сельское, лесное и рыбное хозяйство в Республике Казахстан». Бюро национальной статистики Агентства по стратегическому планированию и реформам Республики Казахстан. [Электронный ресурс]. - 2022. -URL: https://www.stat.gov.kz (дата обращения: 07.01.2023).

8. Ган, Е. Комплекс мер позволит мукомолам Казахстана пережить трудные времена с минимальными потерями. АПК-Информ: Итоги. [Электронный ресурс]. -2019. -URL: https://www.apk-inform.com/ru/exclusive/opinion/1503897(датаобращения:15.08.2022).

9. Государственная программа индустриально-инновационного развития Республики Казахстан на 2020–2025 годы [Электронный ресурс].- 2020. - URL: https://adilet.zan.kz/rus/docs/P1900001050 (дата обращения: 23.12.2022).

10. Джолдасбаева, Г.К. Пути решения проблемы по экспорту муки в Казахстане /Г.К. Джолдасбаева, Л.М. Есахметова //Вестник университета «Туран». -2022.- № 2 (94). - С. 163-169.

11. Джолдасбаева, Г.К. Экспорт продукции зерноперерабатывающих предприятий / Г.К. Джолдасбаева, Л.М. Есахметова //Проблемы агрорынка. -2020.- №2.– С. 126-133.

12. Государственная программа «Национальная экспортная стратегия». [Электронный ресурс]. – 2017. – URL: https://primeminister.kz/assets/media/p170000051103-06-2019rus.pdf (дата обращения: 18.01.2020).

13. Шуракова, Н.Н. Мировой продовольственный рынок в период Covid-19 / Н.Н. Шуракова //Российский внешнеэкономический вестник. -2020.- №8. – С. 111-119.

14. Почему растут цены на продукты - новости Kapital.kz [Электронный ресурс]. - 2022. –URL: https://kapital.kz/economic/107416/pochemu-rastut-tseny-na-produkty.html (дата обращения: 24.12.2022).

15. Рост инфляции в Казахстане в 2022 году побил 20-летний рекорд [Электронный ресурс]. -2022. –URL: https://forbes.kz/process/rost_inflyatsii_v_2022_godu_pobil_20-letniy_rekord/ (дата обращения:12.01.2023).