Қазақстанда ет және оны қайта өңдеу өнімдерін өндіру: сапасы мен ассортиментін жақсарту

Мақсаты – Қазақстанның ет ӛңдеу ӛнеркәсібінің даму нәтижелерін жалпылау, шұжық ӛнімдерінің отандық нарығындағы конъюнктуралық ӛзгерістерді, оның жалпы кӛлемін, ӛнім түрлері, аймақтар, экспорт және импорт, жан басына шаққандағы тұтыну, тұтынушылардың қалауы, мәдениеті және сатып алушылардың бейіні бойынша ӛндірушілер арасындағы нарықтық үлесті бӛлуді қоса алғанда, талдау болады.

Әдістері – бастапқы және қайталама ақпаратты талдау үшін маркетингтік зерттеулер жүргізудің кабинеттік және далалық әдістері қолданылды, ресми статистика зерттелді, сала мамандарына сауалнама жүргізілген.

Нәтижелері – соңғы бес жылда Қазақстан Республикасында шұжық ӛндірісінің серпіні анықталған, оның ӛзгеруіне ықпал еткен факторлар анықталған. Шұжық ӛнімдерін ӛндіру, етті ӛңдеу, консервілеу, ет саласының даму қарқыны, ел ӛңірлері бойынша ӛндірістік қуаттарды пайдалану кӛлемдеріне талдау жасалған. Нарық құрылымы, тұтынушылардың талғамы, бәсекелестік деңгейі, негізгі трендтер, ӛндірушілердің аумақтық орналасуы және сату бағыттары қарастырылған.

Қортындылар – Қазақстанда шұжықтарды тұтыну жылына 85,6 мың тоннадан астам немесе жан басына шаққанда 11 кг құрайды. Батыс Қазақстан және Шығыс Қазақстан облыстарында ӛндірілген және қайта ӛңделген шұжық ӛнімдерінің ең кӛп саны. Соңғы 5 жылда республика бойынша жалпы ӛсім 1,9 есені құрады, оған сұраныстың ӛсуі, технологиялардың, шағын кәсіпкерліктің дамуы ықпал етті. Авторлар ірі ӛндірушілердің жоқтығын, олардың бытыраңқылығын, сондай-ақ шикізат тапшылығына, оның қайталама резервтерін ұтымсыз пайдалануға және шығындарды азайту қажеттілігіне байланысты бірқатар проблемаларды атап ӛткен. Ет ӛңдеу индустриясының инвестициялық тартымдылығын арттыру үшін инвестициялық ресурстарды тартуға және оларды мақсатты пайдалануға байланысты салааралық қатынастарды үйлестірудің экономикалық проблемаларын шешу қажет.

1. Камысбаев, М.К. Агропромышленное производство Казахстана: вопросы диверсификации как приоритетного направления развития / М.К. Камысбаев, А.Б. Молдашев, Г.М. Бердыкулова // Проблемы агрорынка. - 2022. - №3. - С. 13-20.

2. Bohrer, B.M. An investigation of the formulation and nutritional composition of modern meat analogue products / Bohrer B.M. // Food Science and Human Wellness. - 2019. - Vol. 8. - N. 4. - P. 320-329.

3. ГОСТ Р 52427-2005 Промышленность мясная. Продукты пищевые. Термины и определения [Электронный ресурс]. - 2022. - URL: https://www.gosstandart.info/produktypitaniya/myasnye-produkty (дата обращения: 25.11.2022).

4. Ismail, I. Meat analog as future food: a review / I. Ishamri, Y.-H. Hwang, S.-T. Joo // Journal of Animal Science and Technology.- 2020.- N. 62 (2). - P. 111-120.

5. Teixeira, A. Consumer perceptions towards healthier meat products / A. Teixeira, S. Rodrigues // Current Opinion in Food Science. - 2021.- Vol. 38.- P. 147-154.

6. Roger, J.C. Preservation of Meat Products with Bacteriocins Produced by Lactic Acid Bacteria Isolated from Meat / J.C. Roger, L.S. Flávia, R.G. Voloski, E.H. Mondadori, A.M. Duval // Journal of Food Quality.- 2019.- P. 1-12.

7. Буянов, С. Топ-7 мясоперерабатывающих компаний Казахстана [Электронный ресурс]. - 2021. - URL:https://eldala.kz/rating/4143-top-7-myasopererabatyvayushchih-kompaniy-kazahstana (дата обращения: 27. 11.2022).

8. Бацикина, Ф. Что такое мясной продукт? [Электронный ресурс]. - 2022. - URL: https://www.gostpp.ru/articles/chto-takoemyasnoy-produkt.html (дата обращения: 30.11.2022).

9. Казахстан в 2021 году: статистический сборник. - Астана, 2022. - 478 c.

10. Акимбекова, Г.У. Производство и переработка мяса и молока в Республике Казахстан / Г.У. Акимбекова, А.Б. Баймуханов, Э.О. Кыдырбаева, У.Р. Каскабаев // Проблемы агрорынка.- 2018.-№3.- С. 164-172.

11. Kaliev, G.A. Processing of agricultural products in the Republic of Kazakhstan: problems and solutions / G.A. Kaliev, G.U. Akimbekova // Life Science Journal.- 2014.- N. 11 (9). - P. 175-179.

12. Внешняя торговля Республики Казахстан за 2017-2021 годы: статистический сборник. - Астана, 2022. - 453 c.

13. Официальный сайт Капитал.kz [Электронный ресурс]. - 2022. - URL: https://kapital.kz (дата обращения: 10.12.2022).

14. Hubalek, S. Towards resource-efficient and cost-efficient cultured meat / S. Hubalek, M.J. Post, P. Moutsatsou // Current Opinion in Food Science. - 2022.-Vol. 47. - P. 1-12.

15. Czine, P. The Impact of the Food Labeling and Other Factors on Consumer Preferences Using Discrete Choice Modeling - The Example of Traditional Pork Sausage / P. Czine, A. Török, K. Pet˝o, P. Horváth, P. Balogh//Nutrients.-2020.- N. 12 (6). - P. 1-18.