Бау-бақша бағытындағы ұсақ тауарлы органикалық өндірушілер үшін өткізу арналарын таңдау және оңтайландыру

Мақсаты – органикалық ӛнімді ӛткізудің кең таралған арналарын, органикалық жеміс-кӛкӛніс шаруашылығына кӛшуді жҥзеге асырған Алматы облысының ҧсақ тауар ӛндірушілері ҥшін оны іске асыру бойынша баламалы маркетингтік стратегияларды енгізу мҥмкіндіктерін анықтау және талдау. Зерттеу нысаны - органикалық ауыл шаруашылығы ӛнімдерін ӛндіру және сату бойынша ҧйымдастырушылық-экономикалық қатынастарды қҧрудың халықаралық және қазақстандық тәжірибесі. Әдістері – зерттеудің кабинеттік әдістерімен қатар ашық қолжетімділік, ғылыми әдебиеттер, шаруашылық жҥргізуші субъектілердің сауалнамасы кӛздерінен салалық ақпарат жинақталған. Нәтижелері – экологиялық таза ӛнімді бӛлу жҥйесін қалыптастыру бойынша халықаралық тәжірибе қарастырылған, ӛндіріс кӛлеміне байланысты оның қҧнын қҧру тізбегі анықталған. Органикалық тауарларды шығару шамамен жиырма жылды қҧрайтын және экспортқа бағдарланған астық бағытындағы ірі ауыл шаруашылығы ӛндірушілері ҧсынған Қазақстанда тиісінше органикалық шикізат саудасының жанама бағыттары іске қосылды. Пайда болып жатқан ішкі экоӛнімдер нарығы, шағын ӛндірушілерді осы секторға тарту тиімді маркетингтік бағдарламаларды қабылдауды және тікелей жеткізілімдердің кең спектрін енгізуді талап етеді. Сатып алушылардың қажеттіліктері туралы ақпарат алғаннан кейін ҧсыныстар жоспары сияқты маркетинг тҥрлерін енгізу мҥмкіндіктері негізделген "Органикалық бокс", қоғамдастықтың қолдауымен фермерлік (CSA - Community-supported agriculture), U-pick сатуды басқарудың орталықтандырылған платформасы, органикалық фермерлер базарлары мен жәрмеңкелер - сатылымдар, органикалық ферма дҥкендері, органикалық мейрамханалар, мемлекеттік сатып алулар, агротуризм және интернет саудасы. Қорытындылар – органикалық ӛнімді сату нҥктелерін таңдау ауылшаруашылық кәсіпорнының экономикалық тиімділігіне әсер ететін маңызды басқару шешімі болып табылады. Шаруашылықтың ҧсақ тауарлы сипаты бар ӛндірушілер ҥшін ӛндіруші тҧтынушылармен тікелей жҧмыс істеп, тығыз байланыс орнатқан кезде бірнеше тарату арналарын дамыту қажет.

1. Григорук, В.В. Модель агроформирования по производству органической сельскохозяйственной продукции с добавленной стоимостью / В.В. Григорук, Г.У. Акимбекова, Е.В. Климов, Ж.С. Досумова // Проблемы агрорынка. -2018.-N 2.-C.82-89.

2. Ахунова, И.Б. Эффективные методы организации сбыта фермерской продукции / И. Б. Ахунова // Аграрная наука - сельскому хозяйству: Матер. Всероссийской научн.- практ. конф., посвященной 60-летию Адыгейкого НИИСХ, Майкоп, Республика Адыгея, 2021.- Майкоп, 2021. – С. 19-23.

3. Commission Regulation (EC) No 889/2008 of 5 September 2008 laying down detailed rules for the implementation of Council Regulation (EC) No 834/2007 on organic production and labelling of organic products with regard to organic production, labelling and control. Latest consolidated version [Electronic resource].- 2022.-URL: https: https://www.ecolex.org (date of access: 12.08.2022).

4. Ярош, О.Б. Рынок органической продукции региона. Каналы распределения и стратегии их развития/ О.Б. Ярош, Э.А. Митина // Экономика региона.- 2020.- Т.16.- Вып.1. - С.141-156. https://doi.org/10.17059/2020-1-11.

5. Канкулов, А.М. Каналы распределения продукции и повышение их эффективности / А.М. Канкулов // Моя профессиональная карьера. – 2020. – Т. 1. – № 14. – С. 100-104.

6. Sanders, J., Zanoli, R., Willer, H. European Commission, Directorate-General for Agriculture and Rural Development. Distribution of the added value of the organic food chain: final report, Publications Office [Electronic resource].- 2017.-URL: https://data.europa.eu (date of access: 10.08.2022) https://doi.org/10.2762/678520.

7. Hamzaoui-Essoussi, L. and Zahaf, M. Production and Distribution of Organic Foods: Assessing the Added Values in Organic Farming and Food Production [Electronic resource].- 2012.-URL: https://www.intechopen.com/chapters/40659 (date of access: 10.08.2022). https://doi.org/10.5772/52445.

8. Prabha, K, & Tamilselvi, T. A. (2018). Direct Marketing Channels and Strategy for Organic Products. Shanlax International Journal of Commerce [Electronic resource].- 2018.-URL: https://zenodo.org (date of access: 20.09.2022). https://doi.org/10.5281/zenodo.1461423.

9. Kummer, S., Milestad, R. The Diversity of Organic Box Schemes in Europe-An Exploratory Study in Four Countries [Electronic resource].- 2020.- URL: https://www.mdpi.com (date of access: 20.09.2022). https://doi.org/10.3390/su12072734.

10. Vaderna, C., Home, R., Migliorini, P. Overcoming divergence: managing expectations from organisers and members in community supported agriculture in Switzerland [Electronic resource].- 2020.- URL: https://www.researchgate.net (date of access:20.08.2022). https://doi.org/10.1057/s41599-022-01115-6.

11. Aurélien Rouquet & Gilles Paché. Reenchanting logistics: the cases of pick-your-own farm and large retail stores, Supply Chain Forum: An International Journal [Electronic resource].- 2017.- URL: https://www.tandfonline.com (date of access: 20.09.2022). https://doi.org/10.1080/16258312.2017.1279031.

12. Казначеева, С.Н. Агротуризм как одно из перспективных направлений индустрии туризма / С.Н. Казначеева, Е.А. Челнокова, Е.А. Коровина // Международный журнал прикладных и фундаментальных исследований. - 2017.-№3-2.-С.248-252.